“Dövlət və din”. 2009.№4. S. 191-198 azərbaycanda diNİ abiDƏLƏr xaliDƏ İslamzadə
Yüklə 222,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «SINIQ QALA» VƏ YA «MƏHƏMMƏD» MƏSCİDİ
- HƏZRƏTİ ŞEYX MƏNSUR PİRİ
- HƏZRƏTİ-ŞEYX CÜNEYD PİRİ
- HACI RAMAZAN (ŞEYX ƏHMƏD ƏFƏNDİ) PİRİ
- ƏDƏBİYYAT 1 . www.medeniyyet.az 2.
| “Dövlət və din”.-2009.-№4.-S.191-198 AZƏRBAYCANDA DİNİ ABİDƏLƏR XALİDƏ İSLAMZADƏ, Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin Xarici əlaqələr, nəşriyyat və redaksiya şöbəsinin məsləhətçisi 1. MƏSCİDLƏR, PİRLƏR Dini abidələr hər hansı bir bölgənin din tarixi, həmin ərazidə yaşayan insanların mənəvi aləmi haqqında müəyyən məlumat əldə etməkdə önəmli rol oynayır. Həmçinin, dini memarlıq abidələri insanların mənəviyyatına, əxlaqına, mədəniyyətinə, sosial həyatına da böyük təsir göstərir. Ən çox yayılmış dini abidələrdən biri «Аllаһın evi» deyə anılan məscidlərdir. Ümumiyyətlə, müsəlmanların cəm halda ibadət, vəz (dini məsələlər barədə danışaraq nəsihət etmək) və məşvərət mərkəzi hesab olunan məscidlərin sayı Respublikamızda 1750-dən çoxdur. Bakıda isə 114 məscid vardır, Bunlardan 64-ü fəaliyyət göstərməkdədir. Ölkəmizdə günümüzə qədər salamat qalmış ən qədim məscidlərin bəziləri haqqında qısa məlumatları təqdim edirik: «SINIQ QALA» VƏ YA «MƏHƏMMƏD» MƏSCİDİ İkimәrtәbәli, tәk minarәli dördbucaqlı formadakı mәscidin 40 kv.m olan üst qatında ibadәt salonu yerlәşir. Mәscidin silindr şәkilli minarәsi yuxarıya doğru getdikcә daralan formadandır. Eyvanaltı daşların üzәrindә hәndәsi ornamentlәr yonulmuşdur. Bәzi tәdqiqatçılar mәscidin sal qaya altında olan quyusunun tikilişini antik dövrün sonu vә ilk orta әsrlәrә aid edirlәr. Araşdırmalar zamanı «Sınıq qala» mәscidinin yerindә әvvәllәr atәşgah olduğu aşkar edilmişdir. Bu ibadәtgahın «Sınıq qala» adlandırılmasının tarixi belәdir: İşğalçı yürüşlәrә çıxmış I Pyotrun 26 aprel 1723-cü ildә, Bakını top atәşinә tutması nәticәsindә hәmin mәscidin minarәsi xәsarәt almışdır. Möhkәm qala bürcü kimi top mәrmisinә davam gәtirә bildiyinә görә ibadәtgaha belә ad verilmişdir 1 . Mirzә Mәnsur küçәsindә yerlәşәn mәscidi (Һ.471/, m. 1078 - 1079) inşa edәn vә ya etdirәn Əbu Bәkrin oğlu Mәhәmmәd olduğundan, bu abidә elmi әdәbiyyatda «Mәhәmmәd» mәscidi adlandırılmışdır. Mәhәmmәdin şәhәr rәisi olduğu güman edilir. «Sınıq qala» Bakının dövrümüzә qәdәr gәlib çatmış әn qәdim mәscididir. KİRNƏ CAME MƏSCİDİ Adı çәkilәn abidә Culfanın iri kәndlәrindәn olan Kirnәdә, İlandağı fonunda, tәpә üstündә yerlәşir. Bәzi tәdqiqatçılar Kirnә tikilisini yanlış olaraq türbә zәnn etmişlәr. Üstündәki kitabәsinin salamat qalmamasına baxmayaraq, elmi әdәbiyyatda «Sәlcuq mәscidi» adı ilә anılan xüsusi mәscid tipinә aid edilmiş Kirnә Came mәscidinin XII әsrdә inşa olunduğu güman edilir.
İndiki dövrdә «Lәzgi mәscidi» adı ilә mәşhur olan bu ibadәtgah «Qız qalası» ilә «Sınıq qala» abidәlәri arasında yerlәşir. Üstündәki kitabәdәn alınan mәlumata görә, o, (Һ.567/, m. 1169) ustad İbrahimin oğlu Aşur tәrәfindәn tikilmişdir. Sadә prizma formasındakı abidәnin salonunun sahәsi 55 kv.m - dir. Baş fasadın üstündәki kiçik daşın taxçası içәrisindә kufi xәtti ilә «Аllаһ» sözü yonulub. Qeyd edilәn abidә Bakının qәdim mәscidlәrindәn biridir.
Ərazilәrin dini tarixinә dair qiymәtli bilgilәr verәn abidәlәrdәn biri dә pirlәrin, şeyxlәrin, övliyaların qәbirlәrinin üzәrindә tikilmiş türbәlәrdir. SOLTAN BABA PİRİ Bu abidә Dәvәçi rayonunun Uqah kәndindәdir. Vaxtilә bu tikilinin çәkilmiş fotoşәkilindәn mәlum olmuşdur ki, әvvәllәr, qeyd olunan pirin qapısının üzәrindә әrәbcә süls xәtti ilә kitabә olmuşdur. Kitabәdәn burada sufiliyi tәbliğ edәn cәmiyyәtin şeyxi Əbu Bәkrin mәqbәrәsi yerlәşdiyi bilinmişdir. Oradakı türbә Sultan Fәrruxzad ibn Axsitanın zamanında Nasirin oğlu Nәcәf Mәhәmmәd tәrәfindәn (h.594/, m. 1197-1198) inşa etdirilmişdir.
Seyid Əhmәd piri Lәnkәran-Astara şose yolunun sağ tәrәfindә yerlәşәn meşәlikdәki Maşxan kәndinin qәbiristanlığındadır. Mәqbәrә Sultan Əhmәd ibn Kәrimә (h. 876 / m. 1471-1472) mәxsusdur. «Maşxan» sözünün «biz şeyxlәr» mәnasında işlәndiyi üçün kәndin adının buradakı şeyxlәrlә әlaqәdar meydana gәldiyi güman edilir.
Quba şәhәrinin Hapıt kәndindә olan bu zaviyә binasının üzәrindәki mövcud kitabәlәrdәn bәlli olmuşdur ki, burada Şeyx Kamil, Şeyxzadә, Şeyx Mir Hacı, Şeyx Sәid, Şeyx Cami, Şeyx Tahir, Şeyx Camal, Şeyx Rәhim, Şeyx Ağa, Mir Mәhәmmәd, Şeyx Şirzad, Şeyx Arif Nurunun oğlu ibn Mәhәmmәd, Fәtәlixan, ustadları Cәfәrvә şamaxılı Haşim fәaliyyәt göstәrmişlәr. Sufilik mәrkәzi kimi fәaliyyәt göstәrәn zaviyәnin X-XI әsrlәrdә inşa edildiyi ehtimal olunur.
ƏLİBABA PİRİ Bakının 50 km-dә, Xәzәrin şәrq sahilindә, Türkan qәsәbәsindәki köhnә qәbiristanlıqda yerlәşir. Türbәdәki qәbirin kitabәsindә mәrhumun adı pozulduğuna baxmayaraq, әhali arasında burada xalq yolunda şәhid düşmüş Əlibaba adlı şәxsin dәfn olunduğu söylәnilir. Qәbri ziyarәtgaha çevrilmiş bu insanın XIII әsrdә yaşadığı güman edilir.
Buzovna qәsәbәsinin Nazranlı mәhәllәsindәki Qara paltar piri nәsrani Bәhramә Sәmavәrzinin adı ilә bağlıdır. O, hicri tәqvimilә (h. 706 /, m. 1306) vәfat etmişdir. Buna bәnzәr abidәlәr Abşeronun Yeni Suraxanı vә Şağan kәndlәrindә dә var. Şağan kәndindә yerlәşәn türbә Bulqaq (Əbul-hәqq) bin Bulqәrara mәxsusdur. O, hicri tәqvimilә (720 /, m. 1320-1321) vәfat etmişdir. Suraxanıdakı türbәnin bәzi yazıları köhnәlәrәk silindiyindәn bu qәbirin hicri tәqvimilә 803-cü ildә vәfat etmiş Gәrşivәzin oğluna aid olduğu haqda mәhdud mәlumat bilinmәkdәdir. Hәmin abidәlәrin xaçpәrәst xristianlara mәxsus olduğu ehtimal edilir. Şağan türbәsinin içәrisindәki daşlar görünmәsin deyә, tikilinin qapısı daşla hörülmüşdür. Buzovnadakı türbәnin içәrisindәki xaçlar isә suvaqla örtülmüşdür. Adı çәkilәn abidәlәr tarixi yöndәn böyük әhәmiyyәtә malikdir. Belә ki, Alban xaçı Qafqazda әn qәdim hesab olunur. XANAĞA PİRİ Naxçıvanın Ordubad şәhәrinin Xanağa kәndindәdir. Pir binasının divarındakı kitabәlәrdәn burada Seyyid Hәmid oğlu Seyyid Tahirin (h. 707 /, m. 1307-1308) vә Şeyx Nurәddinin oğlu Şeyx İslamın (h. 1010 /, m. 1601-1602) qәbirlәrinin olduğu bilinir. Tәdqiqatlar nәticәsindә pirin yerindә daha öncә xanәgahın (şeyxlәrin, dәrvişlәrin ibadәt etdiklәri yer) yerlәşdiyi zәnn edilir. Kәndin adının da mәhz xanәgahlarla әlaqәdar meydana gәldiyi güman edilir. DÜYLÜN PİRİ Üzәrindә yazılı kitabәsi olmadığı üçün Ordubadın Düylün kәndindәki pirin tarixi vә burada dәfn olunanın kimliyi barәdә dәqiq mәlumat әldә etmәk mümkün deyil. Lakin onun sufi tәriqәtlәrindәn olduğu vә XIV әsrdәn әvvәl fәaliyyәtә başladığı ehtimal edilir. NARDARAN PİRİ «Nardaran piri» abidәlәr kompleksinә bir neçә mәscid, mәqbәrә vә karvansara binası daxildir. Buradakı mәqbәrәdә 7-ci şiә imamı Musa әl-Kazımın (ә) qızı Rәhimә xanım dәfn olunmuşdur. Türbәyә bitişik mәscid Xacә Hacı Hәmzә ibn Qutlu Mahmud Şahabadi (h. 765 /, m. 1363-1364) tәrәfindәn inşa etdirilmişdir. O, Şirvanşahlar dövlәtindә baş sәdr vәzifәsindә işlәmişdir. Bu vәzifәni icra edәn dövlәt qurumunda Şirvanşahdan sonra üçüncü şәxs hesab edilirdi. Adı çәkilәn kompleksdә 1950-ci ildә qum altından çıxarılmış daha bir mәscid vә mәqbәrә aşkar edilmişdir. Hәmin mәscid (h. 707 /, m. 1307-1308) Şeyx Nurәddin Mahmud ibn Şeyx Zahid Əbu Yusifin әmri ilә tikilmişdir. Nardaran pirindә mәscidin altında 1363-1364 - cü illәrә aid yeraltı yollar aşkarlanmışdır. Bu yollar üç tikiliyә - Xan bağı, Nardaran piri vә Nardaran qüllәsinә aparır. Hәmin yeraltı yollar qüllәnin müdafiәçilәrinin su tәchizatını tәmin etmәk üçün çәkilmişdir. Su, xüsusi su tutarlarına yığılaraq tunelin mәrkәzindәki navalçalar vasitәsilә qeyd edilәn üç tikilinin әrazisinә daxil olurdu. Bu yollara aparan girişlәrin biri tamamilә qapanmış, ikincisi pirdә, üçüncüsü isә Xan bağındadır 4 . SEYİD CAMALƏDDİN PİRİ Lәnkәran-Astara şose yolunun üstündә Pensar (Butasar) kәndi qәbiristanlığında yerlәşәn pir, Şeyx Sәfi Ərdәbilinin ustadı Tacәddin İbrahimin (Şeyx Zahidin) mürşüdi Eynәzzaman Camalәddin Gilinin adı ilә bağlıdır. Butәsәr mahalının Malvan kәndindәn olan Seyid Camalәddin ömrünün çox hissәsini Astarada yaşayıb, sufizmi tәbliğ etmişdir.
Vaxtilә Gilandan Astaraya gәlәrәk, Asnaqaran (Dәmirçilәr) kәndindә mәskunlaşmış Sultan babanın adı ilә bağlıdır. Onun lәqәblәrindәn biri talışca «Asnaqaran», farsca «Аһәngәran» olmuşdur. «Babagil» sözünün mәnası isә yerli әhalinin dediyinә görә, «Gilanlı baba» demәkdir. Sufi şeyxinin әsl adı bәlli deyil. Onun XI әsrdә yaşadığı ehtimal edilir.
Pir Ordubadın Aza kәndindә yerlәşir. Pirin tәdqiqi vaxtilә burada mövcud olmuş, XI - XII әsrlәrdә Yaxın vә Orta Şәrqdә mәşhur olan Aza şәhәrinin yerinin tәsbit edilmәsindә mühüm rol oynamışdır. Orta әsrlәrdә bu şәhәr sәnәtkarlıq, ticarәt, Üzümçülük vә şәrabçılığı ilә mәşhur idi 5 . Adı çәkilәn şәhәrin monqol hücumları zamanı tәnәzzül etdiyi güman edilir. Aza pirindә qәbri ziyarәtgaha çevrilmiş Mövlana Şәmsәddin Mәhәmmәd dәfn edilmişdir (h. 892 /, m. 1487). Pirin әtrafında qoyun formasında üç qәbirüstü daş mövcuddur. Bunlardan ikisinin kitabәsi yoxdur. Üçüncü kitabәdәn isә buradakı mәzarın Sәfәr adlı şәxsә aid olduğu bilinir. DİRİBABA PİRİ Adı çәkilәn pir Mәrәzә әrazisindәki bir qayalıqdakı mağaranın içindәdir. Diribaba Şirvanşah Şeyx İbrahimin müridi olmuş vә şeyx kimi fәaliyyәt göstәrmişdir. Rәvayәtә görә, Diribaba Seyyid İbrahimin tövsiyәsilә daim dizi üstә oturub, Allaha dua etdiyindәn, onu ziyarәt edәnlәrin tәsәvvüründә belә qalmış vә bununla әlaqәdar ola raq pir «Diribaba» adlandırılmışdır.
Qәbәlәnin Hәzrә kәndindә yerlәşir. Buradakı abidәlәr XIV - XVI әsrlәrә aiddir, Şeyx Mәnsur Şirvanşah I Şeyx İb rahimin dövründә (1382-1417) yaşamışdır, Hәzrә türbәlәrinin tәdqiqi nәticәsindә bu abidәlәrin Şirvan-Abşeron memarlığı mәktәbinә aid Şamaxı ustalarının inşası olduğu aşkar edilmişdir. HƏZRƏTİ-ŞEYX CÜNEYD PİRİ Ərdәbil hakimi Şeyx Cüneyd vә onun oğlu «qızılbaş» hәrәkatının banisi Şeyx Heydәrin hakimiyyәti dövründә Ərdәbilin tәrkibinә Cәnubi Azәrbaycanın bütün şәrq bölgәsi, Talış әrazisi, Qaradağ vә Muğan düzünün bir hissәsi daxil idi. Müstәqil Sәfәvi dövlәtini yaratmaq istәyәn Şeyx Cüneyd Şirvanşah I Xәlilullaha mәğlub olaraq 1460-cı ildә vәfat etmişdir 6 . Onun mәzarı Qusar rayonunun Hәzrә kәndindә yerlәşәn pirdәdir. Kәndin adı böyük ehtimalla Şeyx Cüneydin «Hәzrәt» lәqәbi ilә bağlı meydana gәlmişdir. Ərdәbil ha kimi Sultan Şeyx Cüneyd Sәfәvinin türbәsi (h. 951 / m. 1544-1545 - ci ildә) I Şah Tәhmasibin әmri ilә onun vәziri Xacә Fәxrәddin Əhmәd Fәrәhani oğlu Xacә Ziyaәddin Nizamül-Mülkün oğlu Ağa Mәhәmmәd tikdirmişdir. Düzbucaqlı plana malik türbә bişmiş kәrpicdәn inşa edilmişdir. Şeyx Cüneydin mәzarı üstündә çәrçivә içәrisinә alınmış bәrk ağacdan düzәldilmiş sәnduqә vardır. Türbәnin üzәri böyük günbәzlә örtülmüşdür. Türbәnin qәrb qapısında yeddi sәtirlik әrәb dilindә nәsx xәtti ilә yazılmış kitabә mövcuddur 7 .
Şamaxının Dәdәgünәş kәndinin meşәliyindә yerlәşir. Yerli әhali buradakı mәqbәrәni «Piri Sultan Dәdәgünәş» adlandırmışlar. «Dәdәgünәş» XII әsrdә yaşamış alim, tәbib vә filosof Kafiәddin Ömәr ibn Osmanın lәqәbidir. Rәvayәtә görә, Dәdәgünәş kәndinin yaxınlığındakı Mәlhәm kәndindә vaxtilә müalicәvi xüsusiyyәtlәrә malik kükürdlü su vә palçıq yataqları olmuşdur. Dәdәgünәş insanları bu mәlhәmlәr vasitәsilә müalicә etdiyindәn, ona «уеrin vә göyün günәşi» deyilmişdir.
Qubanın Ağbil kәndindәki qәbiristandadır. Şirvanşah II Xәlilullah vaxtında yaşamış Şeyx Mәzyәdin, Şeyx Bayazidin, sufi Rәfiәddin vә şәhid Şah Muradın burada dini fәaliyyәt göstәrdiklәri kitabәlәrdәn aydın olmuşdur. «Şeyx Mәzyәd» türbәsi Sultan oğlu Sultan Xәlilullahın vaxtında sufi Rәfiәddinin oğlu Şeyx Mәzyәdin qәbiri üzәrindә (h. 940 /, m. 1533-1534) inşa edilmişdir. SOFİ HƏMİD PİRİ «Sofi Hәmid piri» abidәlәr kompleksi Şirvan şәhәri әrazisindәdir. Buradakı türbәnin XIV әsrdәn әvvәl tikildiyi ehtimal edilir. Türbә qarşısında Sofi Hәmidin bir neçә müridinin abidәlәri dә mövcuddur. Sofi Hәmidin Bektaşiyyә tәriqәtinin qollarından birinin şeyxi olduğu güman edilir. ŞEYX BABA PİRİ Qәbәlә şәhәrinin Hәmzәli kәndindәdir. Pirdәki mәqbәrә Seyyid Şeyx Mәhәmmәdә aiddir. Şeyxin vәfatı vә pirin inşa tarixi haqqında dәqiq mәlumat yoxdur. Türbәnin әtrafında XV - XVI әsrә aid sәnduqә formalı xatirә abidәlәri vardır. Mәqbәrә dini, sosial-iqtisadi, siyasi mәrkәz kimi XIV әsrin әvvәllәrindәn başlayaraq fәaliyyәt göstәrmişdir.
Şәki şәhәri Babaratma kәndindәki eyniadlı pir kompleksinә mәqbәrә, mәscidlәr vә qәbiristanlıq daxildir. Mәscid-türbә binasının kitabәsindәn alınan mәlumata görә, buradakı qәbir Seyyid Hacı Ağa Mәhәmmәdindir (h. 1005 /, m. 1596-1597). Onun ulu babalarından birinin adı Seyyid Şeyx Dәdә Mürsәl Şeyx Babarta idi. «Babarta» «Baba ribat» sözünün tәhrif olunmuş şәklidir. Mәnası «хаnәgаһ şeyxi» demәkdir.
Zaqatalanın Tala kәndindәki qәbiristanlıqdadır. Türbәdәki epitafiyadan bәlli olmuşdur ki, bu mәqbәrә Bәsil nәslindәn olan Hacı Ramazana (h. 1308 /, m. 1890) mәxsusdur. Hәmin pi rin, hәmçinin, «Şeyx Əhmәd Əfәndi» adıyla anılması bu şәxsin Hacı Ramazanın babası olması ilә bağlıdır. BABA HƏLİM PİRİ Oğuz rayonunun Vardanlı kәndindәdir. Kitabәdәki yazılardan pirin Dәrviş Hәlim ibn İshaq ibn Qәdir Zruği әs-Sәburinin (h.1323 /, m. 1905-1906) adı ilә bağlı olduğu bilinir. Oğuz şeyxlәri Zaqatalanın Tala kәndindәn olan Şeyx Əhmәd Əfәndinin müridlәri idi. ŞEYX YUSİF PİRİ Yevlaxın Ərәbbәsrә kәndindә yerlәşәn pirdә Mövlana Yusif Əfәndi ibn Mәhәmmәd ibn Yusif әl-Bәsrәi (h.1324/, m. 1906) dәfn edilmişdir. Şeyx Yusif Hacı Şeyx Yusif padar Hacı Əli Babanın müridi, o da dәrviş Evliya Hәvinin müridi, o da Hacı İsmayıl Siracәddin Şirvaninin müridi olmuşdur. Şeyx İsmayıl, hәmçinin, XIX әsrdә Dağıstanda Çar Rusiyasının müstәmlәkәçilik siyasәtinә qarşı çevrilmiş xalq hәrәkatına başçılıq etmiş Şeyx Şamilin dә mürşüdi olmuşdur. GƏNCƏ İMAMZADƏ PİRİ Gәncә şәhәrinin tәqribәn 7 kilometrliyindә yerlәşir. Mәscid, sәrdabә, tәkyәlәr, alaqapı, türbәlәr vә karvansaraya bәnzәr evlәrdәn ibarәt kompleksdә 5-ci şiә imamı Mәhәmmәd Baqirin (ә) oğlu İbrahimin (h. 120 /, m. 740-741) dәfn edildiyi türbә mövcuddur. Türbәnin günbәzi mavi kaşıdan ibarәt olduğuna görә bu abidәyә «Göy imam» da deyilir 8 . Türbәnin XIV әsrin sonu - XV әsrin әvvәllәrindә, kompleksin isә XVII әsrdә inşa edildiyi ehtimal olunur. Kәrpicdәn tikilmiş türbәnin hündürlüyü 12 m-dir. Mehrabi yoxdur. 1878-ci ildә namәlum şәxs tәrәfindәn çәkilmiş fotoşәkildәn bәlli olmuşdur ki, bu tikililәr tәmir edilmiş vә bu zaman, İmamzadә türbәsinin günbәz vә silindr hissәsi üzәrindә xeyli dәyişikliklәr edilmişdir. Türbә 1878-1879 - cu ildә Azәrbaycan ziyalısı, rus ordusunun 2-ci atlı-müsәlman polkunun sәrkәrdәsi, ge neral-mayor İsrafil bәy Yadigarzadә, 1993-cü ildә isә Hacı Vaqif Vәliyevin tәşәbbüsü ilә bәrpa edilmişdir. İsrafil bәy Yadigarzadәnin yaxın qohumlarının mәzarı da İmamzadә kompleksindәdir. Onlardan rus ordusunun hәrbi sәrkәrdәlәri olmuş Calal bәy vә oğlu İsmayıl bәy Vәzirzadәlәri misal çәkmәk olar. XIX әsrdә Gәncәdә yaşamış tәbib, şair, nәqqaş-xәttat Mirzә Mehdi vә Axund, alim Mövlana Hüseyn dә bura da dәfn edilmişlәr. Gәncәdәn әlavә, Bәrdә vә Naxçıvanda da imamzadә mәscidlәri vardır. Bәrdә şәhәrindәki memarlıq kompleksi mәscid vә türbәdәn ibarәtdir. Türbәnin XIV әsrdә tikildiyi, XVIII әsrdә isә bәrpa edildiyi güman edilir. Türbәnin әtrafındakı dörd minarәli mәscid 1868-ci ildә memar Kәrbәlayı Sәfixan tәrәfindәn inşa edilmişdir. PİRİ MƏRDƏKAN Şamaxının cәnubi-şәrqindәki Göylәr kәndindә, qәdim Şamaxı-Cavad-Ərdәbil yolu üzәrindә xalq arasında «Piri Mәrdәkan» adı ilә tanınan dini abidә kompleksi vardır. Buradakı Şeyx Tair Tac әl-Hüda Mәdakani ibn Əlinin dәfn olunduğu türbә (h. 600 / m. 1203-1204) Şirvanşah III Manuçöhrün oğlu Fәrruxzadın әmri ilә inşa edilmişdir. Bir müddәtdәn sonra şeyxin vә türbәnin adı tәhrif olunaraq «Mәdakani» sözü «Mәrdәkan» şәklinә salınmışdır. «Mәdәk» Cәnubi Azәrbaycanda, Hәsәnәbadın 27 km cәnub-şәrqindә yer adıdır. «Ani» isә mәkan şәkilçisidir. Qәdim Azәrbaycanın sәnәt vә tarix elmi baxımından çox dәyәrli olan bu memarlıq nümunәlәrinin inşa edildiyi vaxtdan bizi әsrlәr ayırsa da, hәmin abidәlәrdә hәkk edilmiş dini vә mәnәvi dәyәrlәrimiz әks etdirilәrәk bizim dövrә qәdәr qorunub saxlanılmışdır. Dini abidәlәr yuxarıda qeyd edilmiş bir sıra xüsusiyyәtlәrlә yanaşı, eyni zamanda, keçmişimiz barәdә misilsiz informasiya mәnbәyi rolunu daşıyaraq, gәlәcәk nәsillәrә ötürülmәsinә xidmәt edir. ƏDƏBİYYAT 1 . www.medeniyyet.az 2. Cəfər Qiyasi. Nizami dövrü memarlıq abidələri. Bakı, İşıq, 1991. 3 . Məşədixanım Nemət. Azərbaycanda pirlər. Bakı, Azərnəşr, 1992. 4. www.bizimasr.media-az.com 5 . Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. Bakı, 1976. 6 . Əzizağa Məmmədov. Şah İsmayıl Xətai. Bakı, Yazıçı, 1988. 7 . www.ihq.az 8. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. Bakı, 1980. Yüklə 222,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|