Czy filozofia narodziła się w starożytnej Grecji?

• Czy filozofia narodziła się w starożytnej Grecji?

• Greckie religie państwowe oraz misteryjne jako przygotowanie dla filozofii:

• - z religii publicznej - naturalizm

• - z religii misteriów - dualizm duszy i ciała;

• Mit i teogonia grecka a filozofia (różnice):

• - mit i teogonia – metodą (dominującą) jest wyobraźnia poetycka

• - filozofia – metodą (dominującą) jest racjonalny namysł

• Okres naturalistyczny - pierwsi filozofowie przyrody

• - VII/VI w. p.n.e.;

• Okres humanistyczny - sofiści i Sokrates

• - V w. p.n.e. do 399r. (śmierć Sokratesa )

• 3. Okres wielkich syntez klasycznych – Platon, Arystoteles

• - IV w. p.n.e.

• 4. Okres helleński oraz szkoły cesarstwa rzymskiego

• - stoicyzm, epikureizm, sceptycyzm - schyłek IV w. do I w. p.n.e.

• 5. Okres religijny - Plotyn (neoplatonizm); Ojcowie Kościoła (św. Augustyn ),

• - I w. n.e. do 529 r. n.e.

Materializm pierwszych filozofów przyrody

• Materializm pierwszych filozofów przyrody

• a

• humanizm Sokratesa

Uczenie się filozofii (podobnie jak innych nowych nauk) to uczenie się nowego języka (terminologii)!!!

• Uczenie się filozofii (podobnie jak innych nowych nauk) to uczenie się nowego języka (terminologii)!!!

• Na początek warto zrozumieć następujące pojęcia:

• -metafizyka, metafizyczny

• -epistemologia, epistemologiczny

• -racjonalizm

• - materializm

Podstawowe pojęcia:

• Podstawowe pojęcia:

• *materializm metafizyczny to takie pojmowanie rzeczywistości, w którym całkowity priorytet przyznany jest temu, co materialne (resp. naturalne, przyrodnicze, co postrzegane zmysłowo; fizyczne);

• *arché- zasada – przyczyna, czy podstawowy składnik rzeczywistości, tj. to, co konstytuuje rzeczywistość (mając na myśli element materialny);

• * monizm metafizyczny – przyznanie całkowitego priorytetu wyłącznie jakiemuś jednemu wymiarowi rzeczywistości (monos znaczy z greckiego jeden) (materializm metafizyczny w filozofii greckiej jest więc zarazem monizmem);

• * naiwny empiryzm – odwołanie się w poznaniu wyłącznie do prostego poznania zmysłowego.

Z prostej obserwacji empirycznej wywnioskował, że arché świata jest woda;

• Z prostej obserwacji empirycznej wywnioskował, że arché świata jest woda;

• Uznał, że świat to mechaniczny agregat tego substratu materialnego;

• Jego racjonalizm polegał na zerwaniu z płaszczyzną wiary religijnej oraz wyobraźni mitologicznej i podążeniu drogą obserwacji.

Młodszy o dwa pokolenia od Talesa, Anaksymenes idzie o krok do przodu, tzn. jego zasada-arché jest czymś znacznie subtelniejszym od wody, jest nim powietrze;

• Młodszy o dwa pokolenia od Talesa, Anaksymenes idzie o krok do przodu, tzn. jego zasada-arché jest czymś znacznie subtelniejszym od wody, jest nim powietrze;

• Pojmuje je jednak podobnie: jako materialny substrat rzeczywistości;

• Podstawą była również naiwna obserwacja empiryczna;

Największy filozof wśród przyrodników VI w. p.n.e.

• Największy filozof wśród przyrodników VI w. p.n.e.

• Miał być zarozumiały, aż po granice śmierci;

• Miał być pierwszym filozofem – ateistą; (być może zarazem ostatnim deklarowanym);

• Filozofia Heraklita nazywana jest często powszechnym wariabilizmem (łac. varietas – zmienność);

• Punktem wyjścia jest u niego proces, ruch, zmiana. Uważał, że to waśnie ruch domaga się pierwszorzędnego wyjaśnienia, gdyż stanowi najistotniejsze znamię rzeczywistości widzialnej;

• Ruch zdefiniował jako efekt walki przeciwieństw, którego najdoskonalszym symbolem jest ogień;

• Punkt dojścia był analogiczny do Talesa, czy też Anaksymenesa.

• Wskazał wprost na element materialny konstytuujący rzeczywistość –

• tj. na arché i stwierdził, że jest nim ogień;

• Ważne ponadto, że już dla Heraklita świat jest nieskończony w czasie: nie ma żadnych Bogów, którzy stworzyli świat,

• (nie znał jednego z podstawowy praw logiki tj. regresus ad infinitum)

Ten fotel widzę, postrzegam zmysłowo, wiec on istnieje.

• Ten fotel widzę, postrzegam zmysłowo, wiec on istnieje.

• Pierwszy filozofowie przyrody do świata podeszli zatem zdroworozsądkowo.

• Prawdą jest to, co możemy doświadczyć empirycznie

Punkt wyjścia Sokratesa

• Punkt wyjścia Sokratesa

• Poddał krytyce:

• a) dotychczasową filozofię przyrody, ponieważ:

• Wnioski , jakie wyprowadzali filozofowie przyrody często przeczyły sobie nawzajem,
• Pomijali to, co najważniejsze, czyli zagadnienie człowieka. Filozofia przyrody nie dawała żadnych odpowiedzi na najbardziej trapiące człowieka kwestie: co to jest dobro, szczęście, sprawiedliwość itd.

• b) dotychczasową wiedzę nt. człowieka

• dostarczona przez pitagoreizm oraz sofistów, która - zdaniem Sokratesa – nadto była związana z religią orficką oraz teogonią, była zatem za mało racjonalna.

Celem Sokratesa było zatem poznanie człowieka w sposób racjonalny, czyli przy wykorzystaniu wyłącznie rozumu, racjonalnego namysłu;

• Celem Sokratesa było zatem poznanie człowieka w sposób racjonalny, czyli przy wykorzystaniu wyłącznie rozumu, racjonalnego namysłu;

• zdaniem Sokratesa - wszystkie prawdy o człowieku zapisane są w nim samym, a rozum pozwala do nich dotrzeć.

• ‘poznaj samego siebie i troszcz się o samego siebie’.

• poznanie i troska ma służyć temu,

• by człowiek stał się dobrym człowiekiem,

• a więc i szczęśliwym.

Dokonał swoistego przełomu w sposobie myślenia o człowieku

• Dokonał swoistego przełomu w sposobie myślenia o człowieku

• Def.

• „Człowiekiem jest jego dusza, bo dusza jest tym, co odróżnia człowieka od każdej innej rzeczy”.

• duszę zaś pojął w sposób, który jest już bliski naszemu pojmowaniu człowieka;

• „Dusza to sama myśląca i działająca świadomość, nasz rozum, źródło naszego myślenia i działania”.

Okresy filozofii starożytnej;

• Okresy filozofii starożytnej;

• Różnica między mitologią i religiami a filozofią;

• Pojęcia: materializm metafizyczny; naiwny empiryzm; arche; monizm metafizyczny;

• Racjonalizm pierwszych przyrodników a racjonalizm Sokratesa.

• Sokratesa def. człowieka.