Doğaüstü Güçlere Dayalı Perspektif

Doğaüstü Güçlere Dayalı Perspektif

• Doğaüstü Güçlere Dayalı Perspektif

• Klasik Okul

• Pozitivist Okul

• Biyolojik pozitivizm
• Psikolojik pozitivizm
• Sosyolojik pozitivizm

1. Sosyal Yapı Teorileri:

• 1. Sosyal Yapı Teorileri:

• Anomi/gerilim teorileri
• Sosyal düzensizlik teorileri
• Kültürel sapma teorisi

• 2. Sosyal süreç teorileri:

• Sosyal öğrenme teorisi
• Sosyal kontrol teorisi
• Sosyal tepki teorisi

Emile Durkheim’ın teorisi

• Emile Durkheim’ın teorisi
• Merton’un anomi teorisi
• (3) Ekolojik yaklaşım:
• Chicago Okulu

Suçbilimciler arasında suçun patolojik bir görünümü ortaya koyduğunun savunulduğu bir ortamda o, belli oranda suçluluğun bütün toplumlarda var olduğunu ve bunun da hem normal hem de fonksiyonel olduğunu ifade etmiştir.

• Suçbilimciler arasında suçun patolojik bir görünümü ortaya koyduğunun savunulduğu bir ortamda o, belli oranda suçluluğun bütün toplumlarda var olduğunu ve bunun da hem normal hem de fonksiyonel olduğunu ifade etmiştir.

• Suçun hiç olmaması (ilerlemeyi engelleyen çok baskıcı düzen olması) ya da aşırı olması (anomi durumu) sosyal anlamda patolojiktir.

• 1893’te yayımlanan ‘Toplumsal İşbölümü’ eserinde sanayi gelişimiyle birlikte meydana gelen toplumsal değişim süreçlerini ele aldı.

Mekanik dayanışmanın hakim olduğu erken dönem toplumlarından organik dayanışmanın hakim olduğu sanayileşen topluma geçişle birlikte suçun artışını iki olguya dayandırmıştır:

• Mekanik dayanışmanın hakim olduğu erken dönem toplumlarından organik dayanışmanın hakim olduğu sanayileşen topluma geçişle birlikte suçun artışını iki olguya dayandırmıştır:

• Bu toplumlar, kontrolsüz egoizm durumunu cesaretlendirirler.

• Özellikle hızlı modernleşmenin olduğu zamanlarda eski kontrol sistemleri yetersizdir ve yeni kontrol sistemleri de yeterince gelişmemiştir (düzen eksikliği) .

• Sonuç: Toplumda bulunan sosyal kontrollerin çökmesi ve anomi (normsuzluk, kuralsızlık)

Suç davranışını sosyal yapı ile açıklar

• Suç davranışını sosyal yapı ile açıklar

• Toplumun sosyo-kültürel yapısında çok önemli iki unsur yer alır: Kültür tarafından belirlenen ve herkes tarafından kabul edilen amaçlar ve bu amaçlara ulaşmak için izlenecek meşru yollar.

• Durkheim’a göre anomi kuralsızlık, düzen eksikliği olarak tanımlanırken, Merton’a göre anomi kültürel amaçlar ve bu amaçlara ulaşmada kullanılacak meşru yollar arasındaki uyuşmazlıktan kaynaklanır.

Kişi, amaçlar ile araçlar arasındaki uyuşmazlığın yarattığı gerilimden kurtulmak için alternatif çözüm yolları üretir.

• Kişi, amaçlar ile araçlar arasındaki uyuşmazlığın yarattığı gerilimden kurtulmak için alternatif çözüm yolları üretir.

• Yenilikçi: Amaçları korur, araçları reddeder  SUÇ

• Geri çekilme: Amaçları da araçları da reddeder (örn., uyuşturucu ve alkol bağımlılığı)

• Şekilcilik: Amaçları reddeder, araçları reddetmez.

• İsyan: Yeni amaç ve araçlar yaratır (örn., devrimci faaliyet)

Robert Ezra Park (1921)

• Robert Ezra Park (1921)

• Ernest Burgess (1928)

• Clifford Shaw ve Henry McKay (1931)

Chicago okulunun çalışmasına iki önemli düşünce getirmiştir:

• Chicago okulunun çalışmasına iki önemli düşünce getirmiştir:

• Şehirlerin gelişimleri rastlantısal değildir, her hangi bir ekolojik sistem gibi belirli bir örüntü izler ve sosyal süreçlerle şekillenirler.

• Bu sosyal süreçlerin doğasının—suç davranışı gibi—insan davranışları üzerinde etkisi vardır. Dolayısıyla suçu anlamak için şehir hayatının çok iyi incelenmesi gerekir.

Suçun sosyal kökenlerini anlamak için çerçeve oluşturacak bir şehir modeli meydana getirdi.

• Suçun sosyal kökenlerini anlamak için çerçeve oluşturacak bir şehir modeli meydana getirdi.

• Kentin büyümesinin ekolojik bir açıklamasını yapmaya çalışmıştır.

• Kentin büyümesini, genişleme sürecinde farklılaşan ve birbirini takip eden iç içe geçmiş eş merkezli daireler ile göstermiştir (eş merkezli çemberler teorisi).

Chicago’nun farklı bölgelerindeki suçluluğu inceleyip Burgess’in çemberler teorisini ampirik olarak test etmeye çalıştılar.

• Chicago’nun farklı bölgelerindeki suçluluğu inceleyip Burgess’in çemberler teorisini ampirik olarak test etmeye çalıştılar.

• 1900’den 1933’e kadar olan sürede çocukların mahkeme kayıtlarını kullanarak kentte çocuk suçluluğunun yıllar içinde mekânsal dağılışını haritalandırdılar.

Bulgular:

• Bulgular:

• Suç oranlarının Chicago şehrinde farklı bir mekânsal dağılımı vardır.

• Suç oranları merkezden uzaklaştıkça azalmaktadır.

• Bazı bölgelerde etnik nüfusun yapısı değişse bile suç oranı yüksek kalmaktadır.

• Çocuk suçluluğunun yüksek olduğu bölgelerde göçmen nüfus oranı yüksek, gelir düzeyi düşüktür.

• Suç oranlarının yüksek olduğu yerlerde toplumu bir arada tutacak baskın bir değerler sistemi bulunmuyordu.

Genel sonuç: Suç oluşumunu belirleyen şey, yerleşimlerde yaşayan insanların doğası değil, yaşanılan yerin doğasıdır. Dolayısıyla da suçluluğu anlamak için onların içinde yaşadığı sosyal çevreye bakmak gerekir.

• Genel sonuç: Suç oluşumunu belirleyen şey, yerleşimlerde yaşayan insanların doğası değil, yaşanılan yerin doğasıdır. Dolayısıyla da suçluluğu anlamak için onların içinde yaşadığı sosyal çevreye bakmak gerekir.

İnsanların suçlu rollerine dahil olma sürecini ve grup olarak suçluluğu açıklamakta başarılı fakat suçluluğun açıklanmasına kısmi yanıt sağlar.

• İnsanların suçlu rollerine dahil olma sürecini ve grup olarak suçluluğu açıklamakta başarılı fakat suçluluğun açıklanmasına kısmi yanıt sağlar.

• Çöküntü bölgelerinde bir suçlu kültürün olduğunu ve buraya yerleşenler tarafından da devam ettirildiğini vurgulamış fakat bu suçlu kültürün nasıl meydana geldiği üzerinde pek durulmamıştır.

• Kenti tarihten ve toplumun bütünündeki diğer faktörlerden, özellikle de ekonomik faktörlerden kopuk olarak incelemesi en büyük zaafıdır.

• Grupların, kent içindeki mekansal dağılımını «doğal» bir sosyal süreç olarak görmekte fakat güç ve sınıf üstünlüğünün bu oluşuma ve devamlılığına olan etkisi ve bu yerleşim yerlerine sebebiyet veren büyük ekonomik eşitsizlik göz ardı edilmektedir.

Kenti derinlemesine bir biçimde ele alarak sosyolojik araştırmaların nesnesi yapmıştır.

• Kenti derinlemesine bir biçimde ele alarak sosyolojik araştırmaların nesnesi yapmıştır.

• Geliştirilen kuramlar birçok teoriye temel teşkil etmiştir.

• İnsanların suç eğiliminin yaşadıkları yer ve birlikte oldukları insanlar ile yakından ilişkili olduğu ortaya konuldu.

• Kullanılan kişiyi ve kenti inceleme metotlarının (örn., yaşam öyküsü ve olay incelemesi metotları ile suç istatistikleri ve nüfus sayımları gibi resmi sayılardan yararlanılması) kriminolojik yönden çok yararı oldu.

1930’larda «Chicago Bölge Projesi» isimli proje başlattılar.

• 1930’larda «Chicago Bölge Projesi» isimli proje başlattılar.

• Amaç: Sosyal olarak geri kalmış bölgelerde yaşayan insanları suçla mücadele konusunda harekete geçirmek, toplumda sosyal kontrol sağlamak ve suç gruplarının, suçlu arkadaşların gençler üzerindeki etkilerini kırarak bu gençlerin toplumla kaynaşmalarını sağlamak.

• Getirilen çeşitli yaklaşımlar:

• Bölgenin fiziksel görünümünün geliştirilmesi
• Gençlerin sosyal aktivitelere yönlendirilmesi
• Gençlere otorite figürleri ile yaşanan problemlerinde aracılık yapılması
• Gençlerin eğitim ve normal bir yaşam tarzı için teşvik edilmesi