E-toolkit



Yüklə 169,69 Kb.
səhifə1/2
tarix16.11.2017
ölçüsü169,69 Kb.
#10436
  1   2

QQAAK-ya Fakültativ Protokol və qadınların hüquqlarının artırılması üçün ondan necə istifadə edilə bilər


QQAAK Konvensiyası - əsas məlumat:

Qadınlara qarşı ayrı-seçkilik – tərifi

Ayrı-seçkiliyi aradan qaldırmaq üçün tədbirlər

QQAAK-nın əhatə etdiyi sahələr

Ümumi tövsiyələr

QQAAK Komitəsi

Hesabat prosesi

QHT-lərin rolu: Komitəni alternativ məlumat ilə təmin etmək

İştirakçı Dövlətlər
QQAAK-ya Fakültativ Protokol
Əsas məlumat

Fakültativ protokolda iştirakçı dövlətlərin öhdəlikləri

QQAAK FP-u nəzdində düzəlişlərin QQAAK-ya təsiri
Kommunikasiya qaydaları


  • Kommunikasiya qaydaları nədir?

  • Kommunikasiyanı kim təqdim edə bilər?

  • Kommunikasiya qaydaları nə zaman istifadə edilə bilər?

  • Kommunikasiya qaydalarından necə istifadə etməli və kommunikasiyanı necə hazırlamalı

  • QQAAK Komitəsi nə zaman kommunikasiyanı qəbul etməkdən imtina edəcəkdir?

  • QQAAK FP-un 4.2-ci bəndində yolverilməz meyar hansıdır?

    • Kommunikasiya QQAAK konvensiyasına uyğun deyildir

    • Kommunikasiya açıq şəkildə təşkil edilməmişdir

    • Kommunikasiya kifayət qədər əsaslandırılmamışdır

    • Kommunikasiyanı təqdim etmək hüquq pozuntusudur

    • QQAAK FP-dan öncə baş vermiş kommunikasiya ilə əlaqəli faktlar maraqlı Dövlətlər üçün qüvvəyə minmişdir

  • “Müvəqqəti tədbirlər” nədir?

  • Kommunikasiyanı təqdim etdikdən sonra nə baş verir?

    • Kommunikasiya yolverilməz olduqda nə baş verir?

    • Kommunikasiya mümkün olduqda nə baş verir?

  • Kommunikasiya qaydalarından istifadə edən qadınların Məxfiliyi və Təhlükəsizliyi

Kommunikasiya qaydaları nəzdində QQAAK Komitəsinə təqdim edilən işlər


Sorğu qaydaları

  • Sorğu qaydaları nədir?

  • Sorğu qaydaları necə istifadə edilməlidir?

  • Komitə QQAAK Konvensiyasında vurğulanan hüquqların “ciddi və sistemli” pozulması ilə bağlı etibarlı məlumat aldıqdan sonra nə baş verir?

  • Sorğu qaydalarından istifadə edən qadınların məxfiliyi və təhlükəsizliyi

QQAAK Komitəsi tərəfindən tamamlanmış sorğu
Müxtəlif İnsan Hüquqları Mexanizmlərinin Lehinə və Əleyhinə Arqumentlər

QQAAK Konvensiyası – ümumi məlumat:

QQAAK Konvensiyası 1979-cu ildə BMT Baş Assambleyası tərəfindən qəbul edilmiş və 20-ci İştirakçı Dövlət tərəfindən ratifikasiya edildikdən 30 gün sonra 1981-ci ilin sentyabrında qüvvəyə minmişdir. 2009-cu ilin may ayının məlumatına görə BMT-yə üzv 192 dövlətdən 186-sı QQAAK-ya tərəfdaşdır. Bununla Konvensiya ən yüksək səviyyədə ratifikasiya edilən beynəlxalq insan hüquqları sazişlərindən biridir. Konvensiya qadınların hüquqlarının daha yaxşı müdafiəsi və yaxşılaşdırılması məqsədilə hazırlanmış və qəbul edilmişdir.
Konvensiya “qadınlara qarşı ayrı-seçkilik” terminini müəyyənləşdirən ilk beynəlxalq sənəddir.



Qadınlara qarşı ayrı-seçilik – tərifi


QQAAK Konvensiyasının 1-ci bəndinə əsasən:
qadınlara qarşı ayrı-seçkilik” termini siyasi, iqtisadi, sosial, mədəni, mülki və başqa sahələrdə kişi və qadınların hüquqlarının və əsas azadlıqlarının bərabərliyi əsasında ailə vəziyyətindən asılı olmayaraq hüquqların qadınlar tərəfindən tanınma, yiyələnmə və həyata keçirilməsinə təsir edən və ya xətər yetirmək və ya ləğv etmək məqsədi daşıyan cinsi ayrı-seçkilik əsasında həyata keçirilmiş hər hansı bir fərq, istisna və ya məhdudiyyət mənasını verir. .
Bu tərif genişdir və yalnız ayrı-seçkiliyin asanlıqla müəyyənləşdirilə bilən birbaşa formalarını deyil, hətta rəsmi olaraq cinsi zəmində bitərəf olan, ancaq nəzərdə tutulub tutulmamasından asılı olmayaraq təcrübədə qadınların vəziyyətinə mənfi təsir göstərən qanun, siyasət və təcrübələrdən irəli çıxan ayrıseçkilik formalarını da əhatə edir. Ayrıseçkilik hərəkətlərinə həyatın bütün sahələrində kişi və qadınların öz hüquq və fundamental azadlıqlarından istifadə etmək və onları həyata keçirməkdə qeyri bərabər imkanlara gətirib çıxaran fərq, istisna və ya məhdudiyyət aid ola bilər. Konvensiyaya əsasən bütün qadınların hüquqları bərabər səviyyədə qorunmalıdır. Birlikdə oxunan 1-ci və 3-cü maddələr İştirakçı Dövlətləri qadınların inkişafını və müvəffəqiyyətini təmin etmək üçün bütün münasib imkanlardan istifadə etməyə məcbur edir. Buraya həmçinin adət və ənənələrə əsaslanan qadınların üzləşdiyi maneələrin aradan qaldırılması üçün tədbirlər də daxildir.


Ayrı-seçkiliyi aradan qaldırmaq üçün tədbirlər


QQAAK Konvensiyasının İştirakçı Dövlətləri qadınlara qarşı olan ayrı-seçkiliyin bütün formalarını pisləmək və onları aradan qaldırmaq öhdəliyini qəbul etmişlər. 2-5-ci bəndlərdə vurğulandığı kimi Tərəfdaş Dövlətlər gender bərabərliyi əsasında qadınların öz hüquq və fundamental azadlıqlarından tam sahib olmasını təmin etmək məqsədilə həyatın bütün sahələrində (siyasi, sosial, iqtisadi, mədəni və s.) qadınların müvəffəqiyyətini təmin etmək üçün münasib tədbirlər həyata keçirəcəklər. Bu məqsədlərə çatmaq və qadınlara qarşı ayrı seçkiliyi aradan qaldırmaq üçün istifadə ediləcək vasitələrə aşağıdakı tədbirlər daxildir:

  • Yeni qanunlar təklif etmək,

  • Qadınları ayrı-seçkilikdən müdafiə etmək üçün tribunal və başqa ictimai institutlar yaratmaq,

  • Qadınlara qarşı ayrı-seçkilik yaradan müvcud qanun, adət və təcrübələri dəyişmək və ya ləğv etmək;

  • Qadınlara hər hansı bir şəxs, təşkilat və ya müəssisə tərəfindən edilə biləcək ayrı seçkiliyə qarşı onları effektli müdafiə ilə təmin etmək məqsədilə münasib zaman sanksiyalar vermək.

  • əgər qəbul edilərsə “kişi və qadınlar arasındakı de fakto bərabərliyi” sürətləndirmək məqsədilə ayrı-seçkilik hesab edilməyəcək müvəqqəti xüsusi tədbirlər görmək.

Konvensiyanı qəbul etməklə İştirakçı Dövlətlər “hər hansı bir cinsin aşağı və ya üstünlüyü ideyası və ya kişi və qadınların stereotipləşmiş rolları” na əsaslanan yalnış fikir və bütün formalı təcrübələrin aradan qaldırılması məqsədilə sosial gender rolunun sosial və mədəni nümunələrini dəyişdirmək üçün bütün münasib tədbirlərin görülməsi öhdəliyini götürmüşdürlər.

QQAAK Konvensiyası Dövlətlərə düzəliş müqavilənin məqsədinə uyğun gəlmədiyi halda ratifikasiya və ya qəbul zamanı “düzəliş təklif etməyə” icazə verir. Bu Dövlətlərin müqavilənin müəyyən şərtləri tərəfindən məhdudlaşdırılmayacağını elan edə biləcəyi mənasını verir. Tərəfdaş Dövlətlər tərəfindən daxil edilən dəyişikliklərlə bağlı məlumatla BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Kommisarlığının Ofisinin internet səhifəsində tanış olmaq olar.


QQAAK-nın əhatə etdiyi sahələr


Konvensiya “siyasi, iqtisadi, sosial, mədəni, mülki və digər başqa sahələr” də daxil olmaqla qadın həyatının bütün sahələrində “bütün formada ayrı seçkiliyi” əhatə edir (1-ci Bənd). Bu Konvensiyanın iştirakçı dövlətləri ailədə də daxil olmaqla qadınların bütün həyat sahələrində onlara qarşı ayrı seçkiliyi aradan qaldırmaq üçün “bütün mümkün tədbirlərdən” istifadə etməyə məcbur etməsi mənasını verir. Əlavə olaraq Konvensiyaya aşağıdakılar da daxil olmaqla qadınların nəzərə çarpan həyat sahələri ilə bağlı bir sıra bəndlər də daxildir:


  • İnsan alveri və fahişəliyin istismarı (6-cı bənd)

  • Siyasi və ictimai həyat (7-ci bənd)

  • Təmsilçilik və iştirak (8-ci bənd)

  • Milliyət (9-cu bənd)

  • Təhsil (10-cu bənd)

  • Məşğuliyyət (11-ci bənd)

  • Səhiyyə (12-ci bənd)

  • İqtisadi və Sosial İmtiyazlar (13-cü bənd)

  • Kəndli Qadınlar (14-cü bənd)

  • Qanun qarşısında bərabərlik (15-ci bənd)

  • Nigah və ailə həyatı (16-cı bənd)


Ümumi məsləhətlər

Rəsmi bəyanatlarda Konvensiya Qadınlara Qarşı Bütün Formalı Ayrı Seçkiliyin Aradan Qaldırılması üzrə Komitə (QQAAK Komitə) tərəfindən konvensiyada yer alan hüquq və məsuliyyətlər və onun tətbiqi, həmçinin dövlətləri Konvensiyanı həyata keçirmək üçün göstərişlər barəsində daha geniş anlayış təmin etmək məqsədilə tərtib edilən ümumi məsləhətlər kimi izah edilir. Ümumi məsləhətlər qadın hüquqlarının inkişafı və QQAAK Komitəsi tərəfindən o hüquqların mütərəqqi şəkildə aydınlaşdırılmasını əks etdirir.

Səciyyəvi hüquqların Konvensiya tərəfindən qorunması barəsində daha ətraflı məlumat almaq üçün aşağıdakı ümumi məsləhətlər mövcuddur:


  • Qadınlara qarşı zorakılıq – ümumi məsləhət No. 19, 1992 –ci il

  • Nigah və ailə münasibətlərində bərabərlik – ümumi məsləhət No. 21, 1994-cü il

  • Siyasi və ictimai həyatda qadınlar – ümumi məsləhət No. 23, 1997-ci il

  • Qadınlar və səhiyyə - ümumi məsləhət No. 24, 1999-cu il

Digər bir vacib tövsiyə – ümumi məsləhət No. 25 kişilər və qadınlar arasındakı de fakto bərabərliyi sürətləndirmək üçün İştirakçı Dövlətlər tərəfindən görüləcək “müvəqqəti xüsusi tədbirlər” barəsində əhəmiyyətli məlumat verir.

İndiyə kimi 25 ümumi məsləhət mövcuddur. Bütün ümumi məsləhətləri BMT-nin: http://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/comments.htm internet səhifəsindən əldə etmək mümkündür.


QQAAK Komitəsi

Qadınlara Qarşı Ayrıseçkiliyin Aradan qaldırılması üzrə Komitə (QQAAK) 1982-ci ildə əsası qoyulan və QQAAK Konvensiyasının Tərəfdaş Dövlətlər tərəfindən həyata keçirilməsinə nəzarət etmək və uyğun məsləhətlər verməklə onların diqqətini qadınlarla bağlı məsələlərə cəlb etmək səlahiyyəti ilə təmin edilmiş BMT qurumudur.

Komitə üzvülükdə bərabər coğrafi yayılma prinsipinə və “sivilizasiya, həmçinin əsas hüquqi sistemlərin müxtəlif formaları” təmsilçiliyinə uyğun olaraq seçilmiş Konvensiyanın əhatə etdiyi qadın hüquqları məsələlərində müstəqil mütəxəssis olan 23 üzvdən ibarətdir.

Komitə Tərəfdaş Dövlətlər tərəfindən təqdim edilən milli hesabatlar və QHT kölgə hesabatının dəyərləndirilməsi vasitəsilə Konvensiya çərçivəsində tərəfdaş dövlətlərin öz öhdəliklərini yerinə yetirməsini nəzərdən keçirmək üçün ildə 3 dəfə görüşür (2010-cu ildən sonra). Komitə həmçinin Ümumi Məsləhətlər və QQAAK-ya Fakültativ Protokola uyğun işlər də daxil olmaqla digər iş sahələrini müzakirə edir. Bu günə qədər Komitə Tərəfdaş Dövlətləri Konvensiyanı yerinə yetirmək və öz hesabatlarına daxil ediləcək məlumat barəsində göstərişlərlə təmin etmək məqsədilə 25 ümumi məsləhət irəli sürmüşdür.

Komitə Konvensiyanın şərtlərinin yerinə yetirilməsində həlledici rol oynayır. QQAAK Konvensiyasına əlavə edilmiş Fakültativ Protokol Komitəyə qadınlardan və ya onların adından (kommunikasiya qaydaları) şikayətləri qəbul etmək, həmçinin qadınların hüquqlarının ciddi və sistemli pozulması ilə bağlı sorğu göndərmək (sorğu qaydaları) səlahiyyəti ilə təmin edir.


Hesabat prosesi

QQAAK Konvensiyasının İştirakçı Dövlətləri Konvensiyanın həyata keçirilməsinə nəzarət edən QQAAK Komitəsinə milli hesabat təqdim etməlidirlər. Konvensiyanın 18-ci bəndinə əsasən Dövlətlər aşağıdakı hesabatları təqdim etməlidirlər:


  • Müvafiq Dövlətdə QQAAK Konvensiyası qüvvəyə mindikdən sonra bir il ərzində ilkin hesabat;

  • ən azı hər dörd ildən bir və Komitə təklif etdiyi zaman dövri hesabatlar.

Hesabatlara Dövlətlər tərəfindən qəbul edilən qanunvericilik, məhkəmə, icra və digər tədbirlər və əldə edilən inkişaf barəsində məlumat daxil edilir.

2008-ci il avqust ayından başlayaraq indiyə kimi təqdim edilmiş hesabatları http://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/sessions.htm internet səhifəsindən əldə etmək mümkündür.


QHT-lərin rolu: Komitəni Alternativ İnformasiya ilə Təmin Etmək

QQAAK Komitəsi müvafiq dövlətdə Konvensiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı əlavə informasıya təmin edən ölkəyə məxsus QHT-lərin kölgə/alternativ hesabatları təqdim edilir.

2004-cü ilin iyulundan bəri QQAAK Komitəsinə təqdim edilən bir çox Kölgə hesabatları ilə Asiya və Sakit Okean regionu üzrə IWRAW-in internet səhifəsində tanış olmaq olar: http://www.iwraw-ap.org/resources/shadow_reports.htm

Əlavə olaraq QHT-lər hökumətlərinin rəylərində iştirak edə və şifahi müdaxilələr edə, həmçinin ölkələrində qadın hüquqları ilə bağlı ən tənqidi məsələlər barəsində məlumat vermək üçün Komitə ilə görüşə bilərlər.


İştirakçı Dövlətlər
QQAAK-ın İştirakçı Dövlətlərinin tam siyahısı ilə BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Komisarlığının internet səhifəsində tanış olmaq mümkündür.


QQAAK Konvensiyasına əlavə Fakültativ Protokol
Ümumi məlumat
Qadınlara qarşı Ayrı seçkiliyin Bütün Formalarının Aradan qaldırılması üzrə Konvensiyaya əlavə Fakültativ Protokol (FP QQAAK) 1999-cu ilin oktyabrında BMT Baş Assambleyası tərəfindən qəbul edilmiş və 1999-cu ilin dekabrında imzalanmağa başlanmışdır. O, 10 dövlət tərəfindən ratifikasiya edildikdən sonra 2000-ci ilin dekabrında qüvvəyə minmişdir. 2008-ci ilin fevralına qədər QQAAK-ya əlavə Fakültativ Protokol 96 Tərəfdaş Dövlətə malikdir (Fakültativ Protokola razılıq verən/ratifikasiya edən dövlətlər).
Fakültativ Protokol QQAAK Konvensiyasına əlavə edilən ayrıca sazişdir. Fakültativ Protokola tərəfdaş olmaq üçün dövlət öncə Konvensiyaya tərəfdaş olmalı və daha sonra Fakültativ Protokolu da ratifikasiya etməlidir. Protokol İştirakçı Dövlətlər tərəfindən hər hansı bir düzəlişə icazə vermir. Ancaq o, Tərəfdaş Dövlətə QQAAK Komitəsinin FP tərəfindən təmin edilən qaydalardan birini – sorğu qaydasını tətbiq etmək səlahiyyətini tanımadığını elan etməsinə icazə verir.
Fakültativ Protokol hər hansı bir yeni hüquq təklif etmir, ancaq Konvensiya tərəfindən müdafiə edilən qadın hüquqlarının pozulmasının qarşısının alınması üçün istifadə edilə bilə iki qayda yaratmaqla Konvensiyanı gücləndirir:


  • kommunikasiya qaydası – bu qayda qadın hüquqlarının pozulması qurbanı olduğunu iddia edən fərdlərə və fərdlər qrupuna Konvensiyanın yerinə yetirilməsinə nəzarət edən BMT qurumu olan QQAAK Komitəsinə şikayət etməyə icazə verir. Şikayətlər təsdiqlənmiş zərərçəkənlərin adından da təqdim edilə bilər, ancaq bu halda onların razılığı tələb olunur, əks halda belə bir razılıq olmadan hərəkət etmək ədalət məhkəməsinə cəlb edilə bilər.

Kommunikasiya qaydası şikayətçinin Konvensiya tərəfindən müdafiə edilən qadın hüquqlarının pozulmasının əvəzinin ödənilməsini tələb etməsinə icazə verir. QQAAK FP-nın İştirakçısı olan bütün Dövlətə bu qaydaya uyğun olaraq Komitənin təqdim edilən kommunikasiyaları qəbul etmək və nəzərdən keçirmək səlahiyyətini tanıyır.

Müvəqqəti tədbirlər

Fakültativ Protokol QQAAK Komitəsinə güman edilən zorakılıq qurbanı/qurbanlarını mümkün aradan qaldırılmaz zərərlərdən qorumaq məqsədilə lazımi müvəqqəti tədbirlər görməyə Tərəfdaş Dövlətə təcili müzakirə üçün təklif göndərmək səlahiyyəti verir. Komitə bu mexanizmdən zərərçəkənin aradan qaldırılmayan fiziki və əqli zərərə məruz qaldığına inandığı zaman istifadə edə bilər. Müvəqqəti tədbirlər kommunikasiya qəbul edildikdən sonra istənilən zaman Komitə tərəfindən həyata keçirilə bilər. Daha ətraflı




  • sorğu qaydası – bu mexanizmə uyğun QQAAK Komitəsi müvafiq İştirakçı Dövlətlə əməkdaşlıq çərçivəsində QQAAK tərəfindən müdafiə edilən qadınların hüquqlarının “ciddi və sistemli pozulması” ilə bağlı Tərəfdaş Dövlətin ədalət məhkəməsində araşdırma apara bilər.

İştirakçı Dövlət QQAAK FP-ni imzalayan, ratifikasiya edən və ya razılıq verən zaman QQAAK Komitəsinin sorğu qaydasını (“kənarlaşdırma” bəndi adlanan) həyata keçirmək səlahiyyətini tanımadığını elan edə bilər. Bu səbəbdən bu qaydaya uyğun olaraq araşdırma aparmaq üçün Komitəyə müraciət edən fərdlər və ya qruplar müvafiq İştirakçı Dövlətin bu qaydanı “kənarlaşdırdığına” diqqət yetirməlidir.


Kommunikasiya və sorğu qaydası ilə bağlı daha ətraflı məlumatı buradan əldə edə bilərsiniz.

Fakültativ Protokol Dövlətlərin Konvensiya tərəfindən müdafiə edilən hüquqları anlayışını genişləndirməyə töhfə vermək üçün QQAAK Komitəsini vasitə ilə təmin edir. O, qadınlara qarşı ayrı-seçkilik yaradan qanun və təcrübələrdə müsbət dəyişikliklərə şərait yaradır. Kommunikasiya qaydası Komitənin qadın hüquqlarının pozulması ilə bağlı fərdi halları araşdırmasına və Dövlətlərin bu hüquqların yerinə yetirilməsini yaxşılaşdırması üçün uyğun tədbirlər görməsini təklif etməsinə hüquq verir. Şikayətlərin saxlanması imkanı Tərəfdaş Dövlətləri güman edilən qadın hüquqları pozuntuları ilə bağlı zərərçəkənlərin milli səviyyədə məhkəmə müdafiəsini yaxşılaşdırmağa əsaslandırır.


Fakültativ Protokola uyğun İştirakçı Dövlətlərin öhdəlikləri

QQAAK Konvensiyasına əlavə Fakültativ Protokolu ratifikasiya etməklə/razılıq verməklə bütün İştirakçı Dövlətlər QQAAK Komitəsinin Konvensiya tərəfindən təmin edilən qadın hüquqlarının pozulması ilə bağlı kommunikasiya qaydasına uyğun irəli sürülmüş fərdi və qrup şikayətlərini qəbul etmək və nəzərdən keçirmək səlahiyyətini tanımağı öhdəsinə götürür. Tərəfdaş Dövlətlər həmçinin Komitənin bu qaydaya uyğun olaraq təqdim edilmiş şikayətlərin tədqiqatı nəticələri ilə bağlı fikirləri ilə birlikdə onlara verdiyi məsləhətləri yerinə yetirməyi öhdəsinə götürür.


İştirakçı Dövlətlər və sorğu qaydası

QQAAK Konvensiyasından fərqli olaraq Fakültativ Protokolun bəndlərinə hər hansı bir düzəliş edilməsinə yol verməməsinə baxmayaraq, Tərəfdaş Dövlətlər onun imzalanması və ya ratifikasiyası/qəbulu zamanı QQAAK Komitəsinin sorğu qaydasına uyğun olaraq İştirakçı Dövlət tərəfindən qadın hüquqlarının pozulmasını araşdırmaq səlahiyyətini tanımadığını bəyan edə bilər (QQAAK-ın 10-cu bəndi). Başqa sözlə İştirakçı Dövlətlər sorğu qaydasını kənarlaşdırmaq imkanına malikdirlər. Ancaq Dövlət sorğu qaydasını kənarlaşdırmadığı təqdirdə, QQAAK Komitəsi sorğu tətbiq etməyi qərara ala bilər və müvafiq dövlətin icazəsi ilə ölkəyə səfər də daxil ola bilər.


QQAAK FP-yə uyğun QQAAK-ya düzəlişlərin təsiri
Komitə diqqətə çatdırmışdır ki, 2-ci və 6-cı bəndlər müqavilənin əsas şərtləridir və onlara qarşı belə düzəlişlər Konvensiyanın ruhu və məqsədi ilə uyğun gəlmir və beləliklə onların qanuni qüvvəsi yoxdur. Həqiqətdə Komitə QQAAK-ya əlavə FP-a uyğun hesabat prosesi və həlledici məsələlərdə bu bəndlərə uyğun olaraq dövlətlərin öhdəliklərini nəzərdən keçirəcəkdir. Hazırda Komitə dəyişikliklərin QQAAK-ya əlavə FP-a uyğun QQAAK-nın digər bənlərinə təsirini müzakirə edir və Komitənin dəyişikliklərə yol verən bəndlərlə bağlı hadisələri nəzərdən keçirməyi qərara almasına hüquq verən İnsan Hüquqları Komitəsinin presedentini yerinə yetirəcəkdir.


Kommunikasiya qaydası


Kommunikasiya qaydası nədir?
Kommunikasiya qaydası QQAAK Konvensiyası tərəfindən təmin edilən qadın hüquqlarının pozulması qurbanları olan fərd və ya fərdlər qrupunun Fakültativ Protokolu ratifikasiya edən/razılıq verən Dövlətin yurisdiksiyasına uyğun olaraq baş verən pozuntular barəsində QQAAK Komitəsinə şikayət təqdim etməsinə (kommunikasiya təqdim etmək) imkan verən QQAAK Konvensiyasına əlavə Fakültativ Protokol əsasında yaradılan bir mexanizmdir.

Onu da vurğulamaq vacibdir ki, kommunikasiya həmçinin güman edilən pozuntu halı qurbanının adından təqdim edilə bilər. Ancaq bu halda zərərçəkənin razılığı zəruridir, yoxsa belə bir razılıq olmadan hərəkət etmək şikayət müəllifi tərəfindən mühakimə edilə bilər.


Kommunikasiyanı kim təqdim edə bilər?
Kommunikasiya aşağıdakılar tərəfindən təqdim edilə bilər:


  • QQAAK-ya əlavə Fakültativ Protokola Tərəfdaş olan Dövlət (Fakültativ protokolu ratifikasiya edən/razılıq verən Dövlət) tərəfindən QQAAK Konvensiyasının müdafiə etdiyi hər hansı bir hüququn pozulmasından zərər çəkdiyini iddia edən fərdlər və fərdlər qrupu.

Buraya hüquqları pozulan adı çəkilən və ya adı müəyyən olmayan qruplar, həmçinin qrup şəklində hüquq pozuntusundan əziyyət çəkən qruplar (məsələn, dövlət tərəfindən qadın hüquqlarını qorumaq qadağan edilən təşkilatlar).

Güman edilən hüquq pozuntusu qurbanı/qurbanlarının İştirakçı Dövlətin vətəndaşı və ya daimi sakini olmasına ehtiyac yoxdur, ancaq fakt baş verdiyi zaman həmin dövlətin yurisdiksiyası altında olması lazımdır. Hüquq pozuntusu İştirakçı Dövlətin yurisdiksiyası altında baş verərsə, zərərçəkənin fakt baş verdiyi zaman həmin Dövətin ərazisində qalması zəruri deyildir. Məsələn, hüquq pozuntusu həmin Dövlətin vətəndaşı olan, ancaq xaricdə yaşayan qadına təsir edə bilər.



  • Güman edilən hüquq pozuntusu qurbanı/qurbanlarının adından (onların razılığı ilə) çıxış edən digər kommunikasiya müəllifləri, əks halda belə bir razılıq olmadan onların adından çıxış etməyə görə mühakimə edilə bilərlər. Qurbanların nümayəndələrinin İştirakçı Dövlətin yurisdiksiyası altında olması şərt deyildir.


Kommunikasiya qaydasından nə zaman istifadə edilə bilər?
Kommunikasiya qaydası bütün yerli hüquq-mühafizə strukturlarından keçdikdən sonra prosesin səbəb olmadan uzadılması və heç bir yardım olması mümkün olmadığı təqdirdə istifadə edilə bilər, bu QQAAK Konvensiyası tərəfindən müdafiə etdiyi güman edilən qadın hüquqlarının pozulması qurbanı/qurbanlarının bütün mümkün vasitələrdən istifadə etməklə ilk öncə ədaləti milli səviyyədə axtarmalı olduğu mənasını kəsb edir. .

Kommunikasiyanı təqdim etmək üçün heç bir vaxt məhdudiyyəti yoxdur.


Kommunikasiya qaydasından necə istifadə etməli və kommunikasiyanı necə hazırlamalı


Kommunikasiya qaydasına daxildir:

  • Şikayətin təqdim edilməsi;

  • Kommunikasiyanın mümkünlüyü/qeyri-mümkünlüyü barəsində QQAAK Komitəsinin qərarı;

  • Mümkünlük ilə bağlı Komitənin qərarından irəli gələn sonrakı tədbirlər kimi Komitənin gördüyü tədbirlər.

Aşağıda verilən məlumat qaydanın birinci mərhələsi – şikayət təqdim etməklə bağlıdır:




  • Kommunikasiya qaydasından istifadəni planlaşdırdığın təqdirdə aşağıdakılara diqqət yetir:




      • QQAAK Konvensiyası tərəfindən müdafiə edilən hüquqlarını və ya adından çıxış etdiyin qurban/qurbanların hüquqlarını pozan Dövlətin QQAAK-ya əlavə Fakültativ Protokolu ratifikasiya edib və ya razılıq verib;

      • Kommunikasiya mövzusu olan faktın müvafiq İştirakçı Dövlətdə Fakültativ Protokolun qüvvəyə minməsindən sonra baş verməsi. Yeganə istisna bu faktların (ayrı-seçkilik/hüquq pozuntusu) öncədən baş verməsinə baxmayaraq, ratifikasiya tarixindən sonra da davam etməsidir; (dah çox);

      • QQAAK Komitəsinə verilən kommunikasiyada təmsil etməyi planlaşdırdığın qadın hüquqlarının pozulması qurbanı/qurbanları sənə icazə vermişdir, əks halda bu razılıq olmadan hərəkət etdiyin üçün mühakimə edilə bilərsən. Qurbanın hüquqi bacarığının olmaması, ciddi xəstəlik və ya digər vacib səbəblərdən icazə verə bilməməsi halı da ola bilər. Əgər kommunikasiya böyük bir zərərçəkən qrupu adından təqdim edilirsə, onların hər birindən icazə almaq real deyildir. Bəzi hallarda zərərçəkənlər pis rəftar və ya digər represiv tədbirlər səbəbindən icazə verməkdən çəkinirlər;

      • milli səviyyəfə bütün mümkün vasitələr bitmişdir. Prosesin səbəb olmadan uzadılması və ya effektiv nəticə verməməsi ilə bağlı mühakimə olarsa QQAAK Komitəsi bu tələbdən imtina edə bilər;

      • eyni iş QQAAK Komitəsi tərəfindən nəzərdən keçirilməyib və ya digər beynəlxalq araşdırma və razılaşma qaydalarına uyğun nəzərdən keçirilməyib və hal hazırda nəzərdən keçirilmir;

      • təqdim etdiyin kommunikasiya anonim deyildir.




  • Kommunikasiya üzərində çalışarkən əmin olun:

      • Onu yazılı formada hazırlamaq;

      • Baş verən və QQAAK Konvensiyası tərəfindən müdafiə edilən hüquqları ilə bağlı kommunikasiya mövzusu olan faktları göstər;

      • Gender zəmnində ayrı seçkiliyi göstərən məlumatı təqdim et;

      • QQAAK komitəsinin bütün zəruri məlumat ilə təmin et. Şikayəti tərtib etmək üçün heç bir məcburi formatın olmamasına baxmayaraq, nümunə formasını əldə etmək üçün aşağıdakı ünvan faydalı ola bilər.:

http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/opmodelform.html

Faydalı ola biləcək daha geniş məlumatı aşağıdakı ünvanda əldə etmək olar: http://www2.ohchr.org/english/law/docs/Part_of_FS.No.7.pdf


Yüklə 169,69 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə