Dala ekinlari seleksiyasida monoduragay chatishtirishdan foydalanish

Dala ekinlari seleksiyasida monoduragay chatishtirishdan foydalanish

Reja:

1. 
   Dala ekinlari yetishtirishda qo`llaniladigan tadbirlar, ularning vazifalari va xosilga ta`siri.
   
2. 
   Texnologik tadbirlarni tuproq iqlim sharoiti bilan bog`liqligi.
   

1.Dala va yem-xashak ekinlarini yetishtirish texnologiyasi — bu yuqori xosil yetishtirishni ta‘minlaydigan, ekinlarning biologik xususiyatiga mos keladigan agrotexnik tadbirlarning majmuasi (yig‘indisi)dir.
Ma‘lum sharoitda ekinlarni yetishtirish texnologiyasini yaratishda ularning biologik xususiyatlariga e‘tibor beriladi.
Ayrim texnologik tadbirlarni — asosiy va ekishdan oldin tuproqqa ishlov berish, o‘g‘itlash, urug‘ni ekishga tayyorlash, ekish, ekinlarni parvarishlash, xosilni yig‘ish kabi tadbirlar barcha ekinlarda bajariladi.
Bir qator agrotexnik tadbirlar faqat ayrim ekinlarni yetishtirish texnologiyasida qo‘llanadi. Dukkakli ekinlarni uruga inokulyatsiya kilinadi, tolali ekinlarning poyasi suvda ivitiladi. Bu agrotexnik tadbir tegishli ekinlarni yetishtirish xususiyati deb yuritiladi.
Xamma texnologik tadbirlar ekinlarning yaxshi o‘sishi, rivojlanishi ekinlarga eng muqobil sharoit yaratishga qaratilgan.
Texnologik tadbirlar o‘tkazilganda bir nechta vazifalar bajariladi:
1.Tuproqqa ishlov berishda ildiz sistemasi yaxshi rivojlanishi uchun uning suv-xavo sistemasi boshqariladi.
2.Organik-ma‘dan o‘g‘itlar yordamida tuprokning ozuka sistemasi muqobil darajaga keltiriladi, ekinlar yaxshi rivojlanadi.
3.Texnologik tadbirlar bilan (oxaklash, gipslash) tuprokning muxiti uzgartiriladi.
4.Begona o‘tlarga qarshi kurashib ekinlarga muqobil ozuqa maydoni yaratiladi.
5.Ekiladigan urug‘ sifati Davlat andozalariga javob beradigan darajada olib boriladi (saralanadi, tozalanadi).
6.Urug‘ bir chukurlikda va bir xil tizimda ekilishi zarur, shunda xar bir tup usimlik yaxshi rivojlanadi.
7.Ekinlarni kasallik va zararkunandalardan saqlash.
8.Sug‘orish bilan tuproqning sug‘orish sistemasini muqobil darajaga yetkazib ekinlarni normal o‘sishini, rivojlanishini ta‘minlash.

9.Xosilni qisqa muddatda nes-nobud qilmay yig‘ib olish, dastlabki ishlov berib saqlash.

Bu vazifalar xar xil texnologik tadbirlar bilan bajariladi. Ma‘lum bir ekin buyicha yetishtirish texnologiya rejasini tuzishda xar bir tadbirning moxiyatini bilish zarurdir.

Shudgorlash	Tuprokda ang‘iz qoldiqlari, organik-ma‘dan O‘g‘itlarni aralashtirish, tuprokning mikrobiologik faoliyatini yaxshilash.
Baxorda yer xaydash	Kuzda xaydash imkoniyati bo‘lmaganda xaydaladi. Vazifasi shudgorlash bilan bir xil.
Baxorda boronalash	Tuprokning yuqori qismida bug‘lanishni tuxtatish, erta usgan begona utlarni yukotish.
Qungirboshli ekinlarni baxorda qo‘shimcha o‘g‘itlash	Bu o‘gitlashda azotli o‘g‘itlar qo‘llanadi. Kuzgi va kup yillik ekinlarni o‘sishiga yordam beradi.
1	2
Kuzgi ekinlarni boronalash	Kuzgi va kup ynllik ekinlar baxorda boronalansa, yorug‘lik bilan ta‘minlanishi yaxshilanadn.
Ekishdan oldin tuprokka ishlov berish	Tuprok yuzasini tekislaydi, yumshatadi va ekishdan oldin zichlashtiriladi
Urugni ekishga tayyorlash	Kattaligiga karab saralanadi, tozalanadi, fitosanitar xolati yaxshilanadn, urug Davlat andozasiga javob beradi.
Ekish	Ekish tizimiga karab kabul kilingan chukurlikka ekiladi.
Maysalanishdan oldin boronalash	Tuprok katkalogi yukotiladi.
Maysalashdan keyn boronalash Kator orasiga ishlov berish kushimcha oziklantirish	Begona utlarni yuk kilish.
	Qator orasini yumshatish, begona utlarni
	yo‘qotish, o‘g‘itni tuproqqa aralashtirish.
Chopiq	Ekinlarni biologiyasiga karab ayrim rivojlanish davrlarda ozik lantiriladi.
	Ildizmevali, tuganakmevali ekinlarda poyaning
	pastki qismi tuprok bilan ko‘miladi, meva yaxshi rivojlanadi.

Ekinlarga pestitsidlar bilan ishlov berish	Begona o‘tlarni yuk qilishda gerbitsidlar qo‘llaniladi, kasallikka qarshi fungitsidlar, zararkunandalarga karshi akaritsidlar va pnsektitsidlar qo‘llanadi.
Biologik faol moddalarni qo‘llash ,	Usimliknn usish va rivojlanishini boshqaradi. Yotib qolishiga qarshi retardant, plastik moddalarni meva va uruqqa tuplanishi uchun senikant, o‘simlikni qo‘ritish uchun desikant, bargini tuktirish uchun defoliantlar kullaniladi.
Dala atrofini urish Xosilni yig‘ish	Dalani xosil yigishga tayyorlashda atrofi uriladi, chunki bu yerda begona o‘tlar ko‘p bo‘ladi.
	Yetishtirilgan xosilni kam nobud qilib, sifatiga
	zarar keltirmay yig‘ib olinadn.

2.Bu tadbirlar uz vaktida bajarilsa, yukori sifatli xosil yetishtirish mumkin. Texkologik jarayonda agrotexnik tadbirlarning ayrimlari bajarilmasa, o‘simlikka salbiy ta‘sir qiladi.