Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи



Yüklə 3,79 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə66/88
tarix17.09.2017
ölçüsü3,79 Kb.
#529
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   88

204 
 
17.
 
   
40   
63 
 
86   
109   
 
18.
 
   
41   
64 
 
87   
110   
 
19.
 
   
42   
65 
 
88   
111   
 
20.
 
   
43   
66 
 
89   
112   
 
21.
 
   
44   
67 
 
90   
113   
 
22.
 
   
45   
68 
 
91   
114   
 
23.
 
   
46   
69 
 
92   
115   
 
 
Əlamətlər: 

Verbalizasiya 
13 
Evdar qadın rolundan narazılıq 

Hədsiz qayğı 
14 
Partnyor  münasibətləri 

Ailədən asılılıq 
15 
UĢağın aktivliyinin artması 

Ġradənin boğulması 
16 
Konfliktlərdən  qaçınmaq 

Fədakarlıq  hissi 
17 
Ərin laqeydliyi 

Küsdürmək qorxusu 
18 
Seksuallığın  boğulması 

Ailə konflikləri 
19 
Ananın dominantlığı 

Tez qıcıqlanmaq 
20 
UĢağın  iĢlərinə   həddindən  çox 
qarıĢmaq 

Həddindən artıq ciddilik 
21 
Münasibətlərin 
bərabərləĢdirilməsi 
10 
Ailədən 
xaric 
təsirlərin 
istinası 
22 
UĢağın inkiĢafını sürətləndirmək 
meyli 
11 
Valideyinlərin 
yüksək 
avtoriteti 
23 
Ananın qeyri-qənaətbəxĢliyi 
12 
Aqressiyanın boğulması 
 
A.Y.VARQ,  B.B.STOLĠN. 
VALĠDEYN  MÜNASĠBƏTĠNĠN DĠAQNOSTĠK 
METODĠKASI 
 
Valideyn münasibəti test-sorğusu (VMS) uĢaqların tərbiyəsi və onlarla 
ünsiyyət  məsələləri  üzrə  psixololi  yardım  üçün  müraciət  edən  Ģəxslərin 
valideyn münasibətini aĢkara çıxarmaq üçün psixodiaqnostik alətdir. 
Valideyn münasibəti uĢağa qarĢı  cürbəcür hisslər, uĢaqla ünsiyyətdə 
iĢlədilən    davranıĢ  stereotipləri,  uĢağın  xarakteri  və  Ģəxsiyyətinin,  onun 
hərəkətlərinin  qavranılması və anlanması xüsusiyyətlərinin bir sistemi kimi 
baĢa düĢülür. 
 
Sorğunun sturukturu 


205 
 
 
Sorğu 5 Ģkaladan ibarətdir. 
1.‖Qəbul  etmə-rədd  etmə‖.  ġkala  uĢağa  qarĢı  inteqral  emosional 
münasibəti  əks  etdirir.  ġkalanın  bir  qütbünün  məzmunu  belədir:  uĢaq  elə 
olduğu kimi valideyninin xoĢuna gəlir. Valideyn uĢağının fərdiliyinə hörmət 
edir,  ona  simpatiya  bəsləyir.  Valideyn  uĢaqla  Ģox  vaxt  keçirməyə  səy 
göstərir, onun maraqlarını və planlarını təqdir edir. ġkalanın o biri qütbünün 
məzmunu: valideyn öz uĢağını pis, bacarıqsız, uğursuz kimi görür. Ona elə 
gəlir ki, uĢaq zəif qabiliyyətlərinə, dayaz ağlına, pıs vərdiĢlırinə görə həyatda 
müvəffəqiyyət  qazana  bilməyəcək.  Valideyn  əsasən  uĢağına  qarĢı  qəzəb, 
dilxorluq, qıcıq, acıq  hiss edir. O,uĢağına etibar və hörmət etmir.  
2.‖Kooperasiya‖-  sosial  mənada  arzu  olunan  valideyn  münasibəti 
obrazı. Məzmunca bu Ģkala belə açılır: valideyn uĢağın  iĢləri və planları ilə 
maraqlanır,  hər  Ģeydə  uĢağa  kömək  etməyə,  Ģəfqət  göstətməyə  hazırdır. 
Valideyn  uĢağının  intellektual  və  yaradıcılıq  qabiliyyətlərini  yüksək 
qiymətləndirir,  ona  görə  qürur  hiss  edir.  O,  uĢağının  təĢəbbüsünü  və 
müstəqilliyini həvəsləndirir, özünü onunla bərabər tutmağa çalıĢır. Valideyn 
uĢağına etibar edir, mübahisəli məsələlərə onun nöqteyi-nəzərindən baxmağa 
çalıĢır. 
3.‖Simbioz‖-uĢaqla  ünsiyyətdə  Ģəxsiyyətlərarası  distansiyanı  əks 
etdirir.  Bu  Ģkala  üzrə  yüksək  ballar  valideynin  uĢaqla  simbiotik 
münasibətlərə  can  atdığını  göstərir.  Bu  tendensiya  məzmunca  belə  təsvir 
olunur:  valideyn  özünü  uĢaqla  bir    tam  kimi  hiss  edir,  uĢağın  bütün 
tələbatlarını ödəməyə, onu həyatın bütün çətinliklərindən  və  pisliklərindən 
qorumağa  can  atır.  Valideyn  daim  uĢağına  görə  həyəcan  çəkir,  uĢaq  ona 
balaca və müdafiəsiz görsənir. UĢaq Ģəraitə görə sərbəstləĢməyə baĢlayanda 
valideynin  həyəcanı  artır,  belə  ki,  valideyn  öz  xoĢuna  heç  vaxt  uĢağa 
müstəqillik vermir. 
4.‖Avtoritar  hipersosiallaşma‖-uĢağın  davranıĢını  nəzarət  etməyin 
forma və istiqamətlərini əks etdirir. Bu Ģkalada yüksək ballar toplayan Ģəxsin 
valideyn münasibətində avtoritarizm açıq –aĢkar  görünür. Valideyn uĢaqdan 
qeydsiz-Ģərtsiz  tabeçilk  və  intizam  tələb  edir.  O,  uĢağı  öz  iradəsinə  tabe 
etməyə  çalıĢır,  onun  nöqteyi-nəzərini    anlamaq  iqtidarında  olmur. 
ÖzbaĢınalığa  görə  uĢağa  sərt  cəza  verir.  Valideyn  uĢağın  sosial 
nailiyyətlərini, onun fərdi xüsusiyyətlərini, vərdiĢlərini, fikirlərini, hisslərini 
diqqətlə izləyir.            
.5.‖Kiçik  uğursuz‖-uĢağın  valideyn  tərəfindən  qavranılması  və 
anlanılmasının  xüsusiyyətlərini  əks  etdirir.  Valideyn  münasibəti  üzrə  bu 
Ģkaladan  yüksək ballar alan valideyndə uĢağı infantilləĢdirmək, onun sosial 
və Ģəxsi cəhətdən tutarsız olduğunu göstərmək meyllərinin olduğundan xəbər 
verir. Valideyn uĢağı real yaĢından  kiçik görür. UĢagın maraqları, hissləri və 
duyğuları valideynin gözündə  uĢaqcasına və qeyri- ciddi görünür. UĢaq aciz, 


206 
 
bacarıqsız,  pis  təsirlərə  düĢməyə  meylli  kimi  təqdim  olunur.  Valideyn  öz 
uĢağına  etibar  etmir,  onun  müvəffəqiyyətsizliyinə  və  bacarıqsızlığına  görə 
dilxor olur. Bununla əlaqədar olaraq valideyn uĢağı həyatın çətinliklərindən 
qorumağa və onun hərəkətlərini ciddi kontrol etməyə çalıĢır. 
Sorğu mətni 
1.Mən həmiĢə öz uĢağımı baĢa düĢürəm. 
2.Mən  hesab  edirəm    ki,  uĢağımın  nə  düĢündüyünü  bilmək  mənim 
borcumdur. 
3.Mən öz uĢağıma hörmət edirəm. 
4.Mənə elə gəlir ki, mənim uĢağımın davranıĢı normadan xeyli kənara 
çıxıb. 
5.Əgər    real  həyat  problemləri  uĢağın  əsəblərini  sarsıdırsa,  onda  onu 
bütün bunlardan uzaq tutmaq lazımdır.  
6.Mən uĢağa qarĢı rəğbət hiss edirəm. 
7.YaxĢı  valideynlər  uĢağı  həyatın  çətinliklərdən  uzaq  tutmağa 
çalıĢırlar. 
8.Mənim uĢağım çox vaxt  xoĢuma gəlmir. 
9.Mən həmiĢə uĢağıma kömək etməyə çalıĢıram. 
10.Bəzən  elə  olur  ki,  uĢağıma  göstərilən  istehzalı  münasibət  ona 
böyük fayda verir. 
11.Mən öz  uĢağıma qarĢı məyusluq hiss edirəm.   
12. .Mənim uĢağım həyatda heç nəyə nail ola bilməyəcək. 
13.Mənə elə gəlir ki,  digər uĢaqlar mənim uĢağımı ələ salırlar.  
14.UĢağım    tez-tez  elə  hərəkətlər  edir  ki,  onlar    nifrətdən  baĢqa  heç 
nəyə layiq deyillər. 
15.Mənim uĢağım öz yaĢına görə bir qədər az inkiĢaf edib. 
16.UĢağım mənim acığıma özünü qəsdən pis aparır. 
17.Mənim uĢağım bütün pis hərəkətləri ―sümgər‖ kimi özünə çəkir. 
18.Mən  nə  qədər  çalıĢsam  da,  uĢağıma  yaxĢı  hərəkətləri  öyrədə 
bilmirəm. 
19.UĢağı  ciddi  rejimdə  böyütmək  lazımdır  ki,  ondan  yaxĢı  adam 
çıxsın.  
20.Mənim  uĢağımın  dostlarının  bizim  evimizə    gəlməsini    çox 
xoĢlayıram. 
21.Mən uĢağımın hər Ģeyinə qarıĢıram. 
22.Bütün pisliklər   mənim uĢağıma‖ yapıĢır‖. 
23.Mənim uĢağım həyatda heç nəyə nail olmayacaq. 
24.Məclislərdə dostlarım uĢaq haqqında yaxĢı danıĢılarkən mən bir az  
utanıram,  çünki  mənim  uĢağım  mənim  istədiyim  qədər  ağıllı  və  bacaqrıqlı 
deyil.  
25.Mənim uĢağıma yazığım gəlir. 


Yüklə 3,79 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   88




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə