Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov

---

 

---

Eimi redaktor: 

Rəyçilər: 

Ağasəlim Ələsgərov, 

AMEA  müxbir  üzvü,  i.e.d.,  prof.,  AMEA 

İqtisadiyyat İnstitutu

 __________________________________________ 

 

Müşfiq Atakişiyev, 

i.e.d., prof, Elm və Təhsil Mərkəzi 

“Təfəkkür

 " 

Universiteti 

İrşad Kərimli, 

i.e.d., prof, Azərbaycan Dövlət 

İqtisad Universiteti 

Tofiq Hüseynov 

“Azərbaycanın milli iqtisadi inkişaf modeli: nəzəriyyə və praktika' 

Bakı, “Elm”, 2015,466 səh. 

ISBN 978-9952-495-92-8 

Kitab  AMEA  İqtisadiyyat  İnstitutunun  Elmi  Şurasının  16  mart  2015-ci  il  tarixli 

qərarı ilə nəşr edilmişdir (Protokol M2). 

Monoqrafiyada iqtisadi nəzəriyyənin və praktikanın tələbləri baxımından və vahid 

iqtisadi  siyasət  çərçivəsində  ölkənin  mövcud  milli  iqtisadi  inkişaf  modeli 

qiymətləndirilmişdir.  Beynəlxalq  təcrübə  nəzərə  alınmaqla,  müvafiq  təklifiər 

hazırlanmışdır. Əsərdə neft-qaz hasilatının stabillik dövrü üçün iqtisadi inkişaf modelinin 

əsaslandırılmış konsepsiyası və məqsədi, davamlı və tarazlı iqtisadi inkişafın istiqamətləri, 

iqtisadi modelin idarə edilməsində istifadə olunan iqtisadi mexanizmlərin elmi təhlili və 

onların  modernləşdirilməsi  üçün  konkret  təklifiər  verilmişdir.  İqtisadi  idarəetmə 

mexanizmlərindən  planlaşdırma  və  proqnozlaşdırmaya,  sənaye,  investisiya,  vergi, 

pul-kredit  və  qiymət  siyasətinə,  habelə postneft  mərhələsində  davamlı  və  tarazlı  iqtisadi 

inkişafı təmin edə bilən istiqamətlərə və vasitələrə əsas diqqət yetirilmişdir. 

Monoqrafiya geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Müəllifin tövsiy- yələri 

idarəetmə orqanları, elmi-tədqiqat mərkəzləri tərəfindən iqtisadi siyasətin, iqtisadi inkişaf 

proqramlarının  və  pormativ-hüquqi  aktlarm.hazırlanmasında,  habelə  ali  təhsil 

müəssisələrində istifadə oluna bilər^ 

© “Elm” nəşriyyatı, 2015 

---

**Azərbaycamn müasir inkişaf xüsusiyyətlərinin, o 

cümlədən milli inkişaf modelinin konkret elmi prinsiplər 

əsasında  tədqiqi  xüsusi  əhəmiyyət  kəsb  edir  və  bu 

kontekstdə respublika alimləri qarşısında ciddi vəzifələr 

dayanır”  (İlham  Əliyev,  Azərbaycan  Respublikasının 

Prezidenti,  2011-ci  ildə  AMEA-nın  ümumi  illik 

yığıncağında nitqindən). 

---

Mündəricat 

Giriş ................................................................................................................................6 

Müəllifdən ....................................................................................................................11 

Bölmə 1. Milli iqtisadi inkişaf modelinin Öyrənilməsinə metodoloji yanaşmalar .......16 

I

 

Fəsil. Milli iqtisadi inkişaf modelinin elmi-nəzəri əsasları ................................... 16 

1.1.

 

Milli iqtisadi inkişaf modelinin mahiyyəti və xüsusiyyətləri ............................ 16 

1.2.

 

Milli iqtisadi inkişaf modellərinin dünya təcrübəsi .......................................... 24 

1.2.1.

 

İqtisadi inkişafın Amerika modeli ....................................................................25 

1.2.2.

 

İqtisadi inkişafın Yaponiya modeli ..................................................................30 

1.2.3.

 

İqtisadi inkişafın Cənubi Koreya modeli .........................................................36 

1.2.4.

 

İqtisadi inkişafın İsveçrə modeli ......................................................................36 

1.2.5.

 

İqtisadi inkişafın Avstriya modeli ....................................................................37 

1.2.6.

 

İqtisadi inkişafın Alman modeli .......................................................................37 

1.2.7.

 

İqtisadi inkişafın İsveç modeli .........................................................................39 

1.2.8.

 

İqtisadi inkişafın Latviya modeli .....................................................................40 

1.2.9.

 

İqtisadi inkişafın Litva modeli .........................................................................41 

1.2.10.

 

İqtisadi inkişafın Çin modeli ..........................................................................41 

1.2.11.

 

İqtisadi inkişafın Türkiyə modeli ...................................................................51 

1.2.12.

 

İqtisadi inkişafın Qazaxıstan modeli ..............................................................52 

1.2.13.

 

İqtisadi inkişafın Belarusiya modeli...............................................................53 

1.2.14.

 

İqtisadi inkişafın Özbəkistan modeli ..............................................................53 

1.2.15.

 

Fransanın iqtisadi inkişaf modelində iqtisadi mexanizmlərdən 

istifadə ..........................................................................................................................54 

1.2.16.

 

Hindistanın iqtisadi inkişaf modelində iqtisadi mexanizm lərdən 

istifadə ..........................................................................................................................56 

1.3.

 

Azərbaycanın iqtisadi inkişaf modeli və onun xüsusiyyətləri .............................57 

1.4.

 

Milli iqtisadi inkişaf modelinin təhlili və qiymətləndirilməsinin 

metodoloji aspektləri ....................................................................................................74 

II

 

Fəsil. Azərbaycanın iqtisadi inkişaf modelinin qiymətləndirilməsi......................  85 

2.1.

 

Ölkənin makroiqtisadi göstəricilərinin ümumi səciyyəsi....................................85 

2.2.

 

İqtisadi inkişafın daxili faktorlarından istifadənin səmərəliliyi ..........................93 

2.3.

 

Azərbaycanda iqtisadi tarazlıq .......................................................................... 102 

2.3.1.

 

Əmtəə və xidmət bazarında tarazlıq .......................................... ! .................. 102 

2.3.2.

 

Əmək bazarında tarazlıq ................................................................................ 112 

2.3.3.

 

Kapital bazarında tarazlıq .............................................................................. 122 

2.4.

 

Ədalətlilik sosial siyasətin baza prinsipidir ...................................................... 127 

2.5.

 

Tədiyyə balansı nə göstərir? ............................................................................. 148 

Bölmə 2. 

Cəmiyyətin indııstrial mərhələsində Azərbaycanın iqtisadi 

inkişaf modelinin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri ..................................................... 166 

---