Bluetooth Texnologiyası



Yüklə 100,05 Kb.
səhifə1/4
tarix11.05.2022
ölçüsü100,05 Kb.
#86508
  1   2   3   4
muasir1


Bluetooth Texnologiyası

Bluetooth, mobil telefon, kompüter və ətraf mühit kimi cihazlara qısa məsafədə məlumat və ya səsləri kabelsiz ötürməyə imkan verən qısa məsafəli simsiz kommunikasiya texnologiyasıdır . Bluetooth-nun məqsədi, cihazları bir-birinə bağlayan kabellərin əvəz olunmasıdır.

Bluetooth - Danimarka kralı I Harald-ın ləqəbidir və “mavi diş” mənası verir. Həmin kral onunla məşhurdur ki, 1000 ilə yaxın bundan əvvəl Danimarka ilə Norveçi birləşdirə bilmişdi. Bu ad, baxılan standart üçün ona görə seçilmişdir ki, ilk əvvəllər Bluetooth, sadəcə olaraq kompüter və telekommunikasiya qurğusunu (məsələn, mobil telefonu) birləşdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Deməli, bu texnologiyanın mahiyyətində hansısa rəqəmli cihazları, konkret halda kompüterlə telefonu birləşdirmək xüsusiyyəti durur. Məhz bu birləşdirici xüsusiyyətinə görə qurğu Bluetooth adlandırılmışdır.

Bluetooth üzrə ideya və ilk texniki həll Ericsson (İsveç) kompaniyasının tədqiqat mərkəzində yaranmışdır. İrDA (Infrared Direct Access və ya Infrared Data Association - İnfraqırmızı port mənası verir) - birbaşa görmə məsafəsində “nöqtə-nöqtə” prinsipi ilə işləyən (dalğa uzunluğu 850 880 nanometrdir) infraqırmızı texnologiyasından fərqli olaraq, Bluetooth texnologiyası həm “nöqtə-nöqtə” prinsipi üzrə, həm də GSM mobil rabitə protokoluna oxşar olan çoxsəviyyəli protokolla idarə olunan çoxnöqtəli radiokanal kimi də işləmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.

1998-ci ilin başlanğıcında Ericsson, Nokia, İBM, İntel və Toshiba kompaniyaları birləşərək naqilsiz rabitənin yeni texnologiyası olan Bluetooth yaratmaq barədə qərar qəbul etdilər. Nəticədə SİG (Special interest Group) - xüsusi işçi qrupu yaradıldı. Bluetooth qurğuları yaratmaq istəyən istənilən kompaniya ödənişsiz əsaslarla bu qrupa daxil ola bilər. SİG-də bir neçə min kompaniya, o cümlədən, öz kompüterləri ilə məşhur olan Apple də vardır və özünün MacOS X 10.2- əməliyyat sistemini Bluetooth üçün təklif etmişdir. SİG-ə Motorola, Compaq, Dell, Qualcomm, Lucent Technologies, UK Limited, Xircom və s. məşhur kompaniyalar da daxildir.

IEEE 802.11 standartı kimi, Bluetooth da 2,4 - 2,4835 QHs diapazonunda işləmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu tezlik diapazonu İSM (industry, Science and Medicine - sənaye, elmi və tibbi mənası verir) kimi tanınır və ölkələrin əksəriyyətində (Rusiyadan başqa) lisenziya tələb etmir. Standarta əsasən asimmetrik rejim üçün (birtərəfli ötürmə zamanı) verilənlərin ötürülməsi sürəti 720 Kbit/san və tam dupleks rejimdə (ötürücünün gücü 10 mVt olduqda) 420 Kbit/san təşkil edir. Qida mənbəyindən standby rejimində tələb olunan cərəyan 0,3 mA; veriliş/qəbul rejimində isə 30 mA-ə yaxındır. Rabitə yaradılması məsafəsi 10 metrə qədərdir, lakin bəzi şirkətlər 100 metr məsafə üçün də avadanlıq təklif edirlər.

Bluetooth cihazları 2, 4 GHz ISM (Industrial Scientific Medical Bant) işləyir. Bu tezlik kanalı, Fransa xaric, bütün dünyada hər kəs tərəfindən patentsiz istifadə edilə bilər. Başqa tətbiqlərdə bunu istifadə edə bildiyi üçün qarşılıqlı üst-üstə düşmələr ola bilər. Xüsusilə WLAN (kabelsiz şəbəkə) Bluetoothdan pis istiqamətdə təsirlənə bilər. Amma Bluetooth WLANdən təsirlənməməkdədir.

Ən çox səkkizə qədər cihaz eyni anda bir-biriylə qarşılıqlı ünsiyyət qura bilir. İstifadə edilə biləcək xidmətlərdən bir neçəsi: audio-Gateway (PC), Network əlaqələri, Faks, qulaqlıq, sinxronizasiya və dizüstü kompüter, ovuc içi kompüter və cib telefonu arasında məlumat mübadiləs(n)i, vs… İmkanlar çox geniş və getdikcə genişlədilir.

İki Bluetooth cihazının bir-biriylə ünsiyyət qurmadan əvvəl qarşılıqlı təyin olunmaları lazımdır. Bunun üçün cihazlar bir "təyin etmə rejimi"ndə bir-birini tapmalı və bir "təyin etmə kodu" ilə bağlanmalılar. Beləcə ətrafdakı digər cihazlarla istənməyən əlaqələr də maneə törədilmiş olar. Cihazlar bir-birinə bağlandıqdan sonra kabelsiz məlumat ünsiyyətinin kefini çıxarda bilərsiniz.

IEEE 802.11 standartına nəzərən cəldliyinə və rabitə məsafəsinə görə geri qalmasına baxmayaraq, Bluetooth qiymətə və enerji qənaətinə görə öndədir (100 - 400 dollar əvəzinə təxminən 5 dollar). Bluetooth-un əsas üstünlüklərindən biri də odur ki, bu standart lisenziyalaşdırma tələb etmir (yəni onun istifadəsi üçün əlavə məsrəflər lazım gəlmir), yalnız ödənişsiz razılaşma tərtib edilir. Bu xüsusiyyət bir çox kompaniyalara interfeysli qurğular yaratmağa təkan vermişdir. Məsələn, Connect Blue İsveç kompaniyası mövcud olan interfeyslərdən Bluetootha keçmək üçün, ardıcıl port adapteri işləyib hazırlamışdır (Industrial Bluetooth Serial Port Adapter).

Bluetoothun əsas tətbiq sahəsi - PAN (Private Area Networks) fərdi şəbəkələridir. Burada müxtəlif növ qurğular şəbəkə şəklində birləşdirilə bilir. Səsin ötürülməsi imkanının olması Bluetooth qurğularını naqilsiz telefonlara və ya mobil telefonlar üçün nəzərdə tutulan naqilsiz qamiturlara quraşdırmağa şərait yaradır.

Bluetooth-un praktikada tətbiqi çox genişdir - PDA-nın stolüstü kompüterlə sinxronlaşdırılmasından və ya klaviatura kimi aşağı sürətli periferiyanın, yaxud “siçanın” qoşulmasından savayı, intefeys çox sadə və az məsrəflə evdə şəbəkə yaratmağa imkan verir.

Bluetoothda FHSS - metodu istifadə edilir: verilənlər paketi daşıyıcının modulyasiyası yolu ilə ötürülür. Bu metodda daşıyıcı tezlik psevdotəsadüfi alqoritmlə sıçrayışla (saniyədə 1600 dəfə) və ya 79 şablon (pattern) istifadə etməklə dəyişir.

Təhlükəsizlik

Bütün mesajlan məlumatlar ən çox 128Bitlik kodlaşdırmaqla şifrlənə bilər. Təyin etmə üçün yenə 128Bitlik şifrləmə istifadə edilir. Hər Bluetooth cihazının özünə aid 48Bitlik təyin etməsi var. Beləcə dünya səviyyəsində 281 trilyon cihaz bir-birindən ayırt edilə bilər.

Bluetoothun 10 metrlik nəşr məsafəsi çöldən birinin məlumat mesajımına girməsi üçün cihaza çox yaxınlaşmasını tələb edir. Bu səbəblə Bluetooth çox etibarlı sayıla bilər.

Şifrləmək texnologiyasını çox kiçik bir modulda birləşdirən və üstəlik çox ucuz olan Bluetooth texnologiyasını yaxın gələcəkdə hər cihazın içində tapmaq mümkün olacaq. Xüsusilə infraqirmizi ilə işləyən cihazlar (misal: televiziya pultları) yaxında ortadan qalxa bilərlər.

2001 ilində 10 milyon ədəd sonra, 2002 ilində 34 milyon Bluetooth chipseti çıxarıldı. Bu rəqəmin hər il daha da artır.



Simsiz əlaqələr, simli həmkarlarından daha az etibarlıdır. Bununla birlikdə, Bluetooth şəbəkələri bir neçə təhlükəsizlik səviyyəsinə malikdir.

  • Təhlükəsizlik Modu 1 təhlükəsiz deyil.

  • Təhlükəsizlik Modu 2, hansı xidmətlərə və cihazlara bağlanacağını təyin edən bir təhlükəsizlik menecerinə nəzarət verir.

  • Təhlükəsizlik Modu 3, bütün əlaqələr üçün doğrulama və şifrələmə tələb edir.

  • Təhlükəsizlik rejimi 4 təhlükəsizlik menecerinə nəzarət verir, lakin təhlükəsizlik qaydalarını fərdiləşdirmək üçün əlavə seçimlərə malikdir.

Yüklə 100,05 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə