Bddk bankac›l›k ve Finansal Piyasalar Cilt: 2, Say›: 1, 2008

---

BDDK Bankac›l›k ve Finansal Piyasalar

Cilt:2, Say›:1, 2008

Sermaye Piyasas›nda Sürü Davran›fl›:

‹MKB’de Piyasa Yönünde Sürü

Davran›fl›n›n Analizi

Sermaye Piyasas›nda Sürü Davran›fl›:

‹MKB’de Piyasa Yönünde Sürü

Davran›fl›n›n Analizi

Erdinç Altay*

Özet

Bu çal›flmada 02.01.1997-29.02.2008 döneminde ‹MKB’de sürü davran›fl›n›n varl›¤› ince-

lenmektedir. Hisse senedi getiri oranlar›n›n yatay kesit de¤iflkenliklerinin incelenmesine daya-

l› test metodolojisinin uygulanmas› sonucu ‹MKB’de piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n var ol-

du¤una dair bulgulara ulafl›lm›flt›r. Ayr›ca yatay kesit de¤iflkenlik ile afl›r› yüksek ya da düflük

getiri oran› aras›ndaki iliflkinin do¤rusal olmad›¤› sonuçlar›na ulafl›lm›flt›r. ‹nceleme kapsam›-

na al›nan hizmetler, mali, s›nai ve yat›r›m ortakl›klar› sektörlerinin tümü ayr› ayr› incelendi¤in-

de de elde edilen bulgular›n geçerli oldu¤u görülmektedir. Hisse senedi beta katsay›lar›n›n ya-

tay kesit de¤iflkenli¤inin analizine dayal› bir di¤er metodolojinin uygulanmas› sonucunda el-

de edilen bulgular ise, sözkonusu dönem içinde ‹MKB’de sürü davran›fl›n›n genel bir e¤ilim

oldu¤u, ancak özellikle Aral›k 2003-Nisan 2004 ve May›s-Ekim 2006 döneminde piyasa yö-

nünde  sürü  davran›fl›n›n  görülmedi¤i  yönündedir.  Sektörel  inceleme  sonucunda  piyasa  yö-

nünde sürü davran›fl›n›n tüm sektörlerde genel bir e¤ilim oldu¤u ancak sürü etkisinden ç›k-

ma dönemlerinin ve e¤iliminin sektörler aras›nda de¤iflkenlik gösterdi¤i sonucuna var›lm›flt›r. 

Anahtar Kelimeler: Sürü Davran›fl›, Davran›flsal Finans

JEL S›n›flamas›: C91, C92, D8, G1, G15

Abstract - 

Herding in Capital Markets: Analysis of Herding Towards

the Market in ISE

The aim of the paper is to investigate the presence of herding towards the market in Istan-

bul Stock Exchange (ISE) during the period of 2nd January 1997-29th February 2008. We got

the evidence of the existence of herding behavior in ISE by the implementation of the metho-

dology which is based on the cross sectional volatility of the stock returns. On the other hand,

the results show that the relation between cross sectional volatility and extreme high or low

returns  is  nonlinear.  These  results  are  also  supported  by  the  similar  evidence  got  from  the

analysis  of  each  sector,  namely  services,  financial,  industiral  and  investment  trusts  sectors.

Another methodology which is based on the cross sectional volatility of beta coefficients of the

stocks is also implemented in order to get a deeper analysis. The results show that, herding to-

wards the market is a general trend for the whole market but we cannot find the evidence of

herding in the periods of December 2003-April 2004 and May-October 2006. Sectoral analysis

also show that herding towards market is also valid for all sectors but the periods in which in-

vestors do not herd are not same for all sectors.   

Keywords: Herding Behavior, Behavioral Finance

JEL Classification: C91, C92, D8, G1, G15

* Doç. Dr., ‹ktisat Fakültesi ‹flletme Bölümü, ‹stanbul Üniversitesi

27

---

28

Erdinç Altay

1. Girifl

Klasik finans teorisi, varl›k fiyatlama probleminin çözümünü rasyonel yat›r›mc› ve

etkin piyasa hipotezlerine dayanan modeller üzerine infla etmektedir. Ancak günü-

müzde, sözkonusu bu yaklafl›mlar›n fiyatlama sorununu tam olarak aç›klamada ye-

terli olmad›¤›n› ortaya koyan çok say›da ampirik çal›flmaya rastlamaktay›z. Piyasala-

r›n etkinli¤inin ciddi biçimde sorguland›¤›

1

ve rasyonel yat›r›mc› modelinin her zaman

geçerli olmad›¤›n›n ileri sürüldü¤ü çal›flmalar›n giderek artmas›, varl›k fiyatlar›n›n olu-

flum mekanizmas›n› aç›klayacak yeni modellere ihtiyaç duyuldu¤unu ortaya koymak-

tad›r.  Yat›r›mc›lar›n  irrasyonel  olmas›  nedeniyle  psikolojik  unsurlar›n  ve  davran›flsal

özelliklerinin varl›k fiyatlama modellerine yans›t›lmas› gerekti¤i konusunda meydana

gelen en önemli geliflmelerden birisi Kahneman ve Tversky (1979)’nin çal›flmas› ola-

rak de¤erlendirilmektedir. 

Davran›flsal unsurlar›n ve yat›r›mc› psikolojisinin do¤rudan varl›k fiyatlama süreci

üzerinde etkili oldu¤u ve klasik rasyonel yat›r›mc› modelinden hareketle yap›lacak çö-

zümlemelerin yeterli olamayaca¤›na dair yarg›lar›n artmas›yla birlikte Chang, Cheng

ve Khorana (2000), yat›r›mc› davran›fl›n›n varl›k fiyatlar› üzerinde hangi temel unsur-

lar›n etkisiyle rol oynad›¤›n› araflt›rm›fl ve bu unsurlar› yat›r›mc›lar›n yat›r›m ufuklar›,

yat›r›m  performans›n›n  ölçülmesinde  kullan›lan  kriterler,  piyasa  de¤iflkenli¤i,  moda

ve spekülatif ifllemler olarak s›ralam›fllard›r.

Yat›r›mc›  davran›fllar›n›n  sermaye  piyasas›nda  ortaya  ç›kard›¤›  en  önemli  olgular-

dan birisi sürü davran›fl› olarak adland›r›lmaktad›r. Yat›r›mc›lar›n yat›r›m kararlar›n› ve-

rirken kendi kiflisel de¤erlendirmelerini gözard› ederek di¤er yat›r›mc›lar›n kararlar›n›

taklit etmeleri olarak tan›mlanabilen sürü davran›fl› özellikle Banerjee (1992), Bikchan-

dani, Hirshleifer ve Welch (1992) ve Welch (1992)’in çal›flmalar›ndan itibaren son y›l-

larda giderek artan say›da araflt›rmaya konu olmaktad›r

2

. Sürü davran›fl›n›n geçerli ol-

du¤u piyasalarda yat›r›m karar›n› oluflturan as›l unsur, yat›r›mc›lar›n kiflisel bilgi küme-

si ya da kiflisel de¤erlendirmeleri de¤il, di¤er yat›r›mc›lar›n kararlar› olmaktad›r. Ancak

burada belirtilmesi gereken bir baflka husus da, taklit davran›fl›n›n gerçekleflebilmesi

için yat›r›mc›lar›n di¤er yat›r›mc›lar›n kararlar›n› bilmelerinin gereklili¤idir. Bikhchandi

ve Sharma (2001), yat›r›mc›lar›n, di¤er yat›r›mc›lar›n verdi¤i kararlar› ö¤rendikten son-

ra kiflisel kararlar›n› de¤ifltirmelerine neden olan üç gerekçeyi flu flekilde s›ralamakta-

d›rlar: yat›r›mc›lar›n di¤er yat›r›mc›lar›n varl›k fiyatlar› ile ilgili olarak farkl› bilgiye sahip

(1)

Geliflmekte  olan  piyasalarda  piyasa  etkinli¤ine  dair  bulgular  için  bak›n›z:  Urritia  (1995),  Huang

(1995), Worthington ve Higgs (2003), Buguk ve Brorsen (2003).

(2)

Sürü  davran›fl›  ile  ilgili  yap›lan  çal›flmalar  hakk›nda  literatür  taramas›  için  bak›n›z:  Bikhchandani,

Hirshleifer ve Welch (1996), Devenow ve Welch (1996), ve Hirshleifer ve Teoh (2001).

---