1
CEK LONDON
AĞDİŞ
downloaded from KitabYurdu.org
2
Birinci hissə
VƏHŞİ
YEMƏK HƏSRƏTİNDƏ
Donmuş çayın hər iki sahili boyu qalın küknar
meşəlikləri uzanırdı. Bir az əvvəl külək ağacların
yarpaqlarındakı qarı çırpmışdı və indi onlar bir-birinə
söykənərək ala-toranlıqda daha məsum görünürdülər.
Ətrafı dərin sükut bürümüşdü. Heç bir həyat nişanəsi yox
idi. Hava soyuq, şaxtalıydı və bu tənha səhralıqda hökm
sürən sükutu kədərli adlandırmaq olmazdı. Ən dəhşətlisi
bu idi ki, qulağa qaqqıltı səsi dəyirdi. Yaman qorxunc səs
idi. Fərəhsiz səs elə bil qədim sfinkslərin şaqqanağına bən-
zəyir, buz kimi adamı dondururdu. Dünyanın ətəyindən
sallanmış köhnə, amiranə bir müdriklik hər şeyə rişxəndlə
gülürdü; həyatın mənasız, mübarizənin faydasız olduğuna
gülürdü. Bura kimsəsiz, tənha bir yer idi, qəlbi də, iliyi də
donmuş uzaq şimal çölləriydi. Lakin belə şaxtalı, tənha
çöllərdə də canlılar gözə dəyirdi. Minik itləri qoşulmuş
kirşə buz bağlamış çayın üstüylə gedirdi. İtlərin pırtlaşıq
tüklərini qırov basmışdı. Nəfəsləri buxarlanıb havada
donur, sonra büllur dənəciklərə dönüb yerə tökülürdü.
İtlərin boynuna dəri xaltalar keçirilmişdi, qoşquya
bağlanmış qayışlarla onlar kirşəni dartırdılar. Tozağacının
qalın qabıqlarından düzəldilmiş kirşə qarın içinə otururdu.
downloaded from KitabYurdu.org
3
Kirşənin qozlası yuxarı qalxaraq lüləni xatırladırdı. Bunu
ona görə etmişdilər ki, o, qabağına çıxan yüngül qar
təpəciklərini basıb əzsin. Kirşədə qayışlarla möhkəm
bağlanmış uzunsov bir yeşik gözə dəyirdi. Orada pal-
paltar, balta, qəhvədan, tava da vardı. Amma kirşənin
yarıdan çox hissəsini tutan uzunsov yeşik nəzəri daha çox
cəlb edirdi.
İtlərin qabağında xizəkli adam zorla addımlayırdı. Lap
arxadan ikinci adam gedirdi. Üçüncü adam da vardı.
Amma o, kirşənin içindəki həmin ensiz, uzunsov yeşikdə
uzanmışdı və onun üçün dünyanın bütün məşəqqətləri
birdəfəlik qurtarmışdı. Çünki şimalın tənha hikməti onu
məğlub etmişdi. Elə əyib sındırmışdı ki, hərəkətsiz
uzanmış, döyüşü mübarizəsiz dayandırmışdı. Soyuq şimal
hərəkəti sevmir. O, həyatın əleyhinədir, çünki həyat
hərəkət deməkdir. Hərəkət edən nə varsa tənha şimal onu
dondurub məhv edir; dənizə axmaq istəyən suları
dondurur, ağacların şirəsini qarsıdır. Tənha şimalın daha
bir cəhəti var: insana qarşı amansızdır. Onun inadını daha
qəzəblə sındırır. Çünki insan dünyanın ən yırtıcı
məxluqudur! Çünki insan - bu ikiayaqlı məxluq həmişə
şimalın iradəsi əleyhinə, onun “hər hansı bir hərəkət axır
ki, donmalıdır!” hökmünə qarşı çıxır.
Bununla belə, kirşənin qabağında və arxasında iki cəsur
downloaded from KitabYurdu.org
4
adam həyat eşqiylə irəliləyirdi. Əyinlərinə dəri palto
geymişdilər. Kirpikləri, yanaqları və dodaqları ağımtıl,
xırda buz sırsıralarına bürünmüşdü. Adamların ağzından
çıxan buğ büllur dənəciklərinə dönür, sonra bu dənəciklər
onların üz-gözünə qonur, sifətlərini görünməz edirdi.
Onların əcaib görkəmi vardı. Elə bil bu adamlar hansı bir
xəyali köl- gənisə o dünyada basdırıb qayıdan
qəbirqazanları xatırladırdılar. Amma xəyali məxluq
deyildilər; dünyanın qəmli səhrasına, fərəhsiz gülüş və
sükunət aləminə düşmüş adamlardı. Bu cəsurlar var
güclərini inadlı, məğrur niyyətlərinə həsr etmiş, şimal
dünyasının qəddarlığı ilə bəhsə girmişdilər. Bu kimsəsiz
dünya onlar üçün yad kosmosun əlçatmaz ənginliyi qədər
uzaq idi.
Onlar dinməzcə irəliləyir, sanki danışığa güc sərf
etməkdən qorxurdular. Ətrafı ölü sükut bürümüşdü. Sükut
onların bütün vücudunu əsir eləmişdi. Bu, dənizin
dərinliklərində üzən dalğıcın bədəninə suyun etdiyi təzyiqə
bənzəyirdi. Sükunət qətiyyət adlı qanunu ilə onları əsarət
altına almış, şüurlarının ən gizli qatlarına soxularaq elə bil
oradan bütün saxtalıqları, yalanları, xudbinlik əlamətlərini
üzüm şirəsi kimi sormuşdu. Bu səssiz dünya onların
qulağını sanki belə bir fikirlə deşirdi: siz miskin, yazıq
adamlarsınız, ölü canlarsınız, toz dənəciklərisiniz, havada
downloaded from KitabYurdu.org
5
hara gəldi uçuşan, təbiətin kor qüvvələrinin əsiri olan
mığmığasınız.
Bir neçə saat keçdi. Qısa, tutqun günün bozumtul işığı
görünəndə ətrafı bürümüş sakitlik pozuldu. Uzaqdan zəif
bir ulartı gəldi. Səs get- gedə artdı, daha zildən gəldi və bir
xeyli bu vəziyyətdə qaldı, titrədi, sonra gücünü azaltmadan
yavaş-yavaş susdu. Bu səsdə qəmli, həm də şiddətli bir
aclıq həsrəti vardı, Belə olmasaydı, yəqin ki, bu ulartını
nəyinsə ölən ruhunun iniltisinə bənzədərdin.
Qabaqda gedən adam geriyə qanrılaraq kirşənin dalınca
gələn dostuna əliylə işarə etdi. Həmin ulartı yenə sükutu
iynə kimi deşməyə başladı. Adamlar qulaq verib, səsin
istiqamətini müəyyən etməyə çalışdılar. Səs onların bir az
bundan qabaq ötüb keçdiyi qarlı düzən- gahdan gəlirdi.
Az sonra cavab ulartısı eşidildi, o da arxadan, amma bir
az sol tərəfdən gəlirdi.
- Bili, deyəsən, axı onlar bizim dalımızca düşüblər, -
qabaqda gedən adam dilləndi. Səsi xırıltılıydı, elə bil öz
səsi deyildi, çox çətinliklə danışırdı.
- Yəqin yemək tapmırlar, - dostu cavab verdi. - Neçə
gündü bir dənə də olsun dovşan izi gözümə dəymir...
İkisi də susdu və təşvişlə ard-arası kəsilməyən ulartıya
qulaq asdı.
Qaş qaralan kimi adamlar itləri meşəyə tərəf döndərib
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |