Doğal ekolojik sistemler besin ağlarıyla birbirlerine bağlı olarak çalışırlar. Organizmalar yaşamları boyunca birbirlerini yer ve birbirlerinin atıklarını tüketir

Organizmanın geçmiş, şimdiki ve gelecek çevresiyle ilişkilerini inceleyen bilimsel disiplindir. Bu ilişkiler bireylerin fizyolojik tepkilerini, populasyonlarının yapısı ve dinamiğini, türler arası ilişkileri, biyolojik toplumların organizasyonunu ve ekosistemdeki enerji ve madde işleyişlerini içine alır.

• Organizmanın geçmiş, şimdiki ve gelecek çevresiyle ilişkilerini inceleyen bilimsel disiplindir. Bu ilişkiler bireylerin fizyolojik tepkilerini, populasyonlarının yapısı ve dinamiğini, türler arası ilişkileri, biyolojik toplumların organizasyonunu ve ekosistemdeki enerji ve madde işleyişlerini içine alır.

• Ekolojinin önde gelen kişilerinden Eguene Odum’a göre Ekoloji ev anlamına gelen oikos ve bilim anlamına gelen logy kelimelerinden türetilmiştir. Dolayısıyla ekoloji bitki, hayvan, mikroorganizma ve insanların birbirleri ile etkileşimli olarak yaşadıkları evleri, dünyanın, incelenmesidir. Ekoloji bu anlamıyla dünyada hayatı destekleyen sistemlerin incelenmesidir.

• Doğal ekolojik sistemler besin ağlarıyla birbirlerine bağlı olarak çalışırlar. Organizmalar yaşamları boyunca birbirlerini yer ve birbirlerinin atıklarını tüketir. Sistem canlı organizma toplumlarının enerji ve yararlı madde kaybetmeyeceği şekilde evrim geçirerek oluşmuştur

1. “Ekoloji” kelimesi 1886 yılında ilk kez Ernst Haekel tarafından kullanılmıştır.

• 1. “Ekoloji” kelimesi 1886 yılında ilk kez Ernst Haekel tarafından kullanılmıştır.

• Aslında avcılar ve çiftçiler öteden beri ekolojiden faydalanmaktadır

• Ekoloji bilimi resmi olarak 1800’lerde başlamıştır

• Botanikçiler baskın bitki topluluklarına göre vegetasyon haritaları oluşturmuşlar ve büyük ekosistemlere çalışmışlardır (Clements, ve diğerleri.)

• Hayvan ekolojistleri 1920 ve 30’larda ekolojiyi matematiksel formüllerle anlamaya çalışmıştır (Lotka, Volterra, Elton)

• Fakat, buna rağmen insan populasyonunun artışı ve habitatlara olan zararın anlaşılmaya başlandığı 1950’lere kadar bilim olarak tanınmamıştır.

• Bu nedenle, son tartışılan konuların çoğu son 40 yıl içinde gerçekleşmiş konulardır.

Silent Spring

• Silent Spring

• Rachel Carson
• 1962
• DDT

Our Stolen Future

• Our Stolen Future

• Colburn, Dumanoski, and Myers, 1996
• endocrine-disrupting compounds
• “gender-bending”
• web site: Our Stolen Future
• counter web site: Science Without Sense

Çevre ve Ekoloji

• Çevre ve Ekoloji

• Kışlalıoğlu ve Berkes, 1996
• Önsöz Aziz Nesin
• Herkes için Ekoloji
• “Enerji-gıda-beslenme”
• Çevre problemleri, çözümleri
• Döngüler

Canlıların etkileşim içinde olduğu çevre:

• Canlıların etkileşim içinde olduğu çevre:

• (1) abiotik (cansız) sıcaklık, su, ışık, nutrientler vb. gibi faktörler.
• (2) biotik (canlı) rakipler, avcılar, av, parazitler gibi faktörler.

• Ekoloji canlıların biotik ve abiotik çevre ile ilişkileri yanı sıra organizmaların dağılımı ve çokluğunu da inceler.

Üretici

• Üretici

• Ototroflar

• Bitkiler

• Fitoplanktonlar

• Fotosentez ve Kemosentez

Heterotroflar

• Heterotroflar

• Üretici veya tüketicilerle beslenirler

• Birkaç sınıftan oluşurlar

• Herbivorlar

• Karnivorlar

• Omnivorlar

Bir çay kaşığı toprakta yaklaşık 1 milyar bakteri hücresi, 5 milyon aktinomiset, 500 bin protozoa, ve 200 bin farklı mantar hücresi bulunur

• Bir çay kaşığı toprakta yaklaşık 1 milyar bakteri hücresi, 5 milyon aktinomiset, 500 bin protozoa, ve 200 bin farklı mantar hücresi bulunur

Ekolojiyi çalışmak için diğer bilim dallarını bilemek gerekir,

• Ekolojiyi çalışmak için diğer bilim dallarını bilemek gerekir,

• Bilim dallarının her biri bir yönüyle ekoloji ile çakışır

• Bazılarının önemi diğerlerinden daha fazladır

• En önemlileri

• Genetik
• Biokimya
• Davranış bilimleri
• Fizyoloji

Canlıların iklim ve toprakla olan ilişkilerini açıklayabilmek için iklim bilimi, toprak bilimi ve yer yüzü biliminden,

• Canlıların iklim ve toprakla olan ilişkilerini açıklayabilmek için iklim bilimi, toprak bilimi ve yer yüzü biliminden,

• Canlılar üzerinde, iklim, toprak ve diğer tüm canlıların etkilerini kavrayabilmek için de biyoloji, fizyoloji, morfoloji, anatomi, genetik, istatistik bilimlerinden yararlanır.

Bazı bilim dalları ekolojik bilgilerden faydalanır.

• Bazı bilim dalları ekolojik bilgilerden faydalanır.

• Çevre bilimleri, Tarım

• Ormancılık, Balıkçılık

• Yaban hayatı, Oşinografi

• Limnoloji, Biyocoğrafya

• Uzay ekolojisi vb.

• Bilim dallarının temelini ekoloji oluşturur.

Ekolojik Anlamdaki ÇEVRE “Bir canlının veya canlılar topluluğunun yaşamını sağlayan ve onu sürekli olarak etkisi altında bulunduran süreçler, enerjiler ve maddesel varlıkların bütünüdür”

• Ekolojik Anlamdaki ÇEVRE “Bir canlının veya canlılar topluluğunun yaşamını sağlayan ve onu sürekli olarak etkisi altında bulunduran süreçler, enerjiler ve maddesel varlıkların bütünüdür”

• Çevre Bilimleri: Ekoloji, ormancılık, ziraat, tıp, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, fizik, kimya, mühendislik, siyasal bilgiler, hukuktan etkilenmiş disiplinler arası bilimdir.

Birey ekolojisi: Organizmaların bireysel olarak davranış ve etkileşimlerini inceler.

• Birey ekolojisi: Organizmaların bireysel olarak davranış ve etkileşimlerini inceler.

• Yaptığı iş, beslenme davranışı, üreme

• Populasyon ekolojisi: Herhangi bir türün çokluğunu (büyüme ve azalma) etkileyen faktörleri inceler?

• Populasyon düzeyinde davranışlar, populasyon döngüsü vb.

• Toplum ekolojisi: Farklı türlerin nasıl etkileşim içinde olduklarını inceler (rekabet, avcı/av, vb.).

• Ekosistem ekolojisi: Biyotik toplumların abiyotik çevreleriyle etkileşimlerini ve çevreyi nasıl değiştirdiklerini inceler.

• Uygulamalı Ekoloji: İnsanların ekolojiye etkileri, habitatların bozulması, direk sömürü, Kaynakların kullanımı: doğal parklar, Agroekosistemler, terkedilmiş topraklar, Atık ve kirlilik, İklim değişimi, ekzotik türlerin taşınımı, populasyon demogrofsi ve kontrolü, çevre bilimleri.

Türün bireyleri tamamen birbirine benzer değildir (genotipte kalıtsal varyasyondan dolayı).

• Türün bireyleri tamamen birbirine benzer değildir (genotipte kalıtsal varyasyondan dolayı).

• Bazı genotipler bazı özel çevrelerde yaşamaya daha uygundur.

• Birey ekolojisi organizmaların, fiziksel ve kimyasal çevre faktörlerinden nasıl etkilendiğini birey düzeyinde inceler.

Populasyon – Belli bir alanda ve aynı anda birlikte yaşayan aynı türün organizma grubudur.

• Populasyon – Belli bir alanda ve aynı anda birlikte yaşayan aynı türün organizma grubudur.

• Aynı habitatı paylaşırlar, kendi aralarında ürerler, ve aynı kaynağı kullanırlar.

• Populasyon Ekolojisi – Alan ve zamana bağlı olarak populasyonların değişiminin nedenlerini inceler.

Aynı alan veya “habitat” da birlikte yaşayan farklı türlerin populasyonlarıdır.

• Aynı alan veya “habitat” da birlikte yaşayan farklı türlerin populasyonlarıdır.

The place in which an organism lives-Organizmanın yaşadığı yer

• The place in which an organism lives-Organizmanın yaşadığı yer

• Organizmanın yaşaması için gerekli; besin, korunak, sıcaklık, rutubet vb. koşulları sağlar.

Populasyon Ekolojisi herhangi bir coğrafik alanda bir organizma grubu ile ilgilenir. Özellikle populasyon büyüklüğünü etkileyen faktörIer ile çalışır. Sorduğu sorular:

• Populasyon Ekolojisi herhangi bir coğrafik alanda bir organizma grubu ile ilgilenir. Özellikle populasyon büyüklüğünü etkileyen faktörIer ile çalışır. Sorduğu sorular:
• Populasyon hangi hızda büyümektedir?
• Populasyon yok oluşa doğru mu gitmektedir.

Ekosistem ekolojisi belli bir alanda organizma toplumları ve abiotik faktörleri inceler. Bitkiler, hayvanlar ve fiziksel çevrede enerji akışı ve madde döngüleri çalışma alanıdır. Sorulan sorular:

• Ekosistem ekolojisi belli bir alanda organizma toplumları ve abiotik faktörleri inceler. Bitkiler, hayvanlar ve fiziksel çevrede enerji akışı ve madde döngüleri çalışma alanıdır. Sorulan sorular:
• Bitkilerde depolanan enerjiyi herbivorlar hangi oranda kullanır?
• Karnivorlae, herbivorlarda depolanan enerjiyi hangi oranda kullanır?

Hayvan davranışları ve evrim alanları da ekolojide önemli bir rol oynar.

• Hayvan davranışları ve evrim alanları da ekolojide önemli bir rol oynar.

• Davranış ekolojisi ekolojiye davranış ve evrimsel değişiklik yaklaşımıyla bakar.
• Darvin’in uyum (üremede başarı) öngörüsüne dayanan yaklaşım Optimum davranışla geliştirilebilir.

Çevre zaman ve mekana bağlı olarak değişir.

• Çevre zaman ve mekana bağlı olarak değişir.

• Organizmalar çevre değişimine farklı tepkiler gösterir.

• (1) Davranış tepkisi hayvanlar çevrelerindeki değişime hareketleriyle tepki verir.
• Bu tepkiler hemen gösterilir.
• Örnek: sürüngen hayvan sabah güneşinde güneşlenir ve öğleden sonra sıcağında gölgeye arar.

Fizyolojik Tepki organizmanın içsel durumundaki değişikliktir.

• Fizyolojik Tepki organizmanın içsel durumundaki değişikliktir.
• Fizyolojik tepki, davranış tepkisinden daha uzun sürer.
• Örnek: İnsanlar sıcağa tepki olarak terlerler. Evoporasyonla su kaybı sonucu vücutları serinler.
• Düzenleyiciler çevre değişimine karşı içsel koşulları oransal olarak sabit tutarlar. Örneğin sıcak kanlı hayvanlar vücut sıcaklığını sabit değerde tutar.
• Uyum sağlayıcılar dış çevre değişimine tepki olarak iç çevrelerini düzenleyemez. Örneğin soğuk kanlı sürüngenlerin vücut sıcaklıkları değişkendir.

Morfolojik tepki organizmanın gelişimi veya büyümesinde değişiklik olarak gerçekleşir.

• Morfolojik tepki organizmanın gelişimi veya büyümesinde değişiklik olarak gerçekleşir.
• Morfolojik tepki fizyolojik tepkiden daha uzun süre sonra gerçekleşir.
• Örnek: Fazla rüzgarlı alanda büyüyen bitki rüzgarın estiği yöne doğru eğilir.

Evrimsel tepki uzun zaman periyodunda populasyonun adaptasyonu şeklidedir.

• Evrimsel tepki uzun zaman periyodunda populasyonun adaptasyonu şeklidedir.
• Evrimsel tepki birçok generasyon gerektirir.
• Örnek: Erzurum’da yetişen akçaağaç Akdeniz bölgesinde yetişen akçaağaç populasyonundan soğuğa daha dayanıklıdır. Bu farklılık genetik farklılıktır.

Ekoloji (ve evrim) var oluş oyunudur: önemli olan tek konu oyunda varlığını devam ettirmektir.

• Ekoloji (ve evrim) var oluş oyunudur: önemli olan tek konu oyunda varlığını devam ettirmektir.

• Organizma açısından: sadece hayatta kalmak ister. Büyük olmak, şişman olmak, vs., “insanların hayatta kalmasına yardım etmek için yaşamazlar”

• Sizin en iyi stratejiniz ne?

Sıcaklık yükselince ne olur?

• Sıcaklık yükselince ne olur?

• Kademe kademe tepki:

• Davranışsal tepki
• Fizyolojik tepki
• Fizyolojik alışma
• Populasyon değişimi: azalma (?) yoğunluk
• Populasyon değişimi: evrim veya türlerin yer değiştirmesi

Adaptasyon – Doğal seleksiyon sonucu gelişmiş, bireylerin çevrelerine uyumunu sağlayan birey özellikleri

• Adaptasyon – Doğal seleksiyon sonucu gelişmiş, bireylerin çevrelerine uyumunu sağlayan birey özellikleri

• Fakat çevre sabit değil değişkendir

• İklim zaman ve mekana bağlı olarak büyük oranda değişmektedir
• biotik çevre değişmektedir, verilen tepkiye göre bile değişmektedir.
• Bu uyum yeteneğini maksimize etmeyi gerektirir, fakat uyum içinde denge sağlamak enerji gerektirir: Olağanüstü şoklara adaptasyon değmeyebilir (anropojenik etkilere değişim???)

• Adaptasyonun maliyeti nedir?