Bursa-uludağ volfram ocağinda jeomekaniK Çalişmalar jeomechanical studies in bursa-uludağ wolfram mine g. Şenyur
Yüklə 95,46 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- husus s i l o panosunda eklem doğrultuları S 70 E i l e
- S ı n ı f l a n d ı r ı l m a s ı
- v e r i l m i ş t i r .
- 2b. Skarn m a n y e t i t l i karmaşık 3 a . G r a n o d i y o r i t ( a z bozuşmuş) 65 3b. G r a n o d i y o r i t ( o r t a d e r e
- K a y a ç l a r ı n RQD d e ğ e r l e r i n d e oüyük sapmalar a y n ı sondajda dahi büyük
- 8 6 / 8 , 8 6 / 2 3 , 86/5 s o n d a j l a r ı n d a s o n u ç l a r a ş a ğ ı d a v e r i l m i ş t i r . Sondaj No. % Max. RQD % Min. RQD % Ortalama RQD
| BURSA-ULUDAĞ VOLFRAM OCAĞINDA JEOMEKANİK ÇALIŞMALAR JEOMECHANICAL STUDIES İN BURSA-ULUDAĞ WOLFRAM MINE G. ŞENYUR(*) A. ŞENTÜRK(*) N. ÇETİN(**) U. ALINCA(**) ÖZET
Bu ç a l ı ş m a , Uludağ Maden İ ş l e t m e s i n d e y e r i n d e y a p ı l a n gözlem ve d e n e y l e r i l e a l ı n a n k a y a ç ö r n e k l e r i n i n l a b o r d t u v a r d a y a p ı l a n k a y a m e k a n i ğ i t e s t l e r i s o n u ç l a r ı n ı n ocak plein 1 am^&ı ycnıınüen d t ğ e r l e n d i r ı l m e s m ı v e r m e k t e d i r . Eklem ( ç a t l a k ) s i s t e m l e r i , RQD d e ğ e r l e r i , j a
= i . ı - < u . r " " >.e' e k s e n l i basma d e n e y l e r i s o n u ç l a r ı n a g o r e d o l g u l u sı-stcmiîi u y g u l a n m a s ı , pano b o y u t l a r ı n ı n k ü ç ü l t ü l m e s i , t o p u k l a r ı n sağlam t u t u l m a s ı ö n e r i l m e k t e d i r .
ABSTRACT I n r e s p e c t t o p l a n n i n g p u r p o s e s , t h e s t u d y c o v e r s t h e e v a l u a t i o n o f o b s e r v a t i o n s i n m i n e , and i n - s i t u t e s t s a s w e l l a s r o c k m e c h a n i c t e s t s on r o c k s p e c i m e n s t a k e n from m i n e . The a n a l y s i s of J o i n t s y s t e m s , RQD v a l u e s and r e s u l t s o f f l a t - j a c k and u n i a x i a l c o m p r e s s i o n t e s t t d-.-i - - t h e c o n c l u s i o n s t h a t b a c k f i l l i n g s h o u l d b e r p p l i c u and s i i e * , _ rooms s h o u l d b e r e d u c t a and t h e s t i ^ i l i t y L _ ^ U i s snould be recon sidered. Hacettepe üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Beytepe, Ankara Etıbank Bursa Madenleri Müessesesi, Volfram İşletmesi, Bursa 187
1. GİRİŞ Uludağ Volfram ocağı arakatlı göçertme yöntemi île işletilmektedir. Arakat panoları ve pano arasındaki topuk genişlikleri 16 m. dir. Kat yüksekliği 30 m. dir. Maden işletme teknik kadrosunun da belirttiği gibi halihazırda işletme yapılan bir kısım cevher zonlarının hem altı ve hem de üstü çalışmalar sonucu bakir alan durumundan çıkarak desteksiz veya kırılmış zonlar durumuna gelmiştir. Bu durum yeraltı üretiminin yeterli şekilde yapılmasında zorluklar ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca, daha önce kaya mekaniği açısından yapılan çalışmalara paralel olarak elde edile cek verilerin problemlerin çözümünde yeterli olacağı düşünülmüştür. Araştırmada, halen çalışmakta olan ocak açıklık ve topuklarının duraylı- lığı ile ileride yapılacak çalışmalarının planlanması için gerekli jeo- mekanik deneylerin yapılması amaçlanmıştır. 2. MADEN YATAĞININ JE0L0JÎSÎ 2.1. Uludağ Volfram Yatağı Jeolojisi İnceleme alanı kayaçlarınm aşağıda kısaca tanımları verilmiştir. 2.1.1. Mermerler Bu kayaçlar cevher yatağında bulunan konum itibariyle üç grupta top l a n a b i l i r l e r . Birinci grup mermerleri yatağın dcğu, guney-doğu kısımla rında hakim l i t o l o j i olarak görünürler ve önemli madencilik çalışmaları ( I , II ve I I I . panolar) bu alanları kapsamaktadır. Sağlam kayaç konumun dadırlar. İkinci grup kayaçlar raermer-skam veya mermer-granodiyorit be raberliğinin oluşturduğu zonlardır ve hakim l i t o l o j i olarak güney kısım l a r ı kapsamaktadırlar. Skarnlı bölgelerde 1-2 m. genişliğinde ezilme zo- nu şeklinde gözlenmektedirler. Üçüncü grup kayaç olan mermerler, skarn - manyetitli bölgelerde cevher içinde lensler şeklinde yer a l ı r l a r ve bo zulmaları söz konusu değildir.
2.1.2. Granodiyorit Birimi Kuzey, kuzey-batı, batı kısımlarında yayılım gösterirler. Aplit ve/veya granodiyorit dayklarm kuvars-piritli dayklar tarafından k e s i l diği görülmektedir. Bu tür bölgelerde kayaçta hidrotermal alterasyon i l e r i derecededir. Bazı alanlarda granodiyoritler bu bozuşmuş kütle için de 2-4 m. boyutlu uzun eksenli lensler şeklinde yer*alırlar. 2.1.3. Skarnlı Kayaçlar Genellikle masif konumda bulunmakla beraber, yer yer pegmatit damar lar şeklinde görülmektedir, özellikle iri piritli, feldspatlı, kloritli damarlar ana zayıflık zonlarını oluşturmaktadır, 2.1.4. (torenier Yerüstü ocağında gözlenen morenler tane boyutları milimetre mertebe sinden 1-2 m. boyutunda bloklara kadar değişen bir yığışım kütlesi.du rumundadırlar. 2.2. Tektonik Bölgede gözlenen fayların büyük kısmının doğrultuları N 5° - 60°E arasında değişim göstermektedir. İkinci grup fayların doğrultuları ise N 70° - 80°» arasında değişim göstermektedir. Bu fay sistemlerinin eğim açıları fay düzlemlerinin çoğunlukla öndülasyonlu olmasıyla NW veya NE şeklinde farklılıklar göstermektedir (Şekil 1 . ) . 2.2.1. Eklem Sistemleri Bölgede yeraltında gözlem yapılan kayaçlarda ölçülen çatlaklar ve doğrultuları Şekil l'de verilen gül diyagramlarında gösterilmiştir. Şe killerden de görüldüğü üzere çatlak doğrultularında büyük bir dağılım aralığı bulunmaKtadır. Birincil çatlak sistemi N-S, N 0° - 30°W doğrul tusunda değerler verirken, ikinci bir yön olarak da N 40 - 70°E doğrul tusu gözlenmektedir, üçüncü grup eklemler ise, her iki grup maksimum değerleri arasında dağılım göstermektedir. Hakim eklem yönlerinin doğ rultuları bölgedeki faylarla uyumlu bulunmaktadır. Burada özellikle 189
vurgulanması gereken husus s i l o panosunda eklem doğrultuları S 70 E i l e N 70 W a r a s ı n d a g e n i ş bi r a r a l ı k t a dağılım göstermesidir. Bu f a r k l ı da ğılım eklero yoğunluğu açısından topuk ve tahkimatlarda sorunlar yaratmak t a d ı r . 3. ULUDAĞ VOLFRAM MADEN KAYACILARININ JEOMEKANİK SINIFLANDIRILMASI 3 . 1 . K a y a ç l a r ı n RQD D e ğ e r l e r i n e Gore S ı n ı f l a n d ı r ı l m a s ı Y e r i n d e olcum ve sontidj k a y ı t l a r ] Uludağ Volfran Madeni RQD v e r i l e r i n e g o r e k a y a ç s ı n ı f l a m a s ı T a b l o l ' d e v e r i l m i ş t i r . T a b l o 1. U l u d a ğ Volfram Y e r a l t ı Madeninde K a y a ç l a r ı n RQD D e ğ e r l e r i Ortalama Kayac Türü 1. Mermer ve skarn 2 a . Skarn ( y e r y e r mermer b a n d l ı ) 2b. Skarn m a n y e t i t l i karmaşık 3 a . G r a n o d i y o r i t ( a z bozuşmuş) 65 3b. G r a n o d i y o r i t ( o r t a d e r e cede bozuşmuş) 3 c . G r a n o d i y o r i t ( i l e r i d e r e - 3 0 4 0 cede bozuşmuş) K a y a ç l a r ı n RQD d e ğ e r l e r i n d e oüyük sapmalar a y n ı sondajda dahi büyük d e ğ e r l e r d e f a r k l ı l ı k l a r g ö s t e r m e k t e d i r , ö r n e ğ i n , 8 6 / 1 1 , 8 6 / 1 , 8 6 / 2 , 8 6 / 3 , 8 6 / 8 , 8 6 / 2 3 , 86/5 s o n d a j l a r ı n d a s o n u ç l a r a ş a ğ ı d a v e r i l m i ş t i r . Sondaj No. % Max. RQD % Min. RQD % Ortalama RQD 8 6 / 1 1 86/8 86/5 86/1 86/2 86/3 86/23
r RQo 50
30 . 45
) 65 50
% RQD Max. 65 78
95 70
55 % RQD Min. 0 0
40 0 70 65 79
83 96
91 71
0 0 0 0 0 0 0 51
26.5 47.6
51.8 40.6
37 30
191 o Kayaçlarda kalınlıkları 3-20 m. arasında devamlı zayıf sonlar görül mektedir. Mevcut verilere göre RQD değerleri % 35 altında olan zonlar verilen kesitlerde zayıf zonlar olarak işaretlenerek sunulmuştur (Şekil 2, 3, 4, 5, 6, 7). Buna göre: - 6 n o . l u panonun RQD d e ğ e r l e r i % 35 a l t ı n d a olan zayıf z o n l a r ı 86/1, 2, 3, 4 n o . l u sondajlarda v e r i l m i ş t i r . Projelendirmede zayıf zonun pano b ö l g e s i i ç i n d e yer alması b i r isabet olmakla beraber, bu zayıf zonun 6. ve 7. pano a r a s ı n d a k i topukta da d e v a m l ı l ı ğ ı söz konusudur. D o l a y ı s ı y l a 7 n o . l u pano topuğunda meydana gelen patlamaya bu zayıf zonun k a t k ı s ı bulunmaktadır. Bu n e d e n l e r l e , 6 n o . l u pano çalışmasında mutlaka dolgulu s i s t e m l e tahkim edilmesi g e r e k i r . Diğer b i r d e y i ş l e , 7 n o . l u ve 5 n o . l u pano b o ş l u k l a r ı i l e b i r l i k t e 6 n o . l u pano boşluğu da d o l d u r u l m a l ı d ı r . - 7 n o . l u panoda i s e , N-S yönündeki zayıf zon mermer i l e granat-piroksen skarn s o n l a r ı n ı n karmaşık o l a r a k bulundukları kısımlarda görülmektedir. Granodiyoritde i s e , RQD d e ğ e r l e r i % 3 5 ' i n a l t ı n d a olan k ı s ı m l a r çok az olmakla beraber ortalama RQD değeri i s e % 5 4 ' d ü r . Orta d e r e c e l i kayaç tanımına girmekle b e r a b e r , zayıf kayaç s ı n ı r ı n a daha y a k ı n d ı r (Bieniawski, 1976). - 7. ve 8. panolar a r a s ı topukta i s e (83/15-11) sondaj bölgesinde büyük b i r zayıf zon y e r a l m a k t a d ı r . Diğer t a r a f t a n 83/15 ve 11 s o n d a j l a r ı n a göre 2140 k a t ı üstünde i k i n c i büyük zayıf zon y e r a l m a k t a d ı r ! - 11 n o . l u panoda E-W yönünde genişçe h i r alanda zayıf zon görülmekte d i r . D o l a y ı s ı y l a topuk-pano işletme ve dizaynında bu durum göz önünde b u l u n d u r u l m a l ı d ı r . - S i l o panosu d e t a y l ı olanak hem eklem s i s t e m l e r i , hem de RQD d e ğ e r l e r i i l e yeniden d e ğ e r l e n d i r i l m i ş t i n . Buna göre, s i l o panosunda eklem sistem l e r i E-W, N 60°- 20°E, N 50°- 70°W d o g r u l t u l u hakim eklem sistemine s a h i p t i r . Diğer yönden bunlar a r a s ı n d a i k i n c i l eklem d a ğ ı l ı m l a r ı yeralmak t a d ı r . Bu durum, kayaçta büyük ş e k i l d e bloklaşma ve parçalanmaya neden olmuştur.
Şekil 2. 6 no.lu panoda RQD değerleri 0-35 % arasındaki zayıf zonlar Şekil 3. 7. ve 8. panolar arası topuk nakliye galerisi RQD 0-35 arasındaki zonlar
Şekil 4. 7 no.lu pano B-B' kesitinde RQD 0-35 % arasındaki zonlar Şekil 5. 8 n o . l u pano N-N' k e s i t i n d e RQD 0-35 t zayıf zonlar 194 Şekil 6. 11 no.lu pano RQD değerleri 0-35 % arasındaki zayıf zonlar (2124 katı yatay kesit) Şekil 7. S i l o panosu RQD d e ğ e r l e r i 0-35 % a r a s ı n d a k i zayıf zonlar (2150 k a t ı yatay k e s i t ) 195
4. KAYA MEKANİĞİ ÇALIŞMALARI Bu bölümde yerinde ve laboratuvarda yapılan kaya mekaniği çalışma larının sonuçları verilecektir. 4.1. Yerinde Deneyler Yerinde deneyler için yassı hidrolik veren kullanılmıştır, tki amaca yönelik yapılmıştır! a) Topuk ve galeride mevcut statik yükün ölçülmesi, b) Bu kayaçlarin dayanımlarının tesbiti. Testler + 2120 katında yapılmış tır ve yerleri Şekil 8'deki kat planında görülmektedir. 7x ile kotlanan deney yeri 6 ve 7 no.lu panolar arası topukta taban galerisinde, 7b ve 7c ile kotlanan deney yerleri 7. ve 8. panolar arasındaki topuk taban galerisinde, İla ile kotlanan deney yeri henüz işletilmeye başlanmamış olan 11 no.lu panoya giden taban galerisinin köşesinde, D2 ile kotlanan deney yeri 8. silo panosu kenarındaki galeride yeralmaktadırlar. 4.1.1. Deney Sistemi ve Aparatı Kullanılan gerilme ölçme yönteminin esası açılan bir açıklıkta (slot) ortamın ilk gerilme şartını bozmak ve boşluğa yerleştirilen ölçere ba sınçla yağ enjekte ederek gerilme dengesinin tekrar sağlanmasıdır. Siste min parçalarını 45 cm. çapında kaliteli ince saçtan imal edilmiş yassı veren diski, hidrolik el pompası, basınç Ölçer, mekanik deformasyon öl çerler (dial gauge), referans noktası pimleri ve bağlantı gereçleri teş kil etmektedir. Açılan açıklığın (slot) ve deneyin genel görünüşü Şekil 9'da gösterilmiştir. Şekilden görüldüğü üzere, açıklığın alt ve üstünde açılan referans noktalarına çubuklar ve çubukların arasına mekanik de formasyon ölçerler yerleştirilmiştir. Bu Ölçerler deney esnasında açık lığa bitişik iki noktanın uzak iki noktaya göre düşey rölatif hareketini verecektir. Açıklık açılmadan Önce, ölçerlerden ilk pozisyon okumaları kaydedilmektedir. Açıklık yan yana sondaj delikleri ile açılırken ve çi mento şerbeti dökümü, içinde yassı veren olan çimentonun donması safha larında ölçerlerden deformasyon okumaları alınmaktadır. Teorik olarak yassı verene basılan hidrolik yağ basıncının, ölçerler ilk pozisyonla rını aldıkları andaki değeri, düşey arazi basıncına eşit olmaktadır. An cak, sistemin çalışması ile ilgili bazı teorik yaklaşımlar vardır. Yassı veren şekillendirilmiş iki çelik plakanın kenarlarından kaynatılması ile 196
Şekil 8. 2120 kat planı ve deney yerleri 197
Şekil 9. (a) Yassı veren deneyi için karotla açılan açıklık (slot) (b) Yassı veren içine basınç verilme işlemi yapıldığından kenarlarda etkin olmayan dar bir bölgesi vardır. Bu neden le orjinal serbest zemin basıncı a ile bu basıncı karşılayan yassı veren basıncı p arasında aşağıdaki ilişki verilmiştir (Jaeger, 1979); |ı|
Burada, C. yassı verenin yarı uzunluğu (yarı çap) ve C açılan açıklığın yarı uzunluğudur. Deneyimizde, yassı verenin kenarındaki yaklaşık 6 = 1.5 cm. kısım etkin olmayan kısım olarak alındığında (C. = 22.5 cm. ve C = 27.5 cm.) 1 ifadesi \A şeklini-alır. Diğer taraftan Alexander (1960; Hoskins, 1966'da) elasti- site teorisine göre eliptik açıklık ve düzlem gerilme koşullarında yassı veren için defortnasyon ifadelerini vermiştir. Buna göre, açıklık (slot) açılması ile meydana gelen açıklığa bitişik ve açıklık merkezinden y me safedeki iki referans noktası arasındaki düşey eksen yönünde ve yatay düzleme dik konverjans (kapanma) Av,
ile verilmektedir. Burada, E ve y sırasıyla kayacın elastisite (Young) modülü ve Poisson oranıdır. Diğer büyüklüklerin anlamları yukarıda ve rilmiştir- Deneyimizde, y = 10 cm. C. = 22.5 cm. değerleri ve sonraki laboratuvar deneylerinde bulunan ortalama Poisson oranı y = 0.20 değeri 3 ifadesinde yerine konulursa, elde e d i l i r . 4.1.2. Deney Sonuçları Ocak içinde yerleri verilen altı yerde deney yapılmıştır. Ancak bunlardan 7x ile kotlanan deney yerindeki testde yassı veren hidrolik yağ enjeksiyonu esnasında patlamış ve deney tamamlanamamıştır. Deneylerden elde edilen toplu sonuçlar Tablo 2'de Özetlenmiştir. Tablo 2. Yassı veren deneylerinin toplu sonuçları Deney f»rt #-
tcot n o .
7x 7a
İ l a 7c
D2 7b
Deney y e r i n de
n l k a t t a v a - s ü r f a s d a n d e r i n l i ğ i (m) 210
140 150
210 140
200 Y a s s ı v e r e n b a s ı n c ı P c
- 17
12 15
25 20
S e r b e s t zemin
b a s ı n c ı a n (MPa) - 1 3 . 0
9 . 0 11.5
1 9 . 0 1 5 . 0
Toplam s l o t k o n v e r j a n s ı Av (cm)
- 0 . 0 1 0 5 0 . 0 2 0 . 0 2
0 . 0 1 5 0 . 0 3
Y e r i n d e Young modülü
£ (MPa)
- 58930
21840 27300
60670 24270
4.2. Laboratuvar Deneyleri ve Sonuçları Yerinde deneylerde açılan açıklıklardan (slot) veya deneyin yapıldı ğı topuğun uygun yerinden a l m a n bloklardan çıkarılan karot numuneleri, verilen yöntemlere göre muhafazaya alınıp laboratuvara getirilmişlerdir (Brown, 1981). Yapılan laboratuvar deneyleri aşağıda özetlenmiştir:
- Özgül ağırlık, su emme ve görünür gözeneklilik deneyleri - Tek eksenli yükleme deneyleri ile aşağıdaki parametrelerin saptanması, Tek eksenli basınç dayanımı Elastisite (Young) modülü Poisson oranı - Endirekt çekme dayanımı (Brazilian test) deneyi ile çekme dayanımının bulunması. Tablo 3. Görünür gözeneklilik ve özgül ağırlık deney sonuçları ö r n e k t a n ı m ı G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t S k a m c e v h e r i S k a m c e v h e r i A l ı n d ı ğ ı y e r i n k o t n u m a r a s ı 7x İ l a
7b 7c
D2 D2
Kuru ö z g ü l a ğ ı r l ı ğ ı G s
2 . 5 5 9 2 . 5 6
2 . 5 6 2 4 . 3
4 . 2 Su enime y ü z d e s i 0 . 9
0 . 7 0 . 6 5
0 . 8 0 . 2
0 . 3 Gürünur
p o r o z i t e s i n
2 l . b
1.55 1.71
0 . 7 0 . 7 5
Tablo 4. Tek eksenli yükleme deneyleri sonuçları ö r n e k t a n ı m ı G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t G r a n o d i y o r i t S k d r n c e v h e r i A l ı n d ı ğ ı y e r i n k o t n u m a r a s ı 7x
İ l a 7c
7x 7c
7x İ l a
D2 Tek e k s e n l i b a s ı n ç y a n ı m ı ö b
95 113
142 76
150 78
47 89
d a - Young
modülü E t (MPa) 45000
43000 74000
25000 57000
- - 75000
P o i s s o n o r a n ı y 0 . 3 1 6 0 . 1 7 0 . 2 2
0 . 1 3 7 0 . 2 0 7 - - 0 . 2 5 9 200
Tablo 5. Endirekt çekme deneyi ( B r a z i l i a n t e s t ) s o n u ç l a r ı Alındığı yerin kot numarası 7c
İla 7c
7x D2
Endirekt çekme dayanımı, a (MPa) 10.0
6.5 8.0
6.0 7.0
örnek tanımı Granodiyorit Granodiyorit Granodiyorit Granodiyorit Skarn cevheri 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Uludağ Maden İ ş l e t m e s i ocağında yerinde yapılan gözlem ve deneyler sonucunda k a y a ç l a r m zayıf, çok zayıf ve kısmen de o r t a kayaç t ü r ü s ı n ı f l a r ı n d a y e r a l d ı ğ ı s a p t a n m ı ş t ı r . Y e r a l t ı ocağında yapılan ölçümlerce ve gözlemler sonucunda kayaçla rm eklem ( ç a t l a k ) s i s t e m l e r i işletme alanındaki panodan panoya d e ğ i ş mekte olmakla beraber genelde i k i ydnlü b i r ç a t l a k s i s t e m i görülmektedir. Etibank t a r a f ı n d a n yapılan s o n d a j l a r ı n RQD d e ğ e r l e r i n e göre y a p ı l a n zayıf z o n l a r ı n haritalama ve k e s i t l e r i Ş e k i l 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7'de ve r i l m i ş t i r . B^-ıia göre, 11. panonun bu zayıf zona göre yeniden düzenlen mesinde yarar v a r d ı r . Aynı ş e k i l d e , s i l o panosunun b a t ı ve k u z e y - b a t ı - s ı n ı n (pano-topuk) yeniden düzenlenmesinde topuk emniyeti a ç ı s ı n d a n ya r a r olduğu k a n ı s ı n d a y ı z . Skarn-mermerli kayaçlar a r a k a t l ı kazı yöntemi i ç i n ideal b i r ortam olmasına rağmen, burada a l t e r a s y o n , karmaşık z o n l a r ı n bulunması (mermer, skarn, g r a n o d i y o r i t ) üç yönlü ç a t l a k s i s t e m l e r i n i n mevcudiyeti ve ortam k a y a ç l a r ı n ı n homojen olmaması n e d e n l e r i y l e , yöntemde dolgulu s i s t e m i n g e r e k l i l i ğ i n i o r t a y a koymaktadır. i k i n c i a l t e r n a t i f o l a r a k topuk b o y u t l a r ı n ı n küçültülmesi h a l i n d e , b i l g i s a y a r ortamında model a n a l i z ç a l ı ş m a l a r ı n a göre y a p ı l a n a n a l i z l e r de, oda topuk b o y u t l a r ı yükseklik 10 m. a l ı n d ı ğ ı n d a dahi 19,0 MPa b i r yükün topuk kenarında o l u ş a b i l e c e ğ i görülmektedir. Yassı veren deney sonuçlarına göre, g a l e r i ve topuklarda hesaplanan " s t a t i k yükün y a k l a ş ı k 3-5 m i s l i d e ğ e r l e r ölçülmüştür. Kayaçlar 14.7 - 201
29.A MPa arasında kırılmışlardır (Granodiyorit-skarn). Aynı kayaçlardan örneklerle laboratuvarlarda yapılan tek eksenli basma dayanımı t e s t l e rinde bu kayaç örneklerinin 76-150 MPa arasında k ı r ı l d ı ğ ı görülmüştür. Bu sonuçlar, önceki çalışılan pano boşluklarının ölü yüklerinin ilerleme yönünde bakir alanlara yansıdığını ve yerinde kayaç dayanımla rının oldukça düşük değerler verdiğini göstermektedir. Açılan boşlukların dolgulu sistemle tahkim edilmesi, dolgu malzeme si etüdü yapılması ve topukların kazanılması konularının etüdü öneril mektedir. KAYNAKLAR BIENIAWSKI, Z.T., 1976; "Rock Mass Classifications in Rock Engineering", In Exploration for Rock Engineering, Z.T. Bieniawski (ed.), 1, Cape Town; A.A. Balkema, pp. 97-106. BROWN, E.T., 1981; "Rock Characterization Testing and Monitoring, ISRM Suggested Methods", Pergamon Press, Oxford. HOSKINS, E.R. , 1966; "An Investigation of the Flatjack Method of Measuring Rock Stress", Int. J. Rock Mech. Min. Sei., Vol. 3, pp. 249-264. JAEGER, J.C., 1979; "Fundamentals of Rock Mechanics", Chapman and Hall, London, 593 p. 202 Yüklə 95,46 Kb. Dostları ilə paylaş:
|