Davraniş BİLİmlerine giRİŞ
Yüklə 221 Kb.
|
DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ1SOSYOLOJİYE GİRİŞ VE YÖNTEMSOSYOLOJİNİN BAKIŞ AÇISI Sosyoloji veya toplumbilimi insanların grup içi davranışlarının bilimsel çalışmasını yapan ve bireylerin belirli davranışlarda bulunmasını etkileyen toplumsal güçleri inceleyen bilim dalıdır. Sosyoloji; insanların bütün ilişkilerini inceleyip, bu ilişkilerin nasıl yaratılıp korunduğunu ve değiştiğini analiz eden sosyal bilimdir. İnsan ve toplum davranışlarını bilimsel olarak inceler. Bilimsel bilgi birikimi, teori ve kanunlarla gelişecektir. Bilimler 2'ye ayrılır. 1. Doğa Bilimleri: * Fizik * Biyoloji * Kimya Fizik, Biyoloji, olgular ve olaylar üzerinde yoğunlaşırlar. 2. Sosyal Bilimler: * Psikoloji * Sosyal Psikoloji * Sosyoloji * Tarih İnsan davranışlarının farklı yönlerini ele alırlar. Bilim adamları olayların nedenlerini ve bunun ortaya çıkardığı sonuçları Anlamak, Açıklamak, Yordamak amacıyla araştırma yaparlar.
Sosyologlar: verileri toplar, verileri analiz eder, gözlem ve deney yapar, kayıtlarını tutar ve sonuçta da kesin doğru bilgilere ulaşır. Sosyoloji diğer doğa bilimlerine göre az gelişmiştir. NEDENİ * Uygulanış tarihinin yeni oluşu, * İnsan davranışlarını incelemenin güçlüğüdür. SOSYOLOJİNİN DİĞER BİLİMLER ARASINDAKİ YERİ SOSYOLOJİNİN ALT DALLARI 1. Bilgi Sosyolojisi: Uygarlık, Kültür, Toplum, Sınıf, Grup tiplerine göre öncelikli bilgi türlerinin ve bilimlerinin araştırılmasıdır. 2. Ekonomi Sosyolojisi: Teknoloji, Gelir dağılımı, Tüketim ve farklılaşması, işbölümü, Ulusal düzeyde karar mekanizmaları ve yapısı konularıyla ilgilenir. 3. Sanayi Sosyolojisi: Örgüt sosyolojisi, Psikoloji, Sosyal psikolôji, iş idaresi, Ekonomi gibi birçok sosyal bilimin ve bu bilimlerin özel dallarından bir çoğunun çeşitli düzeylerde kurdukları ilişkileri kapsamakta ve toplumsal gerçeğin bir bütünlüğü açısından bunları toplum yapısına göreceli olarak bir sentez haline getirmeye çalışmaktadır. 4. Kent Sosyolojisi: Kentlerin oluşumu, kent yaşamının insan ve toplum üzerindeki etkisi, kentlerin doğurduğu sorunlar, Kentlerin yerleşim düzeni, 5. Köy Sosyolojisi: tarım kesiminin sorunları, teknolojik gelişmenin yarattığı sorunlar, değer sistemindeki değişmeler, kasaba-köy-şehir ilişkileri, köyde liderlik sorunu gibi konularla ilgilenir 6. Din Sosyolojisi:dinsel pratikler ile teknolojik ekonomik toplumsal değişme, sanayileşme, kentleşme ele aldığı konular arasındadır. 7. Hukuk Sosyolojisi: ahlak halkın görenek ve kuralları ayırt etmede, yükümlülük düşüncesinin gelişiminde, suçluluk, ailenin evrimi ve boşanma yetki ve sorumluluk alanlarında önemli sonuçlar almış bulunmaktadır. Hukuk; belirli bir toplumda birey grupların toplumsal ilişkileri ve eylemleri üzerinde normatif, emredici ve yaptırımcı bir etki yapar. 8. Siyaset Sosyolojisi: Devleti, onun kuruluş ve işleyişini inceler. Yönetme ve yönetilme olayının kurumsallaşma sürecini inceler. Toplumların yapılarıyla siyasal rejimleri arasındaki ilişkileri inceleyerek bir siyasal rejim tipolojisine ulaşmaktadır. 9. Eğitim Sosyolojisi: Ülkenin nüfus yapısının özelliklerine uygun bir eğitim planlamasına duyulan ihtiyaç konularıyla ilgilenir. 10. Uygulamalı ve Klinik Sosyolojisi:İlk dönemlerde sosyologların amacı sosyolojiyi saygı duyulan bir bilim yapmaktı. Bugün bir çok sosyolog bilgi ve becerilerini toplumda değişmeler yaratmak, sosyal yaşantıyı farklılaştırmak amacıyla kullanmaya başladı. Uygulamalı: bilgilerin günlük yaşamda kullanılmasıdır. Klinik Sosyolojisi; Sosyologların değişime bizzat katılarak çözümler üretmesidir. SOSYOLOJİDE KULLANILAN ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE TEKNİKLERİ Sosyoloji de doğa bilimleri gibi kanunlara ulaşma çabasındadır. Bilimsel yöntem gerçeği öğrenmek ve toplumsal gelişme yasalarıa ulaşmak amacıyla, sistematik bilgi edinme yoludur. Kuram, bilgi edinme sürecinin herhangi bir aşamasında ortaya atılan, bilimsel yöntemle saptanmış bilgilerden oluşur. BİLİMSEL ARAŞTIRMA İLKELERİ 1. Nesnellik (Objektiflik):
Araştırmacı kendi amaçlarını, alışkanlıklarını, inançlarım olduğu gibi açıkladıktan sonra değerlendirme yapmalıdır. 2. Doğruluk ve Tekrar: Bilimde doğruluk; bilim adamının mutlak gerçeği göstermesi değil, ona mümkün olduğu kadar yaklaşmasıdır. Söylediğini en doğru, anlaşılır şekilde açıklamasıdır. 3. Basitlik ve Açıklık: Araştırmada basitlik ve açıklık esas alınmalıdır. Basitlik ve açıklığın temelinde kavramların açıklanmış olması, kullanılan kavramların diğer kavramlardan farklı olan yönlerinin ortaya konulması gerekir. 4. Sınırlılık: Bir araştırmada incelediği konuyu diğerlerinden ayıran özellikleri belirtilerek sınır çizilmelidir. Böylelikle konuların karmaşıklığı önlenmiş olur. BİLİMSEL YÖNTEMDE TAKİP EDİLMESİ GEREKEN AŞAMALAR Kuramlar ilişkili oldukları konularda her zaman aynı biçimde ortaya çıkan gerçeklerdir. Kuramlar olayları daha iyi anlamamıza yardımcı olurlar ve niçin sorusunun açıklığa kavuşmasına yardımcı olurlar. Kuramın üç temel parçası vardır. Bunlar, önermeler, kavramlar ve tanımlardır. Önermeler, olaylar arasındaki ilişkileri ortaya koyarlar. Kavramlar ise, toplumsal olay ve olgularda karşılaşılan ortak bir niteliği ifade ederler. Kavramlar, tanımlar yoluyla üretilir. Eğer kavramlar açık bir biçimde tanımlanmazlarsa herkes tarafından farklı anlaşılırlar. Kuramları sanamak için bilimsel yöntemler geliştirilmiştir. Yöntem, kuramın tersine nasıl sorusuna cevap verir. Nesnel gerçeği en çok ve en iyi ansıtmayı amaçlayan her bilim, bilimsel yöntemi uygulamak zorundadır. Bilimsel yöntem birkaç aşamalı bir gelişim gösterir. 1. Sorunu Ortaya Koyup Tanımlamak. Sosyolojik araştırmada neyi ne amaçla araştırılacağının çok açık bir biçimde ortaya konması gerekir. Sosyologlar genelde inceledikleri konuda daha fazla bilgi sahibi olmak veya konuda çözümler getirmek amacıyla veri toplarlar. 2. Konu ile İlgili Bilgi Toplamak Literatür taraması yapılmalıdır. Konu ile ilgili daha önce yapılmış çalışmaları incelemek gerekir. Böylece de gereksiz çabalardan uzaklaşılmış olur. 3. Hipotezi Formüle Etme Hipotezin Sınanması: Olaylar arasında öngörülen ilişkilerin varlığının yada yokluğunun araştırılması demektir. Olaylar arasındaki ilişki kurmak ve olayları bir nedene bağlamak amacıyla tasarlanan önermedir. Hipotezde 2 türlü' değişken kullanılır.
Davranış Bilimlerinde bağımlı değişken davranıştır. 2. Bağımsız Değişken: Diğerini etkileyerek esas neden olan değişken demektir. Hipotezi belirler. Davranış Bilimlerinde bağımsız değişken durumdur. Aşırı alkollü araç kullanma trafik kazasını artırır. Sarhoş: Bağımsız Trafik Kazası: Bağımlı değişkendir. Önerme: Susam sokağı filmini izleyen çocuklar daha başarılı izlemeyenler ise başarısız olur. Bağımlı değişken: okula hazır oluş. Bağımsız değişken: susam sokağı filmini sık izleme 4. Veri Toplama ve Verileri Analiz Etmek a. Deney Tekniği: Yapay hazırlanmış bir durumdur. İnsan ilişkilerini inceleyen bir disiplin olarak sosyoloji de geniş uygulama sahasıyla, bu bilimsel yöntemi kullanmaktadır. Sosyoloji bu yöntemi deney, gözlem ve saha araştırması teknikleriyle birlikte kuramlar geliştirmek, bilgi toplamak ve insan sistemini anlamak amacıyla kullanmaktadır.
Sistematik gözlem ise kullandığı standartlaştırıcı araçlarla bilgi toplama imkanı sağlayan gözlemdir. c. Saha araştırması (Survey) : İnsanlara bir konu hakkında ne düşündüğü, nasıl hareket edeceği saptanmaya çalışılır. Gürüşme (Mülakat) tekniği ve Anket (soru kağıdı) tekniği kullanılır. 5. Hipotezle ilgili sonuçlara ulaşmak Her bilimsel disiplin araştırma yöntem ve teknikleri birbirinden farklıdır. Sosyologlar araştırmalarda üç farklı teknik kullanırlar. Bunlar, deney gözlem, saha araştırmasıdır. GÜVENİRLİK VE GEÇERLİLİK Güvenirlik bir ölçme aracının ayrı ayrı ölçümlerde kararlı ve benzer sonuçlar elde etme yeteneğidir. Geçerlilik ise en genel anlamda ölçme aracının konusuna uygunluğudur. ARAŞTIRMA ETİĞİ (AHLAK) Her araştırmacı açıklık, yani bulgularını bilimsel toplulukla paylaşmak zorundadır. Diğeri ise araştırmacı ilgilendiği objeye veya konuya bir zarar vermemesidir.
Yüklə 221 Kb. Dostları ilə paylaş:
|