Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti "mexanika" kafedrasi

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA 

MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI 

 

 

 

 

BUXORO OZIQ-OVQAT VA YENGIL SANOAT 

TEXNOLOGIYASI INSTITUTI  

 

 

 

 

 

 

 

"MEXANIKA" KAFEDRASI 

 

 

 

 

―QURILISH MEXANIKASI‖ 

fanidan ma`ruzalar matni 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Buxoro-2011 

 

 

---

“Mexanika”

 kafedrasining yig’ilishida ma`qullandi (

majlis bayoni №                 yil

) va 

―Mexanika‖ fanlari bo’yicha metodik komissiyada ma`qullandi (

bayonnoma №          2011  yil

). 

 

 

 

 

 

 

 

Matnni tayyorladi:   

 

dotsent. Sh. M. Murodov 

 

 

            katta o’qit. D.O.Barotova 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

Taqrizchilar:    

Toshkent irrigatsiya va mellioratsiya instituti Buxoro filiali                                                                                                                                               

―Gidromelioratsiya‖ fakulteti dekani, dotsent, t.f.d. N.M.Murodov 

 

Buxoro oziq-ovqat va engil sanoat texnologiyasi instituti   

―Mexanika‖ kafedrasi progessori,t.f.n.  N.S.Bibutov 

 

 

 

 

Texnik bezatuvchi:   

 

 

Matn oliy o’quv yurtlari bosh boshqarmasi tomonidan (             .2011 yilda) tavsiya etilgan 

namunaviy dasturga asosan yozildi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

1 - MA`RUZA  

QURILISH MEXANIKASI FANIGA KIRISH.  

 

REJA: 

1.

 

Qurilish mexanikasi fanining mohiyati. 

2.

 

Inshootlarni hisoblash sxemasi haqidagi tushuncha. 

3.

 

Fermalar, ramalar va kombinatsiyalashgan inshootlar. 

4.

 

Geometrik o`zgarmas sistemalar (statik aniq sistemalar) 

5.

 

Statik aniqmas sistemalar. 

6.

 

Geometrik o`zgaruvchan sistemalar. 

7.

 

Tayanchlar va ularning turlari. 

8.

 

Tashqi yuklar va ularning turlari. 

 

Qurilish  mexanikasi–konstruktsiya  va  inshootlarning  mustahkamligi,  bikrligi  va 

ustivorligini  hisoblash  printsiplari  hamda  metodlari  to`g’risidagi  fandir,  unda 

inshootlarning  mustahkamligini hisoblash bilan birga ularning tashqi kuchlargi chidamli 

bo`lishini  ta`minlash  masalasi  tekshiriladi.  Inshootlarning  ustivorligini  hisoblashda 

konstruktsiyalarning  aynan  o`rni  muvozanat  holdagi  shaklini  deformatsiyalangandan 

keyin ham saqlab qolish qobiliyati aniqlanadi. 

Inshootlarning  katta  ko`chish  (siljish),  tebranishlar  ta`siriga  chidamliligini, 

ulardan  normal  foydalanishni  aniqlash  maqsadida  bikrlikka  hisoblanadi.  Qurilish 

mexanikasining  asosiy  vazifalaridan  biri  –  inshootlarda  hosil  bo`ladigan  ichki  zo`riqish 

kuchlari va deformatsiyalarni hisoblashdan iborat. Agar inshoot elementlarining materiali 

va  o`lchamlari  ma`lum  bo`lsa,  aniqlangan  ichki  kuchlar  va  deformatsiyalarning 

miqdoriga ko`ra elementlarning mustahkamligi, bikrligi va ustivorligini qanoatlantiruvchi 

o`lchamlarni aniqlash mumkin. Bunday hisoblash usuli