Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać I omawiać ćwiczenia szkoleniowe

---

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

2

Copyright © 2013 by Tomasz Dulewicz Business Consulting. All rights reserved. 

 

 

 

 

 

Tytuł: Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

Autor: Tomasz Dulewicz 

Kraków, 2013 

 

 

 

 

 

 

Niniejsza  publikacja  może  być  kopiowana  oraz  dowolnie  rozprowadzana  tylko  

i  wyłącznie  w  formie  dostarczonej  przez  Autora.  Zabronione  są  jakiekolwiek  zmiany  

w  zawartości  publikacji  bez  pisemnej  zgody  Autora.  Zabrania  się  jej  sprzedaży  oraz 

wykorzystywania w celach komercyjnych. 

 

 

 

 

 

 

Tomasz Dulewicz Business Consulting 

Ul. Św. Filipa  23/3 

31-150 Kraków  

 

Tel.: [phone] 

Tel. kom.: 791-760-145 

 

www.Poradnik.Trenera.pl

  

e-mail: 

[e-mail]

   

 

 

 

Wszelkie prawa zastrzeżone. 

All rights reserved. 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

3

Autor 

 

Tomasz  Dulewicz  –  (ur.  1982  r.)  trener  i  coach.  Absolwent 

zarządzania  i  marketingu  Uniwersytetu  Jagiellońskiego. 

Absolwent Szkoły Profesjonalnego Coachingu. Przedsiębiorca 

prowadzący  firmę  Coaching  Company.  Autor  programów 

szkoleniowych,  gier,  symulacji  i  publikacji  z  zakresu 

budowania zespołów, sprzedaży i coachingu.  

Współpracował  z  wieloma  małymi,  średnimi  i  dużymi 

firmami  (np.  Bahlsen,  Aegon,  BP  Europa).  Prowadzi  coaching  w  ujęciu  systemowym  

i  holistycznym  zwracając  dużą  uwagę  na  relacje  i  interakcje  pomiędzy  ludźmi. 

Prowadzi coaching menedżerski i operacyjny klientów indywidualnych oraz zespołów.  

Jako  trener  dokłada  wszelkich  starań,  aby  uczestnicy  szkolenia  opanowali 

praktyczne  umiejętności  w  oparciu  o  swoje  indywidualne  predyspozycje.  Stosuje 

aktywne  metody  uczenia  oraz  czerpie  ze  swojego  doświadczenia  w  prowadzeniu 

coachingu. 

Z  jednej  strony  troska,  opiekuńczość,  zaufanie,  wyrozumiałość  a  z  drugiej 

konkretność, rzetelność, stanowczość i precyzja w działaniu – to hasła, którymi kieruje 

się w pracy trenera i coacha. 

 

Strony internetowe: 

  20  ćwiczeń  szkoleniowych  z  moich  publikacji  pobierzesz  bezpłatnie  zapisując 

się na biuletyn Poradnik Trenera: 

www.Poradnik.Trenera.pl

  

 

  Moje  publikacje  z  ćwiczeniami  szkoleniowymi  i  coachingowymi  znajdziesz  na 

stronie:  

www.Sklep.Trenera.pl

  

 

  Zapraszam również na moją stronę internetową:  

www.TomaszDulewicz.pl

  

 

 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

4

Spis treści 

 

 

Jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

5 

Cykl uczenia się Davida Kolba 

5 

Kolejność etapów 

6 

Co robi trener na poszczególnych etapach cyklu  

6 

 

Doświadczenie 

7 

 

Refleksja 

7 

 

Teoria 

8 

 

Pragmatyzm 

9 

 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

5

Jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 

Ćwiczenia  aktywne,  wymagające  stosowania  wiedzy  w  praktycznych 

działaniach, polecam przeprowadzać w oparciu o cykl uczenia się Davida Kolba.  

Dzięki  temu  uczestnicy  szkolenia  będą  mieli  możliwość  praktycznego 

przećwiczenia  umiejętności,  wyciągnięcia  wniosków  z  praktycznego  działania, 

określenia  zasad  skutecznego  stosowania  danej  umiejętności  oraz  określenia,  w  jaki 

sposób będą daną umiejętność stosować po szkoleniu.  

 

 

Cykl uczenia się Davida Kolba 

Rysunek  numer  1  przedstawia  cykl  uczenia  się  Davida  Kolba.  Składa  się  on  

z czterech etapów: doświadczenia, refleksji, teorii i pragmatyzmu.  

 

 

 

Rys. 1. Cykl uczenia się Davida Kolba. 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

6

Według  Davida  Kolba,  żeby  nabyć  daną  umiejętność,  należy  przejść  przez  cztery 

kolejne etapy uczenia się: 

1.  Doświadczenie  –  wykonuję  to,  czego  chcę  się  nauczyć.  Doświadczam  danej 

czynności. 

2.  Refleksja – wyciągam wnioski z tego, co zrobiłem. 

3.  Teoria – tworzę nowy sposób wykonania danej czynności. 

4.  Pragmatyzm – planuję nowy ulepszony sposób wykonywania czynności. 

Powyższe  cztery  etapy  stanowią  cykl  uczenia  się  Davida  Kolba.  Cykl  można 

powtarzać wiele razy do momentu, kiedy opanujemy daną umiejętność.  

 

 

Kolejność etapów 

Naukę  możemy  zaczynać  od  Doświadczenia,  albo  od  któregokolwiek  innego 

etapu.  Mniej  ważny  jest  etap,  od  którego  zaczynamy.  Większe  znaczenie  ma  fakt 

wykonania  wszystkich  etapów  w  kolejności  obrazowanej  przez  powyższy  rysunek. 

Zazwyczaj  zaczyna  się  naukę  od  Doświadczenia  (praktyki),  lub  od  Teorii  (np. 

wykładu). Trudniej jest zacząć od Refleksji lub Pragmatyzmu, jednak jest to możliwe. 

 

Zaczynając  ćwiczenie  od  Doświadczenia,  omów  je  przechodząc  przez  kolejne 

trzy etapy: Refleksję, Teorię i Pragmatyzm. 

Jeśli zaczynasz ćwiczenie od Teorii, pamiętaj o Pragmatyzmie. Najpierw trener 

prezentuje  Teorię.  Następnie  pyta  o  praktyczne  zastosowanie  tej  teorii.  A  dopiero 

później  rozpoczyna  praktyczne  Doświadczenie.  Na  kolejnym  etapie  inicjuje  Refleksję 

uczestników  szkolenia  na  temat  poznanej  Teorii  i  wykonanego  Działania.  Jeśli  trener 

pominie  Pragmatyzm,  może  okazać  się,  że  uczestnicy  szkolenia  będą  posiadać  bardzo 

niską  motywację  do  nauki  danej  umiejętności.  Dzieję  się  tak,  gdyż  uczestnicy  nie 

widzą  związku  pomiędzy  nauką  danej  umiejętności,  a  ich  codziennymi  zajęciami. 

Mogą  uważać,  że  dana  umiejętność  jest  im  zbędna,  a  trener  nakazuje  im  uczyć  się 

niepotrzebnej wiedzy. 

 

 

Co robi trener na poszczególnych etapach cyklu  

 

Poniżej  opisuję  rolę  i  zadania  trenera  na  poszczególnych  etapach  cyklu  Kolba 

podczas przeprowadzania ćwiczenia szkoleniowego.  

 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

7

Doświadczenie 

Podczas przeprowadzania doświadczenia trener: 

-  przekazuje instrukcje dotyczące zasad wykonania działania; 

-  służy radą podczas wykonywania działania; 

-  aranżuje  przestrzeń  tak,  by  doświadczenie  jak  najbardziej  przypominało 

naturalne warunki; 

-  pyta  uczestników  szkolenia  czego  potrzebują  podczas  doświadczenia,  żeby 

warunki były jak najbardziej podobne do naturalnych; 

-  działa  niedyrektywnie – pozwala uczestnikom działać  samodzielnie  i popełniać 

błędy; NIE rzuca im się na ratunek i NIE krytykuje; 

-  angażuje w działanie osoby pozostające z boku; 

-  kiedy  uczestnicy  mają  trudności  z  wykonaniem  doświadczenia,  zadaje  pytania 

naprowadzające i motywujące do działania. NIE udziela wskazówek wprost; 

-  sprawdza  poziom  energii  i  motywacji  uczestników.  Kiedy  jest  zbyt  niski  

i uczestnicy tracą wiarę w wykonanie działania, inspiruje i dodaje wsparcia. 

 

Refleksja 

Trener  prowadzi  dyskusję  na  temat  przeprowadzonego  doświadczenia.  Zadaje 

pytania  i  mobilizuje  do  wyciągania  wniosków.  Wyciągając  wnioski  ludzie  zazwyczaj 

uogólniają  swoje  wypowiedzi.  Dlatego  warto  pytać  zarówno  o  ogólne  kwestie,  jak  

i szczegóły.   Ludzie częściej zwracają uwagę  na  podobieństwa niż  na różnice. Mówią, 

że  działanie  przypomina  im  to  i  to.  Rzadko  mówią,  czym  dane  doświadczenie  różniło 

się od ich codziennych zajęć. Dlatego warto pytać, w czym dane doświadczenie było 

podobne oraz czym różniło się od ich codziennego działania.  

 

Trener może zadawać następujące pytania: 

-  Co zaobserwowałeś podczas wykonywanego doświadczenia? 

-  Co dokładnie robiłeś? 

-  Co dokładnie się wydarzyło? 

-  Jakie zauważyłeś istotne szczegóły w tym działaniu? 

-  Na czym polegało twoje działanie? 

-  Jakie skutki wywołało twoje działanie? 

-  Co pozytywnego spowodowało twoje działanie? 

-  Co negatywnego spowodowało twoje działanie? 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

8

-  Jakie są zalety twojego działania? 

-  Jakie są wady twojego działania? 

-  Która część doświadczenia okazała się najbardziej istotna? 

-  Jakich informacji dostarczyło doświadczenie? 

-  Jakie informacje szczególnie utkwiły ci w pamięci? 

-  Jaką strategię działania wypracowaliście podczas doświadczenia? Jakie były jej 

etapy? Co kolejno zrobiliście? 

-  (Jeśli  uczestnicy  wykonali  dane  działanie  dwa  razy)  Co  zaobserwowaliście 

podczas  powtórnego  działania?  Którą  próbę  było  łatwiej  wykonać?  Co  o  tym 

zadecydowało? 

-  Jakie emocje czuły poszczególne osoby zaangażowane w doświadczenie? 

-  Kto  przewodził  doświadczeniu?  Kto  dyktował  tempo?  Dzięki  czemu,  akurat ta 

osoba? Jakimi umiejętnościami i cechami odznaczyła się ta osoba?  

-  Jakie 

działania/kroki 

podjęły 

osoby 

pełniące 

kluczowe 

funkcje  

w doświadczeniu? 

-  Co zadecydowało o powodzeniu doświadczenia?  

-  Co zadecydowało o niepowodzeniu doświadczenia?  

-  Jakie było twoje nastawienie do działania? 

-  Jakie przekonania wpłynęły na powodzenie doświadczenia? 

-  Jakie przekonania wpłynęły na niepowodzenie doświadczenia? 

-  Czym  to  działanie  różniło  się  od  twojego  dotychczasowego  postępowania?  Co 

było podobne? 

 

Teoria 

Ten etap polega na uporządkowaniu refleksji i spisaniu teoretycznych zasad 

działania. Jest to sporządzenie  instrukcji praktycznego działania. Teoria wypracowana 

przez uczestników działania w skutek Doświadczenia i Refleksji może być uzupełniona 

teorią  przygotowaną  przez  trenera  (materiały  teoretyczne).  Obie  teorie  trzeba  jednak 

połączyć.  Powinny  one  łączyć  się  i  uzupełniać.  NIE  można  tylko  dać  uczestnikom 

szkolenia wydrukowanych kartek papieru zawierających teorię.  

 

Trener może zapytać: 

-  Jakie główne bloki tematyczne dostrzegacie w sformułowanych wnioskach? Jak 

możemy je nazwać? 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

9

-  Gdybyś miał sporządzić notatkę z wyciągniętych przed chwilą wniosków to, co 

by ona zawierała?  

-  Co jeszcze możemy dopisać? 

-  Co powoduje, że uważacie ten etap za istotny? 

-  Które wnioski warto zapamiętać? 

-  Które wnioski już zapamiętałeś? 

 

Pragmatyzm 

 

Polega  na  powiązaniu  sformułowanej  teorii  z  przyszłym  praktycznym 

działaniem.  Trener  powinien  zainspirować  i  zmotywować  uczestników  szkolenia  do 

praktycznego stosowania uczonych się umiejętności. W tym celu może zapytać: 

-  Jak  wykorzystasz  w  swojej  pracy  wykonane  właśnie  doświadczenie  oraz 

sformułowaną teorię? 

-  Jakie  korzyści  będziesz  miał  ze  stosowania  w  praktyce  uczonych  podczas 

szkolenia umiejętności? Co dokładnie z tego będziesz miał? 

-  Co daje ci opanowanie tych nowych umiejętności? 

-  W jaki sposób nowe umiejętności usprawnią twoją pracę?  

-  W jaki sposób nowe umiejętności ułatwią ci funkcjonowanie w zespole? 

Trener powinien również nakreślić sposób stosowania nauczanej umiejętności oraz plan 

jej dalszego rozwoju. Może w tym celu zadać pytania: 

-  Co możesz zrobić inaczej?  

-  Co możesz poprawić? 

-  Co  jeszcze  chcesz  się  nauczyć,  żeby  jeszcze  bardziej  rozwinąć  swoje 

umiejętności? 

-  Kto może ci pomóc w dalszym rozwoju? 

-  Czym możesz się posłużyć, żeby następnym razem jeszcze lepiej wykonać dane 

działanie? 

-  Na  co  zwrócisz  uwagę  następnym  razem?  (zamiast  częstego:  Co  tym  razem 

przeoczyłeś?)  

-  O czym będziesz szczególnie pamiętał następnym razem? 

-  W jaki sposób możesz uzupełnić swoje działanie? 

-  W jakich innych obszarach możesz stosować tę nową umiejętność? 

 

 

---

Cykl Kolba, czyli jak przeprowadzać i omawiać ćwiczenia szkoleniowe 

 Tomasz Dulewicz 

www.Poradnik.Trenera.pl

 

 

10

Wybrane publikacje Tomasza Dulewicza 

 

Książki dla trenerów w wersji elektronicznej (ebooki): 

 

 

 

 

Więcej informacji o publikacjach na stronie internetowej: 

www.sklep.trenera.pl