Dasturlash tillari haqida ma'lumot, html, css, JavaScript, php

Dasturlash tillari haqida ma'lumot, HTML, CSS,

JavaScript, PHP. |
uzinfobiz.ru
Assalomu – aleykum do’stlar! Siz bilan yana men Oxunjon G’aybullayev. Dasturlash tillari
to’g’risidagi suhbatimizni davom ettiramiz.
Oldingi maqolamda hozirgi kunda ko’pchilik o’rganayotgan dasturlash tillarining (C++, C#,
Java va Python) xususiyatlari haqida ma’lumot bergandim. Buning sababi dasturlashga
qiziqib qolib dasturchi bo’lishni xohlaydiganlar qaysi bir dasturlash tilini o’rganishni
tanlashda qiynalishadi.
DIQQAT E'LON!
Java dasturlash tillari bo'yisha video kurs tayyor. Video kurs
haqidagi ma'lumotni quyidagi rasm ustiga bosib o'qishingiz mumkin: 
Shunga ko’ra, agar dasturlash tillarining maqsadini, xususiyatini yaxshi anglasak,
tanlashda qiynalmaymiz. Agar siz haligacha dasturchi kim va dasturlash nima degan
savollarga javob qidirayotgan bo’lsangiz, manabu 
maqolamni o’qib chiqing!

Bu maqolaning ikkinchi seriyasi desak ham bo’ladi ya’ni birinchi seriyasida to’rtta

dasturlash tili haqida ma’lumot bergandim. Agr sizni qiziqtirsa 
manabu ssilkaga kirib
keyinchalik o’qib olishingiz mumkin.
Men hozir to’rtta dasturlash tili bo’yicha ma’lumotlar bermoqchiman, bular:
HTML.

CSS.
JavaScript.

PHP.
1. 

HTML dasturlash tili haqida ma’lumotlar:

2. 

Cascading Style Sheets (CSS) dasturlash tili haqida ma’lumotlar:

3. 

JavaScript dasturlash tili haqida ma’lumotlar:

4. 

PHP dasturlash tili haqida ma’lumotlar:

HTML dasturlash tili haqida ma’lumotlar:
HTML - HyperText Markup Language uchun qisqartma shakldir va u 1990 — yilda Tim
Berners-Li tomonidan ishlab chiqilgan. HTML WWW-da ko'rsatiladigan elektron hujjatlarni
(sahifalar deb nomlanadi) yaratish uchun ishlatiladi.
Har bir sahifa “Hyperlink” ya’ni “ko’prik”lar orqali bir – biriga ulanadi. O’sha ko’priklarni
bosish orqali boshqa sahifalarga o’tib yurasiz. Siz internetda ko’radigan har bir veb sahifa
HTML ning bir yoki boshqa versiyalaridan foydalanib yozilgan.
HTML kodi matn va tasvirlarni to'g'ri formatlashni ta'minlaydi, shu tarzda sizning Internet
brauzeringiz mo’ljallangani kabi ko’rsatadi. HTML bo'lmasa, brauzer matnni elementlar
yoki rasmlar yuklash sifatida qanday ko’rsatishni bilmagan bo’lardi.
HTML shuningdek, sahifaning asosiy tuzilishini taqdim etadi, keyin 
Cascading Style
Sheets

ko'rinishini o'zgartiradi. Biz HTML-ni veb-sahifaning suyaklari (tuzilishi) va

Cascading Style Sheets 
(CSS) ni esa uning terisi (tashqi ko’rinishi) deb tushunishimiz
mumkin.

Siz veb dizayner bo’lmoqchimisiz, sayt yaratmoqchimisiz, albatta HTML-dan xabaringiz

bo’lishi kerak. Masalan WordPressdagi ishlarim uchun ham HTML bilimlarimdan
foydalanaman. Shuni aytishim mumkin, baxtingizga HTMLni o’rganish juda oson.
Men HTMLni bor yo’g’i uch kun o’rganib sayt yaratganman u hozir internetda, mana men
tuzgan saytning URL manzili: 
okhunjon.github.io
Xullas, HTMLni o’rganishni maslahat beraman. Boshqa biron bir dasturlash tilini
o’rganmoqchi bo’lsangiz ham, boshlanishiga HTMLdan boshlasangiz, keyingi tillarni
tushinish oson kechadi.
Cascading Style Sheets (CSS) dasturlash tili haqida ma’lumotlar:
CSS birinchi marta 1997 yilda veb-ishlab chiquvchilar yaratayotgan sahifalarning tashqi
ko’rinishini aniqlash uchun yaratildi.
CSS-dan foydalanib, siz matnning rangi, shriftlar stili, paragra ar orasidagi intervali,
ustunlar o'lchami va joylashuvi, qanday fon tasvirlari yoki ranglar ishlatilganligi, joylashuv
dizayni, shuningdek, turli xil ta'sirlarni o'z ichiga oladi.
CSS-ni o'rganish va tushunish oson, va HTML-hujjat taqdimoti ustidan kuchli nazoratni
ta'minlaydi. Odatda, CSS HTML yoki XHTML formatlash tillari bilan birlashtiriladi.
CSS-ning afzalliklari.
CSS vaqtni tejaydi
— CSS-ni bir marta yozishingiz va bir nechta HTML sahifalarida qayta
ishlatishingiz mumkin. Har bir HTML elementi uchun uslubni belgilashingiz va o’zingiz
xohlagancha veb-sahifada qo'llashingiz mumkin.
Sahifalar tezroq ko'chiriladi
— Agar siz CSS-dan foydalansangiz, siz HTML yorlig'i (teg)
xususiyatlarini har safar yozishingiz shart emas. Faqat bitta CSS qoidasini yozing va uni
ushbu tegning barcha ko'rinishlariga qo'llang. Shunday qilib, kamroq kod tezroq yuklab
olish vaqtini bildiradi.
Oson ta’mirlash
— global o'zgarishlarni amalga oshirish uchun uslubni o'zgartiring va
barcha veb-sahifalardagi barcha elementlar avtomatik yangilanadi.

HTMLga super stillar

— CSS HTMLga nisbatan ancha kengroq xususiyatlarga ega,
shuning uchun siz HTML sahifangizga HTML xossalariga nisbatan ancha yaxshiroq
ko'rinish bera olasiz.
Global veb-standartlari
— Endi HTML sifati eskirgan va CSS-dan foydalanish tavsiya
etiladi. Ya'ni, kelajakda brauzerlar bilan moslashishi uchun barcha HTML-sahifalarda CSS-
dan foydalanishni boshlash yaxshi kr.
O ayn ko’rib chiqish
— CSS veb-ilovalarni max y ravishda saqlab qo'yishi mumkin.
Buning yordamida biz o ine veb-saytlarni ko'rishimiz mumkin. Kesh ham tezroq yuklash
va veb-saytning yaxshi ishlashini ta'minlaydi.
Platforma Mustaqillik
— Skript puxta platforma mustaqilligini ta'minlaydi va eng so'nggi
brauzerlarni ham qo'llab-quvvatlaydi.
JavaScript — bu veb-sahifalarni o’zaro tasirini hosil qilish uchun foydalaniladigan dasturiy
tildir. Bu sahifaga hayot beradi ya’ni foydalanuvchini jalb qiladigan o’zaro tasirlashuvchi
elementlar va animatsiyalar hosil qiladi. Agar bosh sahifada qidiruv qutisini ishlatgan
bo'lsangiz, yoki videoni tomosha qilgan bo'lsangiz, u JavaScript orqali ishlayotgan bo’lishi
mumkin.

JavaScript Javaga mutlaq tegishli emas.

JavaScript va Java ikki xil kompyuter tilidir, ikkalasi ham 1995 yilda ishlab chiqilgan.
Java obyektga asoslangan dasturiy til bo'lib, u kompyuter muhitida mustaqil ishlashi
mumkin degan ma'noni anglatadi.
Boshqa tomondan JavaScript-ni veb-ga asoslangan dasturning bir qismi sifatida
ishlashga mo'ljallangan matn asosida dasturlash tilidir desak bo’ladi. Vebga asoslangan
muhitda ishga tushishidan oldin tuzilishi kerak bo’lgan Java dasturlaridan farqli o'laroq,
JavaScript HTMLga birlashtirish uchun mo’ljallangan. Barcha katta veb-brauzerlar
JavaScript-ni qo'llab-quvvatlaydi.
JavaScript dan foydalanish va yozish

JavaScript haqida eng muhim narsa, uni veb-kodingizdan foydalanish uchun qanday

yozishni bilishingizga hojati yo'q. Onlaynda bepul JavaScripts-ni topishingiz mumkin.
Bunday buyruqlardan (kodlardan) foydalanish uchun bilishingiz kerak bo'lgan yagona
narsa, taqdim etilgan kodni veb-saytingizdagi to'g'ri joylarga qanday joylashtirishdir.
JavaScript-dan foydalanish uchun yozishga hojat bo'lmasa-da, ayrim kod yozuvchilar buni
qanday qilishni bilishni istashadi. JavaScriptda mavjud kodni yaratish uchun maxsus
dastur talab qilinmaydi. Windows uchun Notepad kabi tekis muharriri sizning JavaScript-
ni yozishingiz uchun kerak.
JavaScript va HTML boshqa narsalar.
HTML va JavaScript ikki xil narsadir, lekin ular bir-birini to'ldiradi. HTML — statik veb-
kontentni aniqlash uchun mo'ljallangan formatlash tili. Bu veb-sahifani uning asosiy
tuzilishi bilan ta'minlaydi. JavaScript bu sahifadagi dinamik vazifalarni, masalan,
animatsiya yoki qidiruv maydonchasini bajarish uchun mo'ljallangan dasturiy tildir.
JavaScript veb-saytning HTML tizimida ishlash uchun yaratilgan va odatda bir necha
marta ishlatiladi. Agar siz kod yozishni davom ettirmoqchi bo'lsangiz, ularni alohida
fayllarga joylashtirsangiz JavaScript-ga osonroq kira olasiz. (.JS kengaytmasidan
foydalanish ularni aniqlashda yordam beradi.) JavaScript-ni HTML-ga teg kiritish orqali
bog'laysiz.
JavaScript-ning afzalliklari.
JavaScript-dan foydalanishning afzalliklari –Albatta bu yerda barchasi emas, asosiylari.
Saytga darhol javob yozish — 
Ular ular biror narsa kiritishni unutganmi yo'qmi, sahifani
qayta yuklanishini kutish shart emas.
O’zaro tasirni oshirish
— Foydalanuvchilar sichqonchani bosganda yoki klaviatura orqali
ularni faollashtirganida, siz interfeyslarni (kompyuter bilan foydalanuvchuga aloqa qilish
imkonini beradigan qurilma) yaratishingiz mumkin.
Boyroq interfeyslar
— Siz JavaScript-dan saytga tashrif buyuruvchilarga boy interfeys
berish uchun drag-and-drop tarkibiy qismlari va slayder kabi narsalarni foydalanishingiz
mumkin.
JavaScript-ni cheklashlar.
JavaScript-ni to'liq dasturlash tili sifatida ko'rib chiqa olmaymiz. Unda Quyidagi muhim
xususiyatlar yo'q :

Client-side JavaScript fayllarni o'qish yoki yozishga ruxsat bermaydi. Bu xavfsizlik sababi

bilan saqlandi.
JavaScript-ni tarmoq ilovalari uchun ishlatib bo'lmaydi, chunki bu qo'llab-quvvatlanmaydi.
JavaScript-da hech qanday multithreading (ko’p ishlov berish) yoki multiprosessor
qobiliyati yo'q.
PHP dasturlash tili haqida ma’lumotlar:
PHP Hypertext Preprocessor (PHP) — veb-dasturchilarga ma'lumotlar bazalari bilan
o'zaro bog'langan dinamik tarkibni yaratishga imkon beruvchi dasturiy tildir. PHP asosan
veb-ga asoslangan dasturlar ishlab chiqish uchun ishlatiladi.
Rasmus Lerdorf, PHP ning birinchi versiyasini 1994 yilda ochdi.
PHP — «PHP: gipermatnli preprosessor» uchun takrorlanadigan qisqartma.
PHP HTML-ga o'rnatilgan server tomoni skript tilidir. Bu dinamik tarkibni boshqarish,
ma'lumotlar bazalari, seanslarni kuzatish, hatto barcha elektron tijorat saytlarini yaratish
uchun ishlatiladi.
MySQL, PostgreSQL, Oracle, Sybase, Informix va Microsoft SQL Server kabi ommabop
ma'lumotlar bazalari bilan birlashtirildi.
PHP-ning umumiy foydasi.
PHP formalarni boshqarishi mumkin, ya'ni fayllardan ma'lumotlarni to'plash,
ma'lumotlarni faylga saqlash, elektron pochta orqali ma'lumotlarni yuborish,
foydalanuvchiga ma'lumotni qaytarish.
PHP orqali ma'lumotlar bazasida elementlarni qo'shish, o'chirish, o'zgartirish kabi
vazifalarni bajarishingiz mumkin.
Cookie-fayllarga kirish va o’zgaruvchan parametrlar.

PHP-dan foydalanib siz veb-saytingizning ba’zi sahifalariga kirishni cheklashingiz

mumkin.

Ma’lumotlarni shifrlash mumkin.

PHP ning xususiyatlari.
Beshta muhim xususiyatlar PHP ning fazilatlarini tabiiy qiladi:
Oddiylik

Samaradorlik

Xavfsizlik
Moslashuvchanlik
Yaqin munosabat.
Yuqorida aytilgan to’rtta tillarning xususiyatlarini ko’rib chiqdik. O’zingizga kerakli
ma’lumotni olgan bo’lsangiz xursandman. Qo’shimcha kr mulohazalaringiz bo’lsa
kommentariyada qoldiring! Blogimga yangi maqolalar uchun 
OBUNA bo’lib
qo’yishni

unutmang!

Sizga xush kay yat tilab xayrlashaman, xayr!

Hurmat bilan 

Oxunjon G’aybullayev