AZƏRBAYCAN DİLİ
7
Ümumtəhsil
məktəblərinin
7-ci sinfi üçün “Azərbaycan dili
(tədris dili kimi)” fənni üzrə dərslik
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
24.07.2014-cü il tarixli, 842 №-li əmri ilə
təsdiq edilmişdir.
Rafiq İsmayılov
Aynur Rüstəmova
Hidayət Allahverdi
Sahibə Məmmədova
Bakı – 2016
Çap üçün deyil
Rafiq İsmayılov
Aynur Rüstəmova
Hidayət Allahverdi
Sahibə Məmmədova
AZƏRBAYCAN DİLİ – 7. Ümumtəhsil məktəblərinin 7-ci sinfi üçün
“Azərbaycan dili (tədris dili kimi)” fənni üzrə dərslik.
Bakı: “Altun kitab”, 2016. 176 səh.
Elmi redaktor:
Dilrüba Cəfərova
Dil redaktoru:
Arzu Quliyeva
Rəssamlar:
Elçin Cabbarov
Şəlalə Rüstəmova
Dizayner:
Rəşad Nəbiyev
Korrektor:
Aqşin Məsimov
Dərsliklə bağlı rəy, irad və təkliflərin
altunkitab2004@gmail.com
və
derslik@edu.gov.az
e-mail ünvanlarına göndərilməsi xahiş olunur.
Əməkdaşlığınız üçün əvvəlcədən təşəkkür edirik!
Yazıçı və şairlərin dərslikdə istifadə olunan bəzi əsərləri dərslik müəl lifləri tərə -
findən müvafiq yaş qrupu üçün uyğunlaşdırılmışdır.
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri və yaxud onun hər
han sı hissəsini yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq, elektron informa siya
vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir.
© Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi – 2016
Çap üçün deyil
5
MÖVZULAR
səhifə
II BÖLMƏ. FƏRD VƏ CƏMİYYƏT
9-32
Hərənin öz imzası
10-12
Mübariz
Hərəkətin subyekti və obyekti
13-16
Son yarpaq
Məlum, məchul və şəxssiz növ feillər
17-20
Səhv
düşəndə yerimiz
Qayıdış növ
21-22
Polyanna
Qarşılıq-birgəlik növ
23-27
Qayıqda dörd nəfər
İcbar növ
28-31
Ümumiləşdirici təkrar
32
II BÖLMƏ. HƏR SÖZÜN BİR TALEYİ VAR
33-54
Molla Nəsrəddin demişkən...
İdi, imiş hissəcikləri
34-37
Onlar kimdir
İsə hissəciyi
38-41
Bunu kim deyib
İdi, imiş hissəciklərinin yazılışı və tələffüzü
42-45
Ay adları və onların mənşəyi
İdi, imiş hissəcikləri və keçmiş zaman şəkilçiləri
46-49
Dini deyimlər
İsə hissəciyi və feilin şərt şəklinin əlaməti
50-53
Ümumiləşdirici təkrar
54
MÜNDƏRİCAT
Çap üçün deyil
7
MÖVZULAR
səhifə
V
V BÖLMƏ. DƏYƏRLƏRİMİZ
103-124
Həsrət
Ədat
və onun məna növləri
104-107
Gətir, oğlum, gətir
Ədatların orfoqrafiyası
108-110
Şəki xan sarayı
Modal sözlər
111-114
Dünya 20 Yanvardan necə xəbər tutdu
Modal sözlərdə durğu işarələrinin işlənməsi
115-117
Neft daşları
Nida
118-122
Ümumiləşdirici təkrar
123-124
VI BÖLMƏ. İXTİRALAR VƏ KƏŞFLƏR
125- 146
İsaak Nyuton
Köməkçi və əsas nitq hissələrinin omonimliy
i
126-129
Avtomobil
Köməkçi nitq hissələrinin omonimliyi
130-133
Bumeranqı kim icad edib
Bağlayıcı, ədat, yoxsa şəkilçi?
134-137
Əl-Xarəzmi
Köməkçi nitq hissələrinin sinonimliyi
138-141
Kompüter oyunlarını kim
ixtira edib
142-145
Ümumiləşdirici təkrar
146
Çap üçün deyil
H
HƏRƏNİN ÖZ
İMZASI
Bu, adi bir supermarket idi –
nə böyük, nə də kiçik. Müştəriləri
o qə dər də çox deyildi. Buraya
gə lənlər, əsasən, ətraf binaların
sa kinləri idi.
Üç ay əvvəl həmin
kü çədən iki tin yu xarıda daha iri
supermarket açıl dıqdan sonra
burada alışveriş xeyli zəifləmişdi.
İş o həddə çatmış dı ki, satıcılar
günün çox hissəsini birbiri ilə
söhbət etməklə keçirir dilər. Şayiə
gəzirdi ki, yaxınlarda supermar
ket bağlanacaq. Lakin günlərin bir gü nü supermarketə yeni müdir təyin
olun du və tez bir zamanda hər şey dəyişdi.
Həsən müəllim müdir təyin olunan günün səhəri supermarketdə divara
lövhə vuruldu:
“Müştərilərə hörmət və qayğı ilə yanaşın. Sizə maaş verən onlardır”.
Həmin gün axşam Həsən müəllim bütün işçiləri iclasa yığdı. Əvvəlcə
o hamı ilə tanış oldu. Söhbət zamanı hər kəsə öz adı ilə müraciət etməsi
işçiləri çox təəccübləndirdi. Bu qədər adamın adını ilk dəfədən yadda sax
laması istəristəməz yeni müdirə qarşı rəğbət hissi yaratdı.
Həsən müəllim işçilərə dedi:
– Çalışın, marketimizə gələn insanlarla ünsiyyətdə alıcısatıcı mü
nasibətlərindən bir qədər kənara çıxasınız. Siz bu insanları, demək olar,
hər gün görürsünüz. Onların da, yəqin ki, bir xoş sözə,
səmimi təbəssümə
ehtiyacı var. Hər bir işdə uğur gətirən əsas amillərdən biri də yaradıcı ya
naşmadır. Hər bir şəxs öz işini Səttar Bəhlulzadənin şəkil çəkdiyi, Üzeyir
bəyin musiqi bəstələdiyi, ya da Füzulinin şeir yazdığı kimi yerinə yetir
məlidir.
Bu zaman cavan bir oğlan əlini qaldırıb söz istədi. Bu, supermarketdə
şən və zarafatcıl adam kimi tanınmış Səlim idi. O ayağa qalxıb dedi:
– Həsən müəllim, mənim işim kassanın yanında dayanıb müştərilərin
aldığı malı torbalara doldurmaqdır. Deyə bilərsinizmi, mən bu işi yaradıcı
şəkildə necə görə bilərəm?
1. Sizc , yeni müdir v ziyy ti düz ltm k üçün n ed c k?
I
BÖLMƏ
10
Çap üçün deyil