DiNİ geliŞİM



Yüklə 22,29 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix17.09.2017
ölçüsü22,29 Kb.
#201


DİNİ GELİŞİM

Bilişsel Yaklaşım 

Çerçevesinde Tanrı 

Tasavvuru ve Dinî Yargı 

Gelişimi



Bilişsel Yaklaşımda Tanrı Tasavvuru

1.

Küçük çocuklar Tanrı’yı bir ruh olarak 



düşünürler,  gerçek vücudu ve insani 

duyguları olan birisi olarak düşünme 

eğilimi vardır.

2.  Okul öncesi (3-5) çocuklar, peri 

masalları, animizm, antropomorfizm ve 

büyülü özelliklerle belirtilmiş olan Tanrı 

tasavvuruna sahiptirler.



Bilişsel Yaklaşımda Tanrı Tasavvuru

3.

İ



lkokul çocukları (6-11)daha gerçekçi ve 

tanımlayıcı bir rolde Tanrı’yı görme 

eğilimindedir.  Onların dini düşünceleri 

daha somut olsa da onların Tanrı 

tasavvurları daha bireysellik özelliği taşır.

4.  12-18 yaşlar arası gençlerin, düşünceleri 

daha soyut olmaya başlar ve onların Tanrı 

tasavvurları daha bireysellik özelliği taşır. 

Ruh, yaratıcı, merhamet, baba, sevgi, adalet, 

içsel, güçlü, gizemli gibi kavramlar önemlidir.




R.Goldman

Dinî düşünmenin dinî olmayan düşünmeden 



yöntem açısından farkının olmadığı iddiasıyla 

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramını dinî gelişmeye 

uyarlamaya çalışmıştır.

5-15 yaş arasındaki çocuklara dinî çağrışımlar 



(dua eden bir çocuk, kiliseye giden bir aile vb.)ile 

çizilenler ve İncil hikayeleri hakkında sorular 

sorulmuştur.  

Araştırmasında dinî düşüncenin bilişsel gelişimle 



paralellik gösterdiğini saptamıştır.


R. Goldman

Antropomorfik düşünce yapısında olan 



çocuklar Tanrı’yı sıradan bir adam gibi 

değil, daha çok gücünün özel sihirli yönleri 

olan bir Süperman olarak 

düşünmektedirler.

Çok küçük olan çocuklarda ise Tanrı bir 



adam olarak düşünülmektedir.


R. Goldman

İ



şlem öncesi ve somut işlem dönemi çocukları, 

Tanrı’nın mucize ve sihirle dünyaya doğrudan ve 

fiziksel olarak müdahale ettiğini düşünürler.

Somut işlemlerin sonunda düşüncede dualistik



başlar; birisi üst kabul edilen konularda Tanrı’nın 

müdahale ettiği teolojik durumlar; ikincisi neden 

ve sonuç konusu olarak dünyadaki mantıkî –

bilimsel oluşumlardır.




R. Goldman

Dinî düşüncenin gelişiminde kişi çeşitli 

safhalardan geçmektedir:

1. İşlem Öncesi Sezgisel Düşünce: Çocuklar 

6-8 yaşları arasındadırlar.  Tanrı’nın dış 

görünüşüne yoğunlaşan fiziksel terimler 

dikkat çeker.  Çocuklar kendi ilgi ve 

zihinsel kapasitelerin ötesine geçemezler.




R. Goldman

2. Somut İşlemler Dönemi (8-14): Bu 

devrede mantıksal düşünme mümkündür 

fakat sınırlıdır.  Bu düşünme biçimi 

görünür ve elle tutulur nesnelerle 

sınırlıdır.  İncil ve diğer dinî kaynaklardaki 

bütün sembolik ifadelerin gerçek anlamları 

kavranamaz, anlamlandırmalar sözel 

düzeyde kalır.



R. Goldman

3. Soyut İşlemler Dönemi (14-17): Bu dönemde 

ergenler verilen İncil hikayelerini soyut düşünce 

biçimiyle anlamaya, yorumlamaya çalışabilir.

Goldman dinî kavramların gelişimin Piaget’nin



işlem öncesi, somut ve soyut dönemleriyle 

örtüştüğünü, yaş dönemleriyle farklılaştığını 

belirtmekle birlikte bu farklılığın gerçek yaştan 

ziyade zihinsel yaşla yüksek korelasyona sahip 

olduğunu savunmaktadır.



Fritz Oser

Dinî Yargı Gelişim Dönemleri




F. Oser

8-75 yaşları arasında 112 İsviçreli denek 



üzerinde çalışmasını yürütmüştür.

1. dönem (9 yaş ve daha küçükler): Bu 

dönemde Tanrı, cezalandırma ve 

ödüllendirme gibi insani işlerde bulunan 

olarak algılanır. 

Dinî bağımlılığın olduğu dönemdir.




F. Oser

2. Dönem (11-12 yaş arası): Tanrı hâlâ her 

şeye gücü yeten ceza ve ödül veren olarak 

algılanır.  Bununla birlikte insanların 

hareketlerinden, yeminlerinden ve 

vaatlerinden etkilenebilirler.

3. Dönem (20’li yaşlar):  Tam, saf ve deistik

dinî özellik vardır.  Bu dönemde, insanın 

işlerinde Tanrı’nın rolünü algılamada, 

dramatik bir şekilde azalır.




F. Oser

4. Dönem (orta yaş dönemi): Bireyler kader ve 

faaliyetleri açısından kendilerini irade sahibi 

görmeye devam etmekle birlikte, özgürlüklerinin 

kaynağı olarak da Tanrı’yı görürler. 

5. Dönem: Bu dönemde bulunanların sayısı çok 

azdır.  Öznellik yönelimi vardır. Bu dönemde 

birey,  Tanrı’yı kaygı ve sevgiden geçerek realize

eder. Evrensel ve koşulsuz dindarlık vardır.



Yararlanılan Kaynaklar

Faruk Karaca,  Dinî Gelişim Teorileri, dem 



yay., İstanbul 2007, ss. 50-61; 200-218.

Murat Yıldız, Çocuklarda Tanrı Tasavvurunun 



Gelişimi, İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, İzmir 

2007, ss. 57-70.



Yüklə 22,29 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə