Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin 24. 11. 2009-cu IL tarixli

---

 

İLQAR   HÜSEYNOV 

NİGAR   ƏFƏNDİYEVA 

 

 

 

 

 

 

 

 

QƏDİM  DÜNYA 

MƏDƏNİYYƏTİ 

 

Dərslik 

 

 

                     Azərbaycan Respublikasının Təhsil  

Nazirliyinin 24.11.2009-cu il tarixli,  

1324 saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAKI  2009 

 

 

 

 

---

______________Milli Kitabxana_____________ 

 

2

 

  63.3(0)3 

H 95 

Dərslik Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və  İncəsənət Universitetinin “Tətbiqi 

kulturologiya” kafedrasının müdiri, kulturologiya elmləri doktoru İlqar Həsrət oğlu 

Hüseynov və kulturologiya elmləri doktoru Nigar Timuçin qızı  Əfəndiyeva tərəfindən 

hazırlanmışdır. 

 

Redaktor:

 

-Pərviz Rzaquliyev, ETRTMM-nin əməkdaşı

 

[e-mail]

; 

Elmi redaktor: -Ağalar Abbasbəyli, tarix elmləri doktoru, professor, 

 BDU-nun 

“Beynəlxalq münasibətlər” kafedrasının müdiri;

Rəyçilər:

 

-Əlikram Tağıyev, f.e.d., professor, AMEA-nın şöbə müdiri;  

 

-Ramiz Zöhrabov, sənətşünaslıq doktoru, professor;

 

-Niyazi Mehdi f.e.d., professor; 

 

 

Dizayn:

 

-Akşin Babayev, f.e.d., professor, ADMİU-nin “Ədəbi yara- 

dıcılıq” kafedrasının müdiri; 

-Rəşad Rzaquliyev, 

[e-mail]

.

 

 

İlqar Hüseynov, Nigar Əfəndiyeva. 

Qədim dünya mədəniyyəti. Dərslik. Azərbaycan dilində. 

 

“Qədim dünya mədəniyyəti” adlı  dərslik Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və 

İncəsənət Universitetinin tarixində yenilik kimi qiymətləndirilə bilər. Dərslikdə

 

bəşəriyyətin min illərlə yığıb saxladığı, zənginləşdirdiyi, bir-birinə verdiyi və gələcək 

nəsillərə çatdırdığı  mənəvi sərvətlərin və  dəyərlərin öyrənilməsi və  mənimsənilməsi 

problemləri müqayisəli kulturologiya baxımından araşdırılır, milli adət və  ənənələr, 

dini xüsusiyyətlər, beynəlxalq mədəni  əlaqələr, qədim dövr mədəniyyəti və 

incəsənətinin tarixi-mədəni-ədəbi abidələrinin tədqiqinə geniş yer verilir. Dərsliyə 

400-dən çox abidənin fotoşəkili daxil edilmiş, onlardan hər birinə annotasiya 

verilmişdir. Dərslik ali və orta ixtisas məktəblərinin professor-müəllim heyəti və 

tələbələri, mədəniyyət və incəsənət işçiləri, habelə geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə 

tutulur. 

 

 

Naşir - Pərviz Rzaquliyev, 

[e-mail]

 

“Mars-print” NPM, 2009. 

 

428 səh., 60x84/16, tiraj-1000. 

 

         

  ISBN 978-9952-8087-1-2 

 

 

© İlqar Hüseynov 

   

 

 

 

 

---

______________Milli Kitabxana_____________ 

 

3

GİRİŞ 

 

Müasir dövrdə  qədim dünya mədəniyyətinin kulturoloji 

konteksdə öyrənilməsi, tədqiqi və  tətbiqi mövcud sivilizasiyalar 

və insan cəmiyyətləri üçün aktuallıq kəsb edir. Bu baxımdan 

qədim dünya mədəniyyətinin kulturologiya elminin tədqiq obyekti 

kimi ön plana çəkilməsi məhz dövrün zəruri tələbi kimi əsas 

prioritetə çevrilir. Müasir cəmiyyətin inkişafında insanın kamil bir 

şəxsiyyət kimi formalaşmasında kulturologiya elminin böyük 

əhəmiyyəti vardır. Kulturologiya - ümumbəşəri və milli mədəni 

proseslərin obyektiv qanunauyğunluqlarını, insanların maddi və 

mənəvi həyatının mühüm hadisələrini özündə ehtiva edir. Bu elm 

insanların maddi maraq və  tələbatlarının yaranıb formalaşdığı 

ilkin  şərtləri və amilləri öyrənir, mədəni dəyərlərin yaradılması, 

artırılması, qorunub gələcək nəsillərə ötürülməsini həyata keçirir. 

Bu elmi zamanın özü yaratmışdır. Bir çox dünyəvi elmləri, o 

cümlədən, tarix, fəlsəfə, sosiologiya, etika, estetika və. s. özündə 

birləşdirən kulturologiya təbii ki, bu elmləri zaman-zaman öz 

süzgəcindən keçirmişdir. Kulturologiya özündə çox mühüm olan 

həyat layihələrini açıqlayan, eyni zamanda mədəni cəmiyyətin 

əsas komponentlərini özündə əks etdirən və insanşünaslığa xidmət 

edən nəhəng bir sahədir. 

Kulturologiya müxtəlif cəmiyyətlərdə mədəni həyatı öyrənir 

və bununla da əsas mədəni-tarixi tiplərin nailiyyətlərini və 

xüsusiyyətlərini aydınlaşdırmağa səy edir. Kulturoloqların mühüm 

vəzifəsi qloballaşan müasir dövrün sosial-mədəni tendensiya və 

proseslərini düzgün və  hərtərəfli təhlil etməkdir. Qeyd edək ki, 

kulturologiyanın obyektləri canlı insanlar, mədəniyyətin yaradıcı 

və daşıyıcıları, həmçinin mədəni hadisələr, proseslər və 

müəssisələrdir. 

Kulturologiya mədəniyyəti, sivilizasiyanı, onun tarixini, 

insanla mədəniyyətin qarşılıqlı  əlaqəsini və qarşılıqlı  təsirini 

öyrənir, insanın həyatda öz yerini tapmasında səmərəli rol 

oynayır. Kulturologiya bir tərəfdən mədəniyyəti, mədəniyyət 

tarixini, insanla mədəniyyətin qarşılıqlı  əlaqəsini, digər tərəfdən 

isə insanın ona təsirini və  əks-təsirini öyrənir. Kulturologiya bir 

---