Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əhmədov Cəfər Həsən oğlu tərəfindən tərtib edilmişdir. Rəyçi
- AORTANIN ANATOMIYASI
| Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Tibb Universiteti ƏHMƏDOV CƏFƏR AORTANIN XƏSTƏLİKLƏRİ Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 02 aprel 2014-cü il tarixli 369 saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 20 fevral 2014-cü il 05 saylı kollegiyasının qərarı əsasında təsdiq edilmişdir Bakı – 2014 2 Dərs vəsaiti I Daxili xəstəliklər və reanimatologiya kafedrasının assistenti, tibb üzrə fəlsəfə doktoru Əhmədov Cəfər Həsən oğlu tərəfindən tərtib edilmişdir. Rəyçi: C.Abdullayev adına Elmi-Tədqiqat Kardiologiya İnstitutunun direktoru, tibb elmləri doktoru, professor A.B.Baxşəliyev . Redaktor: t.e.d., prof. İsmayılov İ.S. Təqdim olunmuş dərs vəsaiti ürək-damar sisteminin aktual sahələrindən olan aortanın xəstəliklərinin problemlərinə həsr olunmuşdur. Vəsaitdə aortanın müxtəlif xəstəliklərinin etiopatogenezi, təsnifatı, klinikası, müalicə üsulları haqqında ətraflı məlumat verilir. Dərs vəsaiti kardioloqlar, terapevtlər, ailə həkimi və tibb universitetinin tələbələri üçün nəzərdə tutulmuşdur. 3 XÜLASƏ Aortanın kəskin və xroniki xəstəlikləri,onun travma nəticəsində zədələnmələri,müasir diaqnostika üsullarının və müalicə metodlarının mövcudluğu ilə əlaqədar daha çox diqqət çəkməkdədir. Aorta anevriz- masının proqressivləşmə sürətini, həmçinin onun cırılmasını yanaşı gedən xəstəliklər:arterial hipertoniya və birləşdirici toxumanın xəstəlikləri sürətləndirə bilir. Anevrizmanın anatomik yerləşməsindən asılı olmayaraq onları vaxtında müalicə etmək lazımdır. Kəskin aortal sindrom (yeni termin olub,kəskin laylanan anevrizma, intramural hematoma və aortanın penetrasiyaedici xorasını özündə əks etdirir) aorta divarına mikroqansızmalarla başlaya bilər.Bu isə sonradan aortanın genişlənməsinə, intramural qansızmalara, laylanmasına və aortanın cırılmasına səbəb olur.Güman edilir ki, uzun müddət mövcud olan arterial hipertoniya və birləşdirici toxuma xəstəlikləri yuxarıda sadalanan dəyişikliklərin yaranmasına səbəb ola bilər.Eyni zamanda həm qalxan aortanın, həm də aorta qövsünün proksimal hissəsinin kəskin,həm də xroniki xəstəliklərinin müalicəsi zamanı hələ də ümumi qəbul edilmiş cərrahi üsullara üstünlük verilir. Enən aortanın və qarın aortasının xəstəliklərinin müalicəsində isə son illər yeni damar daxili üsullar təklif edilmişdir. Bundan əlavə, aorta qövsünün xəstəliklərinin müalicəsində nəticələrin yüksək olması məqsədi ilə kompleks yanaşma təklif olunmuşdur,yəni-stent-qraftın implantasiyası ilə əsas damarın cərrahi aralanması nəzərədə tutulmuşdur. Həyat üçün təhlükə yaradan aortanın ağır zədələnmələri, xüsusilə,enən aortanın zədələnməsi damar daxili stent-qraftın yeridilməsinə göstəriş hesab edilir. Beləliklə,hal-hazırda aortanın kliniki patologiyasında yeni bir sahənin: keyfiyyətli, müştərək olmaqla, diaqnostik və müalicəvi ya- naşmaların birgə tədqiqatlarının aparılmasına ehtiyac duyulur. Bunun üçün,xüsusi intensiv terapiyanın təşkil edilməsi məqsədəuyğun olardı və nəticə etibarı ilə,bu da döş qəfəsindəki ağrıların differensial diaqnostikasının dürüstləşdirilməsinə imkan vermiş olardı. Təqdim olunan dərs vəsaiti tibb universitetində müalicə ixtisası üzrə təhsil alan yuxarı kurs tələbələri və daxili xəstəliklər fənninin tədrisi ilə məşğul olan müəllimlər tərəfindən istifadə oluna bilər. Vəsaitdən təcrübi sahədə çalışan müalicə həkimləri də faydalana bilər. 4 AORTANIN ANATOMIYASI Qalxan aorta. Aorta kökü: Sol koronar arteriya. Sağ koronar arteriya. Aorta qövsü: Braxiosefalik arteriya. Sol ana karotis arteriyası. Sol körpücükaltı arteriya. Enən aorta. Enən aortanın döş hissəsi: -arxa qabırğaarası arteriyalar. -qabırğaaltı arteriyalar. -bronxial arteriyalar. -ezofageal və perikardial arteriyalar. 5 Enən aortanın qarın hissəsi: -aşağı diafraqma arteriyası. -çöz kələfi arteriyaları (mədənin sol arteriyası, dalaq arteriyası, ana qaraciyər arteriyası). -orta suprarenal arteriya. - yuxarı müsariqə arteriyası. XVI əsrdə Leonardo da Vinci Valsalva sinuslarının böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini öyrənmiş,onların funksiyası və anatomiyası ilə bağlı araşdırmalar aparmış, hətta bikuspid aorta qapağını aşkarlamışdır. Aortadakı elastinin kollagenə nisbəti döş aortasında ən yüksək səviyyədə olur və distala doğru getdikcə bu nisbət tədricən azalmış olur.İnsan yaşa dolduqca elastin fraqmentasiyası,fibroz və medial nekroz meydana gəlməyə başlayır.Aortanı tutan bir çox xəstəliklər aortanın strukturuna və funksiyasına təsir edərək, orada dəyişiklik- lərə səbəb olur və nəticədə,obstruksiya və dilatasiya şəklində xəstəliklərin inkişafına şərait yaranmış olur. Hager həmkarları ilə birlikdə 17-89 yaş arasındakı 70 sağlam insanda aortann ölçülərini komputer tomoqrafiyanın köməkliyi ilə ölçərək normal aorta ölçülərini müəyyən etməyə çalışmışdılar. Oksigenləşmiş qanı bədənə yayan aorta damarı sol mədəcikdən çıxaraq,ana arteriya ağacını meydana gətirərək, yuxarıya istiqamət alır və sol ağciyər kökünün üzərindən dorzala doğru bir qövs meydana gətirmiş olur. Aorta daha sonra döş qəfəsinin içərisində aşağıya dönməyə başlayaraq onurğa sütunun solunda qalmaq- la,diafraqmadakı iatus aortikusu keçərək qarın boşluğuna daxil olur.Anatomik olaraq aorta: qalxan aorta,aorta qövsü və enən aorta şöbələrinə bölünür. Qalxan aorta - III sol qabırğa qığırdağı səviyyəsində sol mədəcikdən çıxaraq,çəp istiqamətdə yuxarı və sağa yönələrək,II sağ qabırğa qığırdağı səviyyəsinə çatır və buradan etibarən qövsü aorta olaraq davam edir.Qalxan aortanın ön qonşuluqları arasında, sağ ventrikul infindibulumu,pulmonar trunkus və sağ atrium aurikalsı aşkarlanır.Daha kraniala doğru gəldikdə döş sümüyü ,sağ plevranın Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|