Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliği

BİTKİ, ÇEŞİTLERİNİN KAYIT ALTINA ALINMASI YÖNETMELİĞİ TASLAĞI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik tarımsal bitki türlerine ait çeşitlerin ülkemizde ticaretine izin verilmesi için kayıt altına alınması ile ilgili işlemleri düzenlemek amacıyla, söz konusu türlere ait başvuru, teknik inceleme, komitelerin oluşturulması, çeşitlerin bültende ilan edilmesi, listelenmesi ve listelerden çıkarılması, isimlendirme, itiraz işlemlerine ilişkin iş ve işlemleri kapsar.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 4 üncü ve 10 uncu maddesi ile 21/12/1967 tarihli ve 969 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Merkez ve Taşra Kurumlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

1. 
   Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
   
2. 
   Bülten: Türkiye Tohumculuk Bültenini,
   
3. 
   CPVO: Avrupa Birliği Topluluk Bitki Çeşit Ofisini
   
4. 
   Çeşit Özellik Belgesi: Çeşidin, klonun veya ana-baba hatlarının morfolojik, fizyolojik ve teknolojik karakterleri içeren, yetkili tescil kuruluşu tarafından düzenlenen belgeyi,
   
5. 
   FYD kuruluşu: TTSM veya diğer tohum sertifikasyon test müdürlükleri ile Genel Müdürlükçe türlere göre FYD testleri yürütmesi uygun görülen kuruluşları,
   
6. 
   FYD raporu: Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunu gösteren ve FYD testlerini yürüten yetkili kuruluş tarafından verilen ve ekinde çeşit özellik belgesi yer alan raporu,
   
7. 
   Farklılık, yeknesaklık, durulmuşluk testleri (FYD): Çeşidin, teknik soru anketinde belirtilen özelliklerinin doğrulanmasına ve morfolojik ve fizyolojik karakterlerinin tespit edilerek, mevcut çeşitlerden farklı, yeknesak ve durulmuş olup olmadığının belirlenmesine dair gözlem veya testleri,
   
8. 
   Genel Müdürlük: Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünü,
   
9. 
   İdameci: Çeşidin kayıt altına alınması ile ilgili şartların devamının sağlanmasından ve muhafazasından sorumlu olan gerçek veya tüzel kişileri,
   
10. 
    Klon: Meyve ve asma türlerinde, ait olduğu çeşidin sahip olduğu niteliklerden farklılık gösteren ve vegetatif olarak çoğaltılan bireyi,
    
11. 
    Milli Çeşit Listesi: Kayıt altına alınarak veya üretim izni verilerek ülkemizde üretimi ve ticaretine izin verilen bitki çeşitlerinin yayımlandığı listeyi,
    
12. 
    Standart numune: Başvuru sahibi tarafından, kayıt altına alınan çeşitlere ait, bitki türü bazında miktarları belirlenen ve en az orijinal/temel tohumluk sınıfındaki asgari tohumluk standartlarını karşılayan numuneyi,
    
13. 
    Tarımsal Değerleri Ölçme Denemesi (TDÖ): Bitki türlerine ait çeşitlerin biyolojik ve teknolojik özellikleri ile verim, hastalık ve zararlılara dayanıklılık gibi tarımsal değerlerinin tespit edildiği denemeleri,
    
14. 
    Teknik soru anketi: Çeşidin ıslahçısı tarafından doldurulan, FYD kurulmasına esas olmak üzere, çeşide ait bazı özelliklerin yer aldığı, örneği TTSM tarafından yayımlanan formu,
    
15. 
    TDÖ kuruluşu: Bitki türlerine göre Genel Müdürlük tarafından TDÖ yürütmesi uygun görülen kuruluşları,
    
16. 
    TTSM: Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğünü,
    
17. 
    UPOV: Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Birliğini,
    
18. 
    Üretim izni: Aday çeşitlerin biyolojik ve teknolojik özellikleri ile hastalık ve zararlılara dayanıklılığının ve tarımsal özelliklerinin tespit edilerek, çeşit kayıt altına alınıncaya kadar verilen süreli izni,
    

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Kayıt altına alma yöntemi

MADDE 4 – (1) Bu yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan türlere ait çeşitler FYD ve/veya TDÖ ile kayıt altına alınır. Bu liste dışındaki türlere ait çeşitler ile klonlar başvuru sahibinin beyan edeceği biyolojik veya tarımsal değerleri belirten rapor ile kayıt altına alınır.

(2) Mısır ve ayçiçeği türlerinde hibrit çeşitlerin ebeveynleri de kayıt altına alınır. Bu türlerde aynı başvurular ebeveynler için de yapılır. Mısır ve ayçiçeği türlerinde kayıt altına alınmış bir ebeveynin steril veya fertil hatları da başvuru sahibinin beyanı ile ayrıca kayıt altına alınır.

(3) Mısır ve ayçiçeği dışındaki türlerde, hibrit çeşitlerin ebeveynlerinin kayıt altına alınması zorunlu değildir. Ancak bu ebeveynler başvuru sahibinin talebi üzerine beyana göre kayıt altına alınır.

Kayıt süreleri

MADDE 5 –  (1) Bitki çeşitleri on yıllık süre için kaydedilir. Kayıt süresi takvim yılı sonu itibariyle hesaplanır.

(2) Eğer çeşit üretiliyorsa başvuru yapılması ve çeşidin farklılık, yeknesaklık ve durulmuşluk koşulları ile ilgili tespit edilmiş sorunlar bulunmaması halinde kayıt süresi TTSM tarafından onar yıllık sürelerle uzatılır. FYD nin yenilenmesini gerektirecek bir durum olması halinde FYD süresince çeşit kayıt listesinde tutulur.

(3) Kayıt listelerinden çıkarılan çeşitler için TTSM ye başvurulması halinde, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilen çeşitler, kayıt komitesi kararı ile listeye 10 yıl süreyle dâhil edilir.

(4) Ek-1 de yer almayan türlere ait çeşitler kayıt süresi bitiminde başvuru yapılması halinde TTSM tarafından onar yıl uzatılır.

(5) Yenileme başvurusu olmasa dahi tarımsal üretimin sürdürülebilirliği ve genetik çeşitliliğin korunması açısından önemli olan çeşitlerin kayıt süresi Bakanlıkça onar yıl uzatılır.

(6) Üretim izni süresi aday çeşidin kayıt altına alma işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar geçerlidir.

Standart numune

MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında kaydedilen çeşitlerin TTSM tarafından belirtilen miktarlardaki standart numuneleri, başvuru sahibi tarafından, çeşidin kaydedildiği tarihinden itibaren altmış gün içinde TTSM ne verilir. Bu numuneler tarla bitkileri türlerinde on yıl, sebze türlerinde beş yılda bir yenilenir. Alt Listeye alınan çeşitler ile vegetatif olarak çoğaltılan türlere ait standart numuneler ise başvuru sahibi tarafından muhafaza edilir.

(2) Vegetatif olarak çoğaltılan türlerde TTSM talep etmesi halinde, başvuru sahibi çeşidin standart numunesini TTSM ye veya TTSM tarafından belirtilen kuruluşa teslim etmekle yükümlüdür.