Dərslik Prof. S.İ. Seyidov və prof. M.Ə. Həmzəyevin elmi redaktorluğu ilə



Yüklə 3,93 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/191
tarix17.09.2017
ölçüsü3,93 Mb.
#21
növüDərs
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   191


Psixologiya


1

Psixologiya

              

Ali pedaqoji məktəblərin bakalavr

pilləsi tələbələri üçün dərslik

                  



Prof. S.İ.Seyidov və prof. M.Ə.Həmzəyevin

elmi redaktorluğu ilə

B a k ı - 2007

Rəyçilər:

Ə.Ə.Əlizadə – psixologiya elmləri doktoru, professor;




2

G.Tağıyeva – psixologiya elmləri namizədi, dosent;

Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutunun psix-

ologiya və yaş fiziologiyası şöbəsi.

Ali pedaqoji məktəblərin bakalavr pilləsi

tələbələri üçün dərslik

Dərslikdə «Psixologiya»  proqramına (2005)  müvafiq olaraq

psixologiyanın predmeti və metodları,  fəaliyyət və ünsiyyət, 

şəxsiyyət və qrupların psixologiyası,  psixi proseslər və hallar, 

şəxsiyyətin fərdi psixi xassələri, yaş və pedaqoji psixologiyanın

predmeti və vəzifələri,  məktəbə daxil olanadək,  kiçik məktəb

yaşı,  yeniyetməlik və ilk gənclik yaşı dövrlərində psixi

inkişafın əsasları, tərbiyə, təlim, pedaqoji fəaliyyət və müəllim

şəxsiyyəti psixologiyası,  məktəbə psixoloji xidmətin əsasları

psixologiya elminin müasir nailiyyətlərinə uyğun şəkildə öz

əksini tapmışdır. 

Dərslik ali pedaqoji məktəblərin bakalavr pilləsi

tələbələri üçün hazırlamışdır. Ondan magistrlər, müəllimlər və

valideynlər də istifadə edə bilərlər.

Ön söz

İnsan fəaliyyətinin elə bir sahəsi yoxdur ki,  psixolo-

giya elmi ora nüfuz etməsin.  Təsadüfi deyildir ki,  dünya

standartlarına görə müasir mütəxəssislərin psixoloji hazırlığı

onun peşə hazırlığının zəruri tərkib hissəsi sayılır. Bu mənada



3

ali pedaqoji məktəblərdə hazırlanan gələcək müəllimlərin dərin

psixoloji hazırlığı diqqət mərkəzində dayanır. Məhz buna görə

də dərslikdə gələcək müəllimlərin psixoloji hazırlığı üçün

zəruri

olan


məlumatlar

psixologiya

elminin

müasir


nailiyyətlərinə uyğun şəkildə öz əksini tapmışdır. Bununla

yanaşı olaraq dərslikdə pedaqoji fəaliyyətin müvəffəqiyyətini

təmin edən psixoloji biliklərin bütün sahələrinin öz əksini

tapmasına diqqət yetirilmişdir. 

Dərslik 6 hissə və 26 fəsildən ibarətdir.

Birinci hissə psixologiyanın predmeti və metodlarına, 

psixika və şüurun inkişafına həsr olunmuşdur.  Burada

Azərbaycanda psixologiya elminin inkişafına xüsusi yer

verilmişdir. 

Dərsliyin ikinci hissəsində fəaliyyət və ünsiyyətin

psixologiyası,  üçüncü hissəsində şəxsiyyət,  qruplar və

şəxsiyyətlərarası münasibətlər öz əksini tapmışdır. 

Psixi proseslərə və hallara həsr olunmuş dördücü hissədə

diqqət, duyğular, qavrayış, hafizə, təfəkkür, təxəyyül, hisslər və

emosional hallar, iradə haqqında geniş məlumat verilmişdir.

Dərsliyin beşinci hissəsində şəxsiyyətin fərdi-psixi

xassələri: temperament, xarakter, qabiliyyətlər haqqında lazımi

məlumatlar şərh olunmuşdur. 

Dərsliyin altıncı hissəsi müəllim üçün zəruri olan yaş və

pedaqoji psixologiyanın əsasları öz əksini tapmışdır. Burada ilk

növbədə yaş və pedaqoji psixologiyanın predmeti və vəzifələri

haqqında yığcam məlumat verməklə yanaşı məktəbə daxil olan

və məktəb yaşı dövründə psixikanın inkişafı, tərbiyə, təlim, pe-

daqoji fəaliyyət və müəllim şəxsiyyətinin psixologiyası, 

məktəbə psixoloji xidmətin əsasları barədə zəruri məlumatlar

ətraflı şərh olunmuşdur.

Tələbələri fəallaşdırmaq məqsədilə hər fəslin sonunda

özünü yoxlamaq üçün sual və tapşırıqlar,  referat,  məruzə və

müstəqil tədqiqat üçün mövzular, Azərbaycan və rus dillərində

ədəbiyyat siyahısı verilmişdir.




4

«Psixologiya»  dərsliyi müəlliflər kollektivinin əməyinin

məhsuludur. Müəlliflər aşağıdakılardan ibarətdir:

Psixologiya elmləri doktoru,  professor S.İ.Seyidov: 5-ci

fəsil;  psixologiya elmləri doktoru,  professor M.Ə.Həmzəyev:

1-ci fəsil (1, 2, 5-ci bölmələr), 3, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 

25,  26-cı fəsillər;  psixologiya elmləri namizədi,  professor

T.Ə.Mustafayev: 8, 9, 12-ci fəsillər; psixologiya elmləri dok-

toru, R.İ.Əliyev: 1-ci fəsil (3, 4-cü bölmələr), 2, 10-cu fəsillər; 

psixologiya elmləri namizədi,  dosent A.Ə.Quliyev: 15,  16-cı

fəsillər;  psixologiya elmləri namizədi C.Q.Alıyev:  13,  14-cü

fəsillər;  baş müəllim M.Y.Məmmədov:  11-ci fəsil;  baş

müəllim S.F.Əmiraslanova:  4,  6-cı fəsillər;  baş müəllim



Ş.İ.İslamova: 7-ci fəsil.

Öz faydalı təklifləri,  irad və məsləhətləri ilə dərsliyin

təkmilləşməsinə kömək edəcək xeyirxah oxuculara müəlliflər

qabaqcadan öz minnətdarlıqlarını bildirirlər.




5

                            

BİRİNCİ HİSSƏ

PSİXOLOGİYAYA  GİRİŞ

1 - c i     F Ə S İ L

PSİXOLOGİYANIN PREDMETİ VƏ METODLARI

Q ı s a x ü l a s ə

Psixologiyanın predmeti.  Psixika haqqında ümumi anlayış. 

Psixi inikasın xüsusiyyətləri.  Psixi hadisələr:  psixi proseslər,  psixi

hallar, psixi xassələr. Psixologiyanın bir elm kimi tərifi.

Psixologiyanın elmlər sistemində yeri və əsas sahələri. Mü-

asir elmlər sistemi və psixologiya.  Psixologiya və təbiət elmləri, 

psixologiya və sosiologiya,  psixologiya və pedaqogika,  psixologiya

və dilçilik. Müasir psixologiya elminin prinsipləri və quruluşu. Müa-

sir psixologiya elminin sahələri və onların təsnif prinsipləri.

Psixologiya

tarixinin

əsas

mərhələləri.

Müasir


psixologiyanın başlıca istiqamətləri.  Azərbaycanda psixoloji fikrin

və elmi psixologiyanın inkişaf xüsusiyyətləri.



Psixologiyanın tədqiqat metodları. Metod və metodologiya

haqqında anlayış.  Psixologiyanın tədqiqat metodları və onların təs-

nifi.  Subyektiv və obyektiv metodlar.  Əsas və yardımçı metodlar. 

Müşahidə obyektiv metod kimi.  Müşahidənin növləri.  Eksperiment

və onun növləri: təbii və laborator eksperiment, müəyyənedici ekspe-

riment,  öyrədici (formalaşdırıcı)  eksperiment.  Müsahibə və onun

psixoloji tədqiqatlarda yeri.  Sorğu psixoloji metod kimi.  Şifahi, 

yazılı və sərbəst sorğu. Fəaliyyət məhsullarının təhlili və ya praksi-

metrik metodlar.

Testlər psixodiaqnostik metod kimi.  Sosiometriya psixodiaq-

nostik  metodlardan biri kimi. Riyazi-statistik və kibernetik metodlar

(modelləşdirmə). Onların psixoloji tədqiqatda yeri. Bioqrafik metod-

lar. 



Yüklə 3,93 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   191




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə