Бяйляр абдуллайев
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elfira Məlikova
- N.Tusi ÖN SÖZ
| NƏSİRƏDDİN TUSİNİN MÜDRİKLİK FƏLSƏFƏSİ ~ ~ 1 Namiq Abbasov, Rəhim Həsənov NƏSĠRƏDDĠN TUSĠNĠN MÜDRĠKLĠK FƏLSƏFƏSĠ Bakı – 2012 Namiq Abbasov, Rəhim Həsənov ~ ~ 2 Elmi redaktor: Niyazi Mehdi – Fəlsəfə elmləri doktoru, professor Rəyçilər: Apdin Əlizadə – Fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əlikram Tağıyev – Fəlsəfə elmləri doktoru, professor Ġlqar Hüseynov – Kulturologiya elmləri doktoru, professor Elfira Məlikova – Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Namiq Abbasov, Rəhim Həsənov, ―NƏSĠRƏDDĠN TUSĠ- NĠN MÜDRĠKLĠK FƏLSƏFƏSĠ”, Bakı, 2012. 220 səh. Dünyanın bir sıra məşhur ensiklopedik filosofları ilə adı birgə çəkilən, bəşəriyyətin idrak tarixinin yaradıcılarından biri olan N.Tusi dövrünün ən parlaq simalarından biri olmuşdur. N.Tusi özünün çoxcəhətli yaradıcılığı, ensiklopedik zəkası, təkzibedilməz mütəfəkkirlik qabiliyyəti ilə təkcə Şərq fəlsəfəsinə deyil, ümumdünya təfəkkür tarixinə təsir edə biləcək bir yara- dıcılıq yolu keçmışdir. N.Tusi fəlsəfə ilə yanaşı kulturologiya, astronomiya, riyaziyyat, optika, minerologiya, məntiq, etika və başqa elmlərə dair orjinal fikirlərə malikdir. Dünya şöhrəti qazanmış əsərlərin müəllifi olması onun tədqiqatçılarının müxtəlif elm sahələrindən olmasına səbəb olmuşdur. Müasir dövr üçün aktual olan mədəni insan problemi N.Tusi yaradıcılığında geniş təhlil edilmişdir. Bu baxımdan böyük mütəfəkkirin kamil və müdrik insan kriteriyaları müasir dövrün mədəni insan probleminin həlledici açarı ola bilər. © Namiq Abbasov, Rəhim Həsənov, 2012 NƏSİRƏDDİN TUSİNİN MÜDRİKLİK FƏLSƏFƏSİ ~ ~ 3 Müdrikliyə ilkin səbəblər və nəyin idrak üçün daha layiq olması haqqında elm kimi tərif verildiyi üçün, müdrikliyin mahiyyət haqqında elm olmasını qəbul etmək lazımdır. Aristotel Əqli hərəkət, əxlaqi hərəkətin əsasıdır. Nəfsi özbaşına buraxsan insanı alçaqlığa, cilovlayıb istiqamət versən kamala çatdırar. N.Tusi ÖN SÖZ Bəşəriyyətin düşüncə tarixi formalaşdığı gündən başla- yaraq insanın kimliyi, onun ümumi mahiyyəti fikir sahiblə- rini hər zaman narahat etmiş, bu barədə müxtəlif mütəfək- kirlər tərəfindən müxtəlif izahatlar özünü biruzə vermişdir. İnsanın mahiyyətindən bəhs edən mütəfəkkirlərin yal- nız cüzi bir qismi insan barəsində bitkin bir fikir söyləyə bilmişdir. Antik dövrdə klassik yunan filosofları olan Sok- rat, Platon və Aristotelin insan barəsində irəli sürdüyü fi- kirlər özünün dolğun və bitkin olması cəhətdən diqqət cəlb edirdi. Sokrat, Platon və Aristotelin insan barəsində olan bu cəlbedici ideyalar Orta əsrlərdə yaşamış türk-islam filosof- larının da diqqətini özünə cəlb edə bilmişdi. Bu dövrdə ya- ranmış fəlsəfi cərəyanlar və bu cərəyanların məşhur nüma- yəndələri insana islam dini nöqteyi-nəzərindən yanaşır və yaxud da islam dininin insan haqqında olan fikirlərini klassik yunan filosoflarının dünyagörüşü aspektindən şərh edirdilər. Namiq Abbasov, Rəhim Həsənov ~ ~ 4 XIII əsrdə yaşayıb-yaratmış dahi Azərbaycan filosofu Nəsirəddin Tusi də insanın mahiyyəti haqqında bitkin və hərtərəfli fikir söyləyən nadir mütəfəkkirlərdən biridir. Tu- sinin zəngin milli fəlsəfi irsinin toplanılması, tədqiq edil- məsi və dərindən araşdırılması həlli keçmiş Sovetlər birli- yində tam həllini tapmamış, milli sərvətlərə qiymət veril- məsi məsələsi arxa plana keçirilmişdir. İnsanın müdrikləşməsi və kamilləşməsi üzərində qurulan belə milli sərvətlərə ən dəyərli nümunə olan Tusinin zəngin irsi hər zaman xalqımızın diqqət mərkəzində olmalıdır. Xalqımız təkcə Tusi irsinə deyil, Tusinin timsalında bütün milli-mənəvi dəyərlərimizə, zəngin mədəni-fəlsəfi irsinə diqqət göstərməlidir və Tusi irsinin təbliğ edilməsi xüsusi bir mahiyyət kəsb etməlidir. Nəsirəddin Tusi kimi nəhəng elm korifeyi ensiklopedik səciyyə kəsb edən elmi-fəlsəfi yaradıcılığında insana yük- sək dəyər verir. Nəsirəddin Tusinin məşğul olduğu bütün bilik növləri insanın mahiyyəti və onun parlaq gələcəyi üzərinə qurmuşdu. Elfira Məlikova Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|