Uşaq musiqi və incəsənət məktəbləri üçün Azərbaycan musiqi ədəbiyyatı fənni üzrə gündəlik dərs planı
Azərbaycan musiqi ədəbiyyatı fənninin
tədrisi uşaq musiqi və incəsənət
məktəbləri (5 və 7 illik təhsil üzrə) üçün
nəzərdə tutulan tədris planına əsasən
dörd ili əhatə edir. İxtisasından asılı
olmayaraq bu fənn məktəblərdə təhsil
alan bütün şagirdlərə tədris edilir.
Azərbaycan musiqi ədəbiyyatı fənni
beş (5) illik təhsil üzrə II-III-IV-V
siniflərdə, yeddi (7) illik təhsil üzrə isə
IV-V-VI-VII siniflərdə keçirilir. Bu fənn
üzrə məşğələlər həftədə bir dəfə bir
akademik saat, yəni 45 dəqiqə keçirilir.
Azərbaycan musiqi ədəbiyyatı fənninin
tədrisində məqsəd şagirdləri klassik
və müasir musiqi mədəniyyətimizin
nümunələri ilə ətraflı tanış etmək, onların
dünyagörüşünü genişləndirməkdən
ibarətdir.
Bu fənn üzrə tədris olunan mövzular
xalq, klassik, müasir musiqinin müxtəlif
janrlarını əhatə edir, şagirdlərin musiqi
formaları haqqında ümumi anlayışlarla
məlumatlandırılmasını nəzərdə tutur.
Müasir dövr, yeni təhsil konsepsiyası
şagirdlərin musiqi-estetik tərbiyəsində
yeni yanaşma üsullarını tələb edir.
Tədrisdə yeni texnologiyaların tətbiqi,
müasir Azərbaycan musiqisi haqqında
ətraflı informasiyalar, xalq musiqisinə
dair məqalələr musiqi ədəbiyyatı
fənninin tədrisində müəllimlərə müəyyən
dərəcədə köməklik edir. Yeni təhsil
konsepsiyası hər bir müəllimdən yaradıcı
olmağı, tədris prosesinə yeni təlim
üsullarının tətbiq olunmasını tələb edir.
Təqdim olunan gündəlik dərs planında
müəllimlərin özünəməxsus metodik
yanaşmaları nəzərə alınaraq Azərbaycan
musiqisi üzrə mövzuların həcmində bir
sıra ümumiləşdirilmələr aparılmışdır.
Azərbaycan musiqi ədəbiyyatı fənni
üzrə tədris olunan mövzular XX əsrin
başlanğıcından XXI əsrin ikinci onilliyinə
qədərki dövrü əhatə edir.
Fənnin I tədris ilində müəllimlərin əsas
məqsədi şagirdlərdə musiqi əsərlərinin
dinlənilməsi və təhlilinə maraq oyatmaq,
onları müxtəlif musiqi janrları ilə
tanış etməkdən ibarətdir. Bununla
yanaşı musiqi ədəbiyyatı fənni şagirdi
ixtisas dərsində ifa etdiyi əsərlərin
xüsusiyyətlərini dərk etməyə, onların
müəllifləri, forması, janrı, bədii üslub
və s. haqqında müəyyən məlumatlara
yiyələnməyə istiqamətləndirir.
IZAHAT
VƏRƏQƏSI
5
Fənnin II, III və IV tədris illəri
monoqrafik və icmal xarakterli mövzular
üzərində qurulmalı və şagirdlərin
humanitar (ədəbiyyat, tarix) bilikləri ilə
əlaqələndirilməlidir.
Qeyd etməliyik ki, respublikada uşaq
musiqi və incəsənət məktəblərinin
Azərbaycan musiqi ədəbiyyatı fənni üzrə
gündəlik dərs planı (5 və 7 illik təhsil üzrə)
son dəfə 2003-cü ildə A.Qalabəyova və
N.Şəfiyeva tərəfindən tərtib edilmişdir.
Hal-hazırkı gündəlik dərs planının
tərtib olunmasında həmin vəsaitdən
faydalanaraq, onun əsas məzmunu
və dəst-xətti müəyyən dərəcədə
saxlanılmaqla müasir dövrün tələbi,
Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin
müasir dövrdə inkişaf mərhələsi ilə
bağlı bir sıra dəyişiklik və yeniliklər
əlavə edilmişdir. Bir çox yeni əsərlərin
proqrama salınmasında əsas məqsəd
şagirdləri müasir musiqimizin yeni
nümunələri ilə tanış etməkdir.
Yeni gündəlik dərs planında ifaçılıq
sənətinin inkişafına dair, eləcə də tarixi
yönümlü icmal xarakterli mövzuların
tədrisinə də müəyyən saatlar ayrılmış
və plan tərtib edilərkən bütün janrların
əhatə edilməsinə xüsusi diqqət yetirilmi
şdir.
İcmal xarakterli mövzulara yeni
gündəlik dərs planında geniş yer
ayrılması müəyyən məqsədlərlə
bağlıdır. Belə mövzuların tədrisinin
əsas məqsədi Azərbaycan musiqisinin
müəyyən dövrlərində baş verən ən
əhəmiyyətli hadisələr haqqında şagirdləri
məlumatlandırmaqdır.
İcmal xarakterli mövzularda proqramda
ayrıca tədris olunmayan bəstəkar və
ifaçılar, musiqi mədəniyyətinin tanınmış
nümayəndələri haqqında bilgilər verilir. Bu
mövzuların tədrisi zamanı dövrün aparıcı
janrlarına xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Musiqi ədəbiyyatı fənninin tədrisində
əsas məqsədlərdən biri də şagirdlərin
savadlı dinləyici kimi yetişdirilməsidir.
Buna görə dərs prosesində musiqi
əsərləri dinlənilməli, eyni zamanda
müəyyən epizodlar fortepianoda müəllim
tərəfindən canlı ifa edilməli, musiqi
materialının sorğusuna və təkrarına hər
məşğələdə yer ayrılmalıdır. Buraxılış
siniflərində musiqi ədəbiyyatı fənni üzrə
imtahanın test üsulu ilə keçirildiyini
nəzərə alaraq tədrisin müxtəlif
mərhələlərində mövzular ətrafında
testlərin tərtib olunması, eləcə də
yarımillik və illik yekun sorğularının test
şəklində aparılması tövsiyə edilir.
Şagirdlərdə fənnə maraq oyatmaq üçün
viktorina, olimpiada, digər yarışların
keçirilməsi, proqramdan kənar mövzular
ətrafında sərbəst işlərin tapşırıq şəklində
verilməsi böyük fayda verə bilər.
Musiqi ədəbiyyatı fənninin tədrisi
prosesində musiqi materiallarının
illüstrasiyaları zamanı müntəxəbatlardan
istifadə edilməsi zəruri məsələlərdən
biridir. Hazırda istifadə olunan ayrı-ayrı
müntəxəbatlarla yanaşı, Azərbaycan
musiqi ədəbiyyatı üzrə gündəlik
dərs planına bir sıra yeni əsərlərin
daxil edildiyini nəzərə alaraq digər
müntəxəbatların da tərtib edilməsi
məsləhət görülür.