Азярбайъан Республикасынын
Yüklə 1,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TƏRCÜMANI (t əkrar və təkmilləşdirilmiş nəşr) İsmayıl bəy Qaspiralı Bakı - 2012
- Abid Tahirli 2 Ön sözün (Sönm əyən çıraq) müəllifi: Anar Redaktor: akademik Nizami C
- SÖNMƏYƏN ÇIRAQ
- Abid Tahirli
| • Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 1 ~ Abid Tahirli BÜTÜN TÜRKLƏRİN TƏRCÜMANI (t əkrar və təkmilləşdirilmiş nəşr) İsmayıl bəy Qaspiralı Bakı - 2012 • Abid Tahirli ~ 2 ~ Ön sözün (Sönm əyən çıraq) müəllifi: Anar Redaktor: akademik Nizami C əfərov R əyçilər: professor Qəzənfər Paşayev professor M əhərrəm Qasımlı Əsərdə həyat və fəaliyyəti ilə Azərbaycanla qırılmaz tellərlə bağlı olan böyük ideoloq, naşir, redaktor, yazıçı-publisist, tənqidçi, t ərcüməçi, ideya və əməlləri ilə bütün dünya, xüsusi ilə Rusiya müs əlmanlarının taleyində, tərəqqisində misilsiz xidmətlər göst ərmiş, onların ictimai-siyasi, mədəni, mətbu həyatında yeni m ərhələ açmış, öz dildaşları və dindaşlarının təfəkkür tərzində dönüş yaratmış İsmayıl Qaspiralının ömür və yaradıcılıq yolundan b əhs olunur. Kitab geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Abid H əmid oğlu Tahirli Bütün türkl ərin tərcümanı. (təkrar və təkmilləşdirilmiş n əşr). Bakı, «Ozan» nəşriyyatı, 2012. 312 səh. T - 2012 © «Ozan» n əşriyyatı, 2012 4702060201-76 On - 047-12 • Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 3 ~ Anar SÖNMƏYƏN ÇIRAQ Əgər xalqımızın Firudin bəy Köçərli, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Nəriman Nərimanov, Məmməd Əmin Rəsulzadə, Ceyhun b əy Hacıbəyli, Haşım bəy Vəzirov, Əhməd bəy Ağaoğlu, Əli bəy Hüseynzadə, Əliabbas Müznib, Məhəmməd Hadi, Soltan M əcid Qənizadə, Xəlil Xasməmmədov, Cəlil Məmmədquluzadə, Əhməd Cavad… kimi yetişdirdiyi parlaq simaların, eləcə də digər türk xalqlarının Ziya Göyalp, Mehmət Əmin Yurdaqul, Yusif Akçuraoğlu, Çələbi Cahan, Cəfər Seydəhməd Krımər, Fuad Körpülüzad ə, Məhəmməd Fatih Kərimi, Ayaz bəy İshaqi, Abdullah Battal kimi görk əmli xadimlərinin, mücahidlərinin, qələm, kəlam sahibl ərinin dediklərinə istinad etsək, o zaman bu qənaətə gəlmək olar ki, ideyalarının, əməllərinin təsir gücü, əhatə dairəsi və yaşarlılığına görə türk xalqlarının çar Rusiyası sərhədləri daxilində yetişdirdiyi ən qüdrətli nümayəndəsi İsmayıl Qaspiralıdır. Onun «Dild ə, fikirdə, işdə birlik» şüarı həmişəyaşarlılıq statusu almışdır. Fikrimc ə, türk xalqlarının birliyi reallaşdıqdan sonra da bir daha parçalanmamaq, bölünm əmək, pərən-pərən düşməmək, daha güclü v ə yenilməz olmaq üçün bu ideya öz gücünü, qüdrətini itirm əyəcəkdir. Yeni t əhsil üsulu, məktəb islahatı, ortaq dil uğrunda mübariz əsi, xeyriyyə cəmiyyətlərinin yaradılması, mətbuat və n əşriyyat sahəsindəki fədakar fəaliyyəti ilə türk-müsəlman həyat və t əfəkkür tərzində, ümumiyyətlə, türkçülük tarixində yeni mərhələ açan naşir, redaktor, mühərrir, yazıçı-publisist, tərcüməçi, filosof- • Abid Tahirli ~ 4 ~ dinşünas, politoloq, maarifçi-reformator İsmayıl Qaspiralı yara- dıcılığı və şəxsi həyatı ilə Azərbaycanla sıx bağlı olmuşdur. Təəssüf ki, XX əsrin 30-cu illərində İ.Qaspiralı ideyalarından təşvişə düşən sovet rejim v ə ideologiyası onu «pantürkist», «panislamist» damğaları ilə düşmən elan etmiş, məzarını da dağıtmışdı. Sovet t əbliğat maşını İ.Qaspiralı irsini gözdən salmaq üçün canfəşanlıq ed əndə, yuxarıda adlarını çəkdiyimiz XX əsrin əvvəllərindəki xalq xadiml ərindən fərqli olaraq, sovet dövrü bəzi Azərbaycan ziyalılarının «söyən» ansamblda səsi daha gur gəlirdi. İ.Qaspiralını «mürt əce», «millətçi», «pantürkist», «panislamist» adı ilə insanların hafiz əsindən, tarixin səhifələrindən silib atmaq istəyirdilər. Lakin Sovet imperiyasının süqutundan sonra İ.Qaspiralı ideyaları öz gücünü, qüdr ətini bir daha nümayiş etdirdi, ədalətsizliyin, haqsızlığın üzərində qələbə çaldı və məğlubedilməzliyini, həmişə- yaşarlığını bir daha təsdiq etdi. Filologiya elml əri doktoru Abid Tahirlinin qələmə aldığı və siz ə təqdim olunan bu kitab da elə bu təsdiqin bir təzahüratıdır. Doğrudur, çox təəssüflə vurğulamalıyam ki, İ.Qaspiralı irsi və şəxsiyyəti ilə bağlı bu günədək elə ciddi və sanballı əsərlərimiz yoxdur. Halbuki, İ.Qaspiralı yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, h əyatı, yaradıcılığı və ideyaları ilə Azərbaycana çox bağlı olmuşdur. O, bütün varlığı ilə bizləri – Qafqaz türklərini çox sevir, onların ədəbi, mədəni, mətbu sahələrdəki nailiyyətlərini yüksək d əyərləndirir, bizim uğurlarımızla qürur duyduğunu gizlətmirdi. Bu il İsmayıl Qaspiralının anadan olmasının 160-cı ildönümü tamam oldu. Əlbəttə, bu əlamətdar, tarixi hadisənin sükutla, sükunətlə, s əssiz-səmirsiz yox, Milli bayram səviyyəsində qeyd olunması arzumuzdur. Ümid edir, inanıram ki, A.Tahirlinin İ.Qaspiralının xatir əsinin əbədiləşdirilməsi və onun irsindən lazımınca bəhrə- Yüklə 1,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|