C. V. Qəhrəmananov K. H. Allahyarov
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- əlyazmaları dünya kitab xəzinələrində Gəncə. Elm-2015
- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsi Nizami Gəncəvi Mərkəzi C.V. Qəhrəmanov
- Ruscadan tərcümə edən Prof. X.H. Yusifli Gəncə. Elm-2015
- Gəncə, Elm 2015 4 Ön söz
| 1 C. V. Qəhrəmananov K. H. Allahyarov Nizami Gəncəvi əsərlərinin əlyazmaları dünya kitab xəzinələrində Gəncə. Elm-2015 2 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə Bölməsi Nizami Gəncəvi Mərkəzi C.V. Qəhrəmanov K. H. Allahyarov Nizami Gəncəvi əsərlərinin əlyazmaları dünya kitab xəzinələrində Ruscadan tərcümə edən Prof. X.H. Yusifli Gəncə. Elm-2015 3 AMEA Gəncə Bölməsinin Elmi şurasının qərarı ilə çap olunur Qəhrəmanov C.V, Allahyarov K.H. Nizami Gəncəvinin əlyazmaları dünya kitab xəzinələrində Gəncə, Elm, 2015.108 s. Ruscadan tərcümə edən Xəlil Yusifli Kataloqu çap olunmuş dunya kitabxana fondlarında hazırda Azərbaycanın böyük mütəfəkkir şairi Nizami Gəncəvinin ölməz əsərlərinin 900-dən çox əlyazma nüsxəsi, “Xəmsə”dən xülasələr, poemalardan parçalar saxlanılır. Hazırki nəşrə “Xəmsə”nin bütöv əlyazmalarının, ayrı- ayrı poemaların, həmçinin şairin lirik şeirlərinin saxlanıldığı əlyazmaların qısa biblioqrafik təsviri daxil edilmişdir. Bu nəşr ədəbiyyat tarixi mütəxəssisləri və şərqşünaslar üçün nəzərdə tutulmuşdur. Gəncə, Elm 2015 4 Ön söz Hal-hazırda əlyazma abidələrə, o cümlədən bədii ədəbiyyat abidələrinə elmi və oxucu marağı durmadan artmaqdadır. Xüsusilə o ədəbi abidələrə diqqətli maraq artır ki, onlar əsrlər boyu estetik və tərbiyəvi məzmunu ilə insanları ruhlandırmış, onlara mənəvi qida vermişdir. Şübhəsiz hümanist şair Nizami Gəncəvinin yüksək bədii sənət nümunələri olan əsərləri Yaxın və Orta Şərqdə ədəbi estetik və mütərəqqi ictimai fikrin sonrakı inkişafina müstəsna təsir göstərən belə kamil sənət sənət nümunələri idi. İnanmaq çətin deyildir ki, bu əsərlər indi də öz mənəvi dəyərini itirməmişdir. Orta əsrlər yazılı abidələrinin öyrənilməsi, onun əsil dəyərinin müəyyənləşdirilməsi, əsil müəllif mətninin, yaxud ona ən yaxın variantın ortaya qoyulması, onun bütün əlyazmalarının nəzərə alınmadan və öyrənilmədən mümkün deyildir. Buradan aydındır ki, klassik ədəbi əsərlər üzərində aparılan hər bir işdə əvvəlcə lazimi mətnşünaslıq təhlili aparılmalıdır ki, bunun üçün isə bu işlə bağlı bütün əlyazmaların və digər qaynaqların aşkar edilməsini müasir elmi tədqiqatın səviyyəsi tələb edir. Bütün bunlar göstərir ki, Nizami əsərlərinin əlyazmalarının kataloqunun yaradılması mütəxəsis nizamişünasların praktik ehtiyaclarını təmin etmək üçün indiyə qədər əldə olan əlayazmalarını tamamilə əhatə edən bir kataloqun yaradılması nə qədər təxirə salınmazdır. Böyük mütəfəkkir şairin poetik irsinin bütün təfərrüfatı ilə hərtərəfli öyrənilməsi üçün nizamişünaslar qarşısında hələ böyük işlər durur. 5 Nizami əsərlərinin əlyazmalarının öyrənilməsi və qısa elmi təsviri üzrə aparılan işi biz əvvəlcə əsasən sovet və xarici ölkələrin ən böyük şərq əlyazmaları saxlanılan kitabxanalarının kataloqları əsasında aparmışıq. Bundan əlavə tərtib olunan kataloqun daha dolğun və maksimal dərəcədə olması üçün biz digər məlumat xarakterli mənbələrdən də istifadə etdik. Bununla bərabər təqdim olunan kapaloq tam əhatəli sayıla bilməz, çünki fars dilli əlyazmaların kataloqları heç də Nizami əsərlərinin bütün əlyazmalarını əhatə etmir. Bu onunla bağlıdır ki, bir çox tarixi səbəblər üzündən bu əlyazmaları bütün dünyaya və xüsusi kolleksiyalara səpələnmişdir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində, xüsusən şərq ölkələrində o cümlədən Əfqanıstanda, Çində, Hindistanda, Pakistanda və başqa ölkələrdə çoxsaylı dövlət və xüsusi kolleksiyalar vardır ki, onlarda olan əlyazmalarının kataloqu yoxdur. Dünyanın ən böyük əlyazma fondlarının kataloqları isə təqribən 50-100 il bundan qabaq nəşr olunmuşdur. Ona görə də bu kataloqlar həmin fondlara sonrakı daxil olmaları əhatə edə bilməz. Nəhayət , çox mümkündür ki, şərq əlyazmalarının bəzi kataloqları bizim nəzərimizdən kənarda qalsın. Təbiidir ki, sonrakı dövrlərdə, yeni kataloqların və digər sorğu tipli nəşrlərin meydana çıxması nəticəsində bu kataloq tamamlana bilər və tamamlanmalıdır. Tədqiqatçıların diqqətinə təqdim edilən kataloq Nizami əsərlərinin bizə gəlib çatan əlyazmalarının çoxunu (900-ə yaxın) əhatə edir. Bunlar ancaq öz sayına görə yox, həm də yüksək bədii dəyəri ilə heyran edir. Onların, demək olar ki, hamısı yüksək bədii tərtibata malikdir: çərçivələr, güllər, rəngarəng balıqlar, naxışlar, başlıqlara vurulmuş bəzəklər, Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|