27
BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ
№2
Humanitar elml
ər seriyası
2013
UOT 82-3. 47.82.31
SƏNƏDLİLİK VƏ BƏDİİ HƏQİQƏT
S.Ş.QULİYEVA
Bakı Dövlət Universiteti
Samiquliyeva@mail.ru
Az
ərbaycanın xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə zəngin yaradıcılıq yolu keçmişdir. Ədəbiy-
yata xırda hekayələrlə gələn yazıçı, sonralar daha iri həcmli əsərləri ilə ədəbi ictimaiyyətin
diqq
ətini cəlb etmişdir.
M
əqalədə Əzizə Cəfərzadənin tarixi mövzuda yazdığı romanlarından, povestlərindən
söhb
ət açılır.
Açar sözl
ər: hekayə, tarixi mövzu, cəmiyyət, məşhur, qürur
Min illik tarix
ə malik olan Azərbaycan ədəbiyyatında ilk qadın sənətkarlar
800 il bundan
əvvəl tarix və ədəbiyyat səhnəsinə çıxmışlar. Böyük Azərbaycan
şairi M.Gəncəvinin adı ilə bağlı olan bu ədəbi hərəkat özünə layiqli yer tutmuşdur.
Bu z
əngin ədəbi ənənələr üzərində formalaşan Azərbaycan qadını
ədəbiyyatı böyük şairlər yetirmişdir. Nəsr sahəsində bu ənənələri uğurla davam
v
ə inkişaf etdirən ədiblərdən biri də Əzizə xanım Cəfərzadə olmuşdur.
Əzizə Cəfərzadə ədəbiyyata 1937-ci ildə “Əzrayıl” adlı hekayəsi ilə
g
əlmişdir. Bundan sonra arabir mətbuat səhifələrində xırda hekayələr ilə çıxış
ets
ə də, onun bədii yaradıcılıq dövrü əsasən 60-cı illərin sonundan başlamışdır.
Yazıçının bir-birinin ardınca müxtəlif vaxtlarda dərc etdirdiyi “Natəvan haq-
qında hekayələr”, “Qızımın hekayələri”, “Sahibsiz ev”, “Qızıl sahilə səyahət”
v
ə “Əllərini mənə ver” kimi neçə-neçə kitabları oxucular tərəfindən rəğbətlə
qarşılanmışdır. Onun ilk hekayələrindəki inamlı addımları sonralar özünü
doğrultmuş, Əzizə xanım oxucularını daha kamil əsərləri olan povestləri və
geniş epik planda yazılan tarixi romanları ilə sevindirmişdir.
Yazıçının bu dövr yaradıcılığı üçün xas olan keyfiyyətlərdən biri məişət
möv
zusundan alınmış epizodlardan tədricən tarixi mövzuya keçmək təşəbbü-
sünd
ədir.
Əgər “Qızımın hekayələri” bu günü təsvir və tərənnüm edirsə “Anamın
nağılları” daha çox tarixidir, keçmişdir, konkret tarixi hadisələrdir. Düzdür, bu
hadis
ələrdə görkəmli tarixi şəxsiyyətlər iştirak etmir, ancaq hər bir fərdin öz
tarixi m
əgər taleyüklü deyilmi və bütövlükdə, Vətən tarixi ayrı-ayrı fərdlərin
28
tarixinin m
əcmuəsi deyilmi? Bu silsiləyə “Yumurta əhvalatları”, “İldə bir yalan
danışan”, “Yaxşı qonşu”, “Ponzabığın nağılı” hekayələrini daxil etmək olar.
M
əlum olduğu kimi, Əzizə Cəfərzadə tarixi roman janrına doğru getdiyi
yolu birn
əfəsə deyil, addım-addım qət etmişdir. Bu yoldakı növbəti addımlar-
dan biri kimi tarixi hadis
ələrlə səsləşən və müəyyən dərəcədə sənədli xarakter
daşıyan, qaynaqlara söykənən hekayələrin qələmə alınmasını nəzərdən keçir-
m
ək olar. Yazıçının “Natəvan haqqında hekayələr” silsiləsi məhz bu baxımdan
onun yaradıcılığının ümumi axarında və təkamülündə əhəmiyyət kəsb et-
m
əkdədir (1, 23).
Bu da xeyli d
ərəcədə Ə.Cəfərzadənin bir yazıçı-tədqiqatçı kimi günü
arxivl
ərdə keçən zəhmətkeş arayıcı olması ilə bağlıdır. Məhz tapdığı qiymətli
tarixi s
ənədlərə söykənən yazıçı bədii həqiqətlə tarixi həqiqətin üzvü vəhdətinə
nail olmuşdur.
Xurşud Banu Natəvan Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyəti tarixində
özün
əməxsus yeri və sanbalı olan sənətkarlardandır. Onun təkraredilməz sənət
yo
lunu işıqlandırmağa çalışan Əzizə Cəfərzadə təkcə bir yazıçı-alim kimi deyil,
h
əm də incə qəlbli bir qadın kimi bu işdə üçqat uğura nail olmuşdur. Bu heka-
y
ələrin bəzisində məşhur fransız yazıçısı Dumanın “Qafqaz səfəri” əsəri ilkin
qaynaq rolunu oynasa da mü
əllif süjetə tam sərbəst yanaşmış, Dumanın təsvir və
hadis
ələrə münasibətinin əsiri olmamışdır. Epizodun təqdimində daha çox ek-
zotika axtaran fransız yazıçısından fərqli olaraq, Əzizə Cəfərzadə söykəndiyi
qaynağa bir vətənpərvər azərbaycanlı qadın yazıçısı kimi münasibət bəsləmiş,
daha çox milli qürur duyduğu hadisə və epizodları qabartmağa çalışmışdır.
Yeri g
əlmişkən, Əzizə Cəfərzadə sənətinin bir xüsusiyyətini də qeyd
etm
ək istərdim ki, o da tarixə, tarixi hadisələrə təkcə bir tarix, keçmiş kimi
deyil, h
əm də müasirlik, indiki zaman kimi baxmasıdır.
Görk
əmli Azərbaycan ədəbiyyatşünası və tənqidçisi Məmməd Arif ədə-
biyyat
ımızda tarixi mövzunun işlənməsindən bəhs edərkən yazırdı: “...yazıçı
yalnız ayrı-ayrı faktları, meylləri deyil, ictimai həyatda baş verən mühüm dəyi-
şikləri, onun qanunauyğunluğunu, ictimai inkişafın perspektivini də dərk etmə-
lidir. Bunlarsız yazıçı cəmiyyətdə baş verən hadisələri düzgün əks etdirə bil-
m
əz” (2, 36).
Əzizə Cəfərzadənin tarixi romana keçdiyi inkişaf yolunun növbəti mər-
h
ələsi kimi onun İkinci dünya savaşı mövzusunda yazdığı hekayələri daha da
maraqlıdır.
“Bu silsil
ədə konkret insan taleləri əsasında haradasa uzaqlarda cərəyan
ed
ən dəhşətli hadisələrin əks-sədası verilmişdir” (1, 14).
Daha sonralar yazıçı Əzizə Cəfərzadə oxucularını daha kamil əsərləri
olan povestl
əri və geniş epik planda yazılan tarixi romanları ilə sevindirmişdir.
Bu ba
xımdan yazıçının Şirvanda yaşayıb-yaratmış Azərbaycanın görkəmli sə-
n
ətkarı haqqında qələmə alınan trilogiyası, xüsusilə diqqətəlayiqdir.
Trilogiyanın “Vətənə qayıt” adlı birinci hissəsi XVII əsrin sonu – XVIII
əsrin əvvəllərində yazıb-yaratmış Nicat Şirvaninin kəşməkəşli həyatından bəhs
29
edir. “Al
əmdə səsim var mənim” Seyid Əzim Şirvaninin, “Yad et məni” adlı
ikinci hiss
ədə isə Abbas Səhhətin həyatı fonunda baş verən mühüm hadisələr
q
ələmə alınmışdır.
Əzizə Cəfərzadə tarixi şəxsiyyətlərin həyatına müraciət etsə də, onun
trilogiyası bədii tərcümeyi-hal xarakterində yazılmamışdır. Yalnız hər üç
s
ənətkarın həyat və fəaliyyəti Əzizə Cəfərzadə üçün bədii vasitə rolu oynamış,
o bu görk
əmli adamların həyatı ətrafında Azərbaycan xalqının mübarizələrlə
dolu tarixinin
ən mühüm dövrlərini təsvir etmişdir. Lakin məlum olduğu kimi,
bu çox böyük v
ə gərgin əmək sayəsində əmələ gəlmişdir. Xalqın bədii təfək-
kürün
ə yaxından bələdlik yazıçıya kömək etmiş və buna görə də, “Vətənə qa-
yıt” əsərində hadisələrin cərəyan etdiyi tarixi dövr haqqında oxucuda bitkin
t
əsəvvür yarada bilmişdir. “Bu baxımdan romanın başlanğıcı olan “Beş qız
idik...” hekay
əsi xüsusilə nəzəri cəlb edir. Təsvir edilən hadisə xalqın faciəvi
h
əyatını öyrənmək üçün oxucunu keçmişə aparır”.
Əsil ismət timsalı olan Sürəyya xanımın gözəl qızı Nisəbəyimin yad ellə-
r
ə düşməkdənsə övladı ilə birlikdə od içində yanması xalqın sonsuz qəzəbindən
x
əbər verir.
Romanda t
əsvir olunan hadisələr əsasən qədim Şamaxıda cərəyan edir.
XVIII
əsrdə artıq böyük ticarət mərkəzi olan Şamaxı həm də elm, mədəniyyət
v
ə memarlıq sahəsində böyük müvəffəqiyyət qazanmışdır. Sonralar Nadir şa-
hın Şirvana hücumu Şamaxını bərbad vəziyyətə salmışdır. Bir müddət istiqla-
liyy
ət qazana bilməyən Şirvan Türkiyə soltanlığının əlinə keçmiş, beləliklə,
Za
qafqaziyada İran və Türkiyəyə qarşı münasibətinin kəskinləşməsi Rusiyaya
t
ərəf meylin yaranmasına səbəb olmuşdur. Belə ziddiyyətli bir dövrdə Şirvanda
ya
şayıb-yaradan Nicat Şirvani, Zülali, Ağa Məsib Şirvani, Raci Şirvanlı, Rəşid
v
ə digər şairlər özlərini bu mübarizələrə həsr etmiş, hamısı vətəndən didərgin
düşmüşdür.
Əsərin süjet xətti dediyimiz tarixi hadisələrə uyğun inkişaf etsə də, bəzi
tarixi şəxsiyyətlərin adları olduğu kimi saxlanılsa da, müəllimin hadisələrə
qabarıq münasibəti aydın nəzərə çarpır.
Əslində belə romanda bu iki cəhət gözlənilmiş, biri digərini tamamlamış-
dır. Xüsusən, Nicat Şirvaninin qəzəllərinin təsiri, Maro əhvalatı, onların
m
əhəbbətlərinə inamı daha da gücləndirmişdir.
Əsərdə təsvir edilən Əsgər bəy və Şəbnəm yazıçı tərəfindən çox xa-
rakterik t
əsvir edilmişdir. Feodalizmin nümayəndələri olan bu bacı-qardaşın
xarakterl
əri psixoloji vəziyyətləri ilə qarşılaşdırılmışdır. Belə halda oxucu
Şəbnəm bəyə qarşı rəğbət hissi ilə yanaşır.
Mü
əllif Əsgər bəyin də ziddiyyətli xarakterini çox böyük ustalıqla
q
ələmə almışdır. Zahirdə Türkiyə soltanının Şamaxıdakı hakimi Ehsan bəyin
ən yaxın adamı olan Əsgər bəy daxilən müstəqil hakimiyyətə can atır. Nicatın
qardaşları Qələmşah və Ələmşahın rəhbərliyi ilə baş verən el üsyanına qoşulur
v
ə son halda üsyana xəyanət edir. Onun xarakterindəki bu ziddiyyətlər yazıçı
t
ərəfindən məharətlə işlənmişdir.
30
Filologiya elml
əri doktoru Xalid Əlimirzəyev “Şirvan” trilogiyasının
q
əhrəmanları haqqında deyir: “romanın əsas qəhrəmanları xalqımızın yaxşı
tanıdığı, sevdiyi Nicat Şirvani, Seyid Əzim Şirvani, Abbas Səhhət, Sabir kimi
böyük s
ənətkarlar, ölməz şəxsiyyətlərdir. Yazıçı bu qəhrəmanların xarakterləri-
ni, dünyagörüşlərini, fərdi ictimai simalarını birtərəfli açmaq, tamamlamaq
üçün onların həyam və fəaliyyətini geniş planda götürmüş, dövrlərinin ən va-
cib,
ədəbi, ictimai, mədəni hadisələri fonunda təsvir etmişdir” (3, 6). Müəllifin
öz q
əhrəmanlarına olan dərin ehtiramı, məhəbbəti romanları oxuduqca bizim
d
ə qəlbimizə yol salır, ürəklərimizi isidir, gözlərimiz önündə sevimli sənətkar-
larımızın parlaq obrazları canlanır, reallaşır.
Doğrudan da, bu romanı oxuduqca bizdə də Əzizə xanımın şairanə qəl-
bin
ə xüsusi bir rəğbət hissi oyanır. Duyuruq ki, onun sinəsi xalqımızın söz xə-
zin
əsinin gözəl inciləri ilə doluymuş. Trilogiya oxucunu belə bir nəticəyə
g
ətirir ki, Əzizə Cəfərzadə Şirvanın keçmiş adət-ənənələrinə, etnik xüsusiyyət-
l
ərinə, toy və mərasimlərinə son dərəcə dərindən bələd imiş. Bu cəhət romanın
b
ədii dəyərini bir qədər də artırmış və onun təsirini daha da gücləndirmişdir.
Yazıçı görkəmli bir hekayəçi kimi tanındıqdan sonra qələmini povestdə
sınamağa başladı. Bəri başdan deyək ki, Əzizə Cəfərzadənin 60-cı illərin
sonuna t
əsadüf edən povest yaradıcılığında o dövrün aparıcı üslublarından olan
lirik-psixol
oji üslubun, xüsusi halda İlyas Əfəndiyev yaradıcılığının böyük
t
əsiri olmuşdur. Onun ilk povestinin adı da bu fikri təsdiq etməkdədir. “Əllərini
m
ənə ver...” lirik-psixoloji üslub qəhrəmanların davranışında açıq-aşkar
sezilm
əkdədir. Bu, elə bir dövr idi ki, kommunist və sovet dövrünün bütün
v
ədləri boşa çıxmış, sistemin inkişaf perspektivləri özünü tükətmişdi. Lakin
yen
ə də romantik təxəyyüllü şair və yazıçılar sistemin öz potensialından
istifad
ə edəcəyini, “utopik marksistlər” tərəfindən müəyyən edilmiş qanun-qay-
dalara
əməl ediləcəyini və ədalətli bir həftənin meydana gələcəyini hələ də
güman edirdil
ər” (4, 36). Elə bu cür romantik-utopik arzuların təsiri ilə də
n
əsrdə həyatdan uzaq olsa da, gözəl səslənən romantik obrazlar yaranırdı.
Sanki ilk baxışdan sosializm və kolxoz quruculuğunun ilk illərinə qayı-
dırıq: düşmənlər amansızlıqla barışmaz mübarizə aparırlar. Lakin əslində bu
bel
ə deyildi: sosializmin son və qəti təntənəsi üçün ədəbiyyatda kəskin və gər-
gin süjetli
əsərlərə ehtiyac hiss olunurdu. Elə yazıçı Mehdi Hüseynin “Alov”
pyesini yada salmaq kifay
ətdir. Burada da sanki barışmaz ictimai qüvvələr bir-
biri il
ə çarpışmaqdadır. Ancaq heç bir barışmaz qüvvə yoxdur, sadəcə olaraq,
öz qüvv
əsinə arxayın olan sosializm ən xırda müqavimətlə belə barışmaq is-
t
əmir.
Əzizə Cəfərzadə yaradıcılığında həmin partiya direktivinin bir sxem
şəklində işləndiyini görmürük. Üstəlik bu cəhənnəmin bütün təbəqələrindən
keçib g
əlmiş və öz ilk hekayələr toplusunun əksinə olaraq yanmamış, ərimə-
miş, əyilməmiş bir yazıçı olmaqla direktivlərin özünə belə meydan oxuyacaq
bir s
əviyyədə olan bir yazıçının direktivlərə münasibəti və baxışı idi. Məhz
buna gör
ədir ki, Cəfər Cabbarlı situasiyasına düşmüş qəhrəmanda artıq Cəfər
31
sxematikliyi –
sosializm düşməninin məğlubiyyətinin labüdlüyü nəzərə çarp-
mır. Cəfər dövrü artıq keçmişdi və Cəfərzadə dövrü başlamışdı.
C
əfərzadə dövrü isə insandan daha artıq sərbəstlik tələb edirdi. Elə buna
gör
ədir ki, “Əllərini mənə ver” povestinin qəhrəmanı əsas həyat amalını
tikintiy
ə rəhbərlikdə deyil, ailə xoşbəxtliyində görür və bu da Cəfər dövrü ilə
C
əfərzadə dövrünün əsas aparıcı fərqlərini təşkil etməkdədir.
Əzizə Cəfərzadə bir çox başqa sənətkarlar kimi zaman-zaman öz sevimli
obrazlarına qayıdan bir yazıçıdır. Povestlərinin birində (“Səməndər quşu”) o
bütün bu motivl
ərə bir daha qayıdır. Əsəri oxuduqca Əzizə Cəfərzadənin öz
üslubuna sadiq qaldığının şahidi oluruq. Burada da gerçəklik tarixə və nağıla
qarışır “Anamın nağılları”, “Seyfi əminin nağılları”nda öz əksini tapır.
Povest 20-30-cu ill
ər Bakısını əhatə etsə də, burada bütöv bir zaman
k
əsiyində Azərbaycanı görmək mümkündür. Çünki povestdəki qəhrəmanlar
bizim az
ərbaycanlı psixologiyasına o qədər yaxındır ki, müəllifin əsərdə məhz
hansı dövrün hadisələrini təsvir etdiyini ayırd etmək mümkün deyildir. Əsərdə
xüsusil
ə, tarix boyu xalqımız üçün aktual olmuş məzlumluq – yəni zülmə
dözm
ək, üsyana qalxmamaq və təfəkkür fəlsəfəsi ilə yaşamaq problemi
qoyulur v
ə təfəkkür fəlsəfəsinin əksinə həll edilir.
Tarixi mövzunun epizodik işlənməsi artıq Əzizə Cəfərzadə yaradıcılığı
üçün keçilmiş mərhələyə çevrilir. “Hun dağı”, “Xoş gördük, səyyah”, “Cəlaliy-
y
ə” kimi povestlərdə bu mövzunun geniş bədii-tarixi planda işlənməsinin şahidi
oluruq. “Hun dağı” povesti sırf tarixi mövzuda yazılmamışdı. Burada tarixi möv-
zu il
ə folklor mövzusunun, gerçəkliklə əfsanənin sintezi verilmişdir. Povestdə
yazıçının orijinal üsulunu da qeyd etməmək olmaz. Məğlub olmuş xeyir qüv-
v
ələr şər qüvvələr içərisində qalıb, onlara tabe olmaq istəmirlər. Turqut Dədənin
m
əsləhəti ilə onlar naqis insanları tərk edərək yeni, daha işıqlı bir cəmiyyət ya-
ratmaq üçün qürb
ətə getməyi təklif edirlər. Bu fikir indinin özündə də böyük ak-
tuallığa malik olaraq qalır. Elə yaxın keçmişimizi xatırlayaq: səriştəsiz “baş-
çılarımız”ın yarıtmaz daxili və xarici siyasəti nəticəsində nə qədər vətən oğulları
yurd
larından didərgin düşdülər, ancaq “palaza bürünüb el ilə sürünmədilər”.
Povestin uğurları barədə professor V.Quliyev “Nəsrimiz və tariximiz”
ad
lı məqaləsində yazır: “Hun dağı” povestində mifoloji elementlər güclüdür.
əsərin bir məziyyətini – onun bədii dil baxımından uğurlu olduğunu qeyd et-
m
ək istərdik. Məhz həmin məziyyət sayəsində müasir dövrümüzdən minillik-
l
ərlə ayrılan epoxanın ruhu, nəfəsi duyulur” (5, 19).
Mü
əllifin yaradıcılığında tənqid tərəfindən müəyyən hücumlara məruz
qalmış “Cəlaliyyə” povestinin öz yeri, öz mövqeyi vardır. “Cəlaliyyə” povesti-
nin süjet x
ətti XII əsrdə Naxçıvanda hökmranlıq etmiş Cəlaliyyə Xatunun (Cə-
laliyy
ə Xatun Atabəy Məhəmməd Cahan Pəhləvanın qızı Məhsəti Gəncəvinin
n
əvəsidir) həyatı və yaşadığı dövrdə baş verən ictimai-siyasi hadisələrlə
bağlıdır. XIX əsrin ilk otuz illərində Orta Asiya, Yaxın Şərq və başqa yerlərə
s
əyahət etmiş coğrafiyaşünas alim Zeynalabdin Şirvaninin uşaqlıq illərindən
danışan “Xoş gördük, səyyah” povesti rəğbətlə qarşılanmışdır.
32
Ədəbiyyatımızda M.C.Ordubadinin adı ilə bağlı olan tarixi roman janrı
Əzizə Cəfərzadənin yeni keyfiyyət mərhələsinə qədəm qoydu. Bu mərhələnin
b
ədii məhsulları olan romanların bir qisminə roman-bioqrafiya da demək müm-
kündür. Bu termin xüsus
ən “Şirvan” trilogiyasına tətbiqən özünü daha çox
doğruldur.
“V
ətənə qayıt”, “Aləmdə səsim var mənim”, “Yad et məni” - bu üç ro-
ma
nın vahid “Şirvan adı altında birləşməsi böyük Nizaminin beş poemasının
“X
əmsə” adı altında birləşməsindən bir qədər fərqlənsə də, burada müəyyən
analogiya aparmaq olar. Ümumiyy
ətlə, Əzizə Cəfərzadə yaradıcılığını klassik
irs
ə yaxınlaşdıran cəhət tarixilik və elmilik, klassik ədəbiyyatın bədii əksi ilə
deyil, h
əm də xarakteri, ümumi istiqaməti, poetik üslubun oxşar cizgiləri ilə
şərtlənir. Bu baxımdan Əzizə Cəfərzadə nəsri klassik ənənədən bəhrələnmənin
uğurlu fikri sayıla bilər.
Əlbəttə, tarixi mövzuya müraciət etmək heç də tərcümeyi-hal xarakteri
daşıyan əsərin yazılması demək deyildir. İstər Nicat Şirvani, istər Seyid Əzim,
ist
ərsə də Abbas Səhhət Vahid Azərbaycan ziyalısının müxtəlif dövrlərdə
yaşamış üç poemasıdır.
Doğrudan da, sənətin sirləri əlçatmazdır.
ƏDƏBİYYAT
1.
Əliyeva İ. El anası Əzizə Cəfərzadə. Bakı: Elm, 2001, 64 s.
2.
Arif M.
Seçilmiş əsərləri. 3 cilddə, I c. Bakı: Elm, 1967, 608 s.
3.
Əlimirzəyev X. Tarixilik və bədiilik. “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz., 1995, 17 aprel.
4.
Əliyeva İ. “Vətənə qayıt” romanında tarixi şəxsiyyətlər // Bakı Universitetinin xəbərləri,
2000, №2, 90 s.
5.
Quliyev V. N
əsrimiz və tariximiz // Azərbaycan jurn. 1984, №4, 204 s.
6.
Xudub
əyli M. Əzizə Cəfərzadə yaradıcılığında tarixi şəxsiyyətlərin tərənnümü. “Kredo”
q
əz., 2010, 1 may.
ПРОФЕССИОНАЛИЗМ И ЛИТЕРАТУРНАЯ ПРАВДИВОСТЬ
С.Ш.ГУЛИЕВА
РЕЗЮМЕ
В настоящей статье повествуется о писательнице Азизе Джафарзаде, имеющей
выдающиеся заслугу в формировании литературно-художественной и национально-
эстетической мысли в Азербайджане.
Глубокий гумманизм, философские задумки, реализм и психологическая глубина
произведений талантливой писательницы Азизы Джафарзаде, привлекли к себе
внимание литературной общественности и широкой массы читателей.
В творчестве Азизы Джафарзаде особое место занимают рассказы, повести и
романы, а также произведения, написанные на исторические темы.
Ключевые слова: рассказ, историческая тема, общество, знаменитый, гордость
33
DOCUMENTATION AND ARTISTIC REALITY
S.Sh.GULIYEVA
SUMMARY
The article deals with Aziza Jafarzadeh who has important services in the formation of
literary-artistic and national-aesthetical sense in Azerbaijan.
The originality of the talent of Aziza Jafarzadeh, her different style of writing, deep
humanism in her works, philosophical way, realism and psychological depth, drew the
attention of a large mass of readers and literary-scientific public.
She is the author of novels, tales and stories of deep meaning dedicated to the love for
God, self -actualization and moral perfection which make the people think deeply. She wrote a
lot about woman’s freedom/ her works call the people for moral ethical perfection.
Key words: story, historical themes, society, famous, pride
Dostları ilə paylaş: |