Elbəyi CƏlaloğLU
Yüklə 2,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MEHRALI BƏY 1 Elbəyi Cəlaloğlu
- DASTAN-POEMASI HAQQINDA DÜŞÜNDÜKLƏRİM
- MEHRALI BƏY 3 Elbəyi Cəlaloğlu
- Elbəyi Cəlaloğlu 4 MEHRALI BƏY
- MEHRALI BƏY 5
| Elbəyi Cəlaloğlu 2 Redaktorlar: Rüstəm Kamal Rövşən Nəsiboğlu Üz qabığında və kitabın içindəki ilüstrasiyalar rəssam-şair Məmməd Dəmirçioğlunundur. Elbəyi Cəlaloğlu. Mehralı bəy. Bakı, “Vətən” nəşriy- yatı, 2010, –295 səh. Şair Elbəyi Cəlaloğlunun bu dastan-poeması XIX əsrdə rus şovinizminin iyrəncliklərinə qarşı qaçaqlıq etmiş, böyük igidlik- lər göstərmiş və 1877-1878-ci illər Osmanlı-Rus savaşı zamanı əvəzsiz şücaətlər göstərmiş Mehralı bəyə həsr olunmuşdur. Müəllif əsərdə bir sıra tarixi şəxsiyyətlər və dövrün ictimai-si- yasi vəziyyəti barədə də məlumatlar verib. Əsərdə eləcə də, folk- lor və digər milli mədəniyyət növləri də öz əksini tapıb. Qeyd: Əsər 2014-cü ildə müəllif tərəfindən yenidən redaktə edilib. 2010 02 470302010 − Qrifli n əşr © Elb əyi Cəlaloğlu, 2010 Elbəyi Cəlaloğlu 2 MEHRALI BƏY 3 Zəlimxan YAQUB, Xalq şairi ELBƏYİ CƏLALOĞLUNUN “MEHRALI BƏY” DASTAN-POEMASI HAQQINDA DÜŞÜNDÜKLƏRİM Şair Elbəyi Cəlaloğlunun son dövr yaradıcılığının məh- sulu olan “Mehralı bəy” dastan-poemasının yaranması çox təbii və mənəvi bir ehtiyacdan doğulub. Müəllif Bor- çalıda və bütün türk dünyasında məşhur olan bir tarixi qəhrəman haqqında əsər yazmaq cəsarətini hardan alıb? Cavab aydındır: Doğulduğu mühitdən, Borçalı aşıq mək- təbinin məşhur nümayəndələrinin danışdığı qəhrəmanlıq dastanlarından, boy boyladığı, soy soyladığı hadisələr- dən, Aşıq Əmrahın “Misri”sindən, Aşıq Kamandarın Ko- roğluyana səsindən və avazından, Hüseyn Saraçlının da- nışdığı, əfsanələşdirdiyi “Səməd ağa” dastanından, qa- çaqların, qoçaqların, mərdlərin, sərtlərin, ərlərin, ərənlə- rin bizə yadigar qoyub getdiyi kişilik, mərdanəlik sifətlə- rindən! Müəllifin dünyagörüşündə, tərbiyəsində, ruhun- da, körpəlikdəngəlmə düşüncələrində bu duyğular qa- nadlanmasa heç vaxt qəhrəmanlıq haqqında əsər yazmaq olmaz. Elbəyinin xoşbəxtliyi ondadır ki, o, bu saydığım proseslərin içindən keçib, bu sahədə ən saf, ən ülvi duy- MEHRALI BƏY 3 Elbəyi Cəlaloğlu 4 ğuları öz içərisindən keçirib, əridib, süzüb, yüz ölçüb, bir biçib. Elbəyi Cəlaloğlunun atası Cəlal kişinin aşıq olması da şübhəsiz bu əsərin canlı və təbii çıxmasına öz müsbət təsirini göstərib. Ancaq xoşbəxtlikdən ciddi bir şəxsiyyət haqqında əsər yazmağın tarixi məsuliyyətini çox yaxşı dərk edən Elbəyi Cəlaloğlu təkcə müşahidələr yox, həm də zəngin mütaliə- yə yer ayırıb, meydan verib, əqli qidalanma ona həm onu yetirən mühitdən, həm də Mehralı bəy haqqında Türki- yədə çap olunan çoxsaylı tarixi mənbələrdən gəlib. Türk tarixi mənbələrində “ikinci Battal Qazi”, “ikinci Koroğlu” kimi dillərə düşən bir şəxsiyyət haqqında elə yazmalısan ki, onun Battal Qaziliyi və Koroğluluğu heç nə itirməsin, əksinə müəllifin bu sahədəki keyfiyyət yeni- likləri bu adları oxuculara daha çox sevdirsin və əsil Mehralı bəy obrazı meydana çıxsın. Bu mənada şair dos- tumuz Elbəyi Cəlaloğlunu oxucu sınağı, oxucu imtahanı gözləyir. Qalib çıxmağın bircə yolu var: Qəhrəmana layiq əsər yaratmaq! Mehralı bəyin yaşadığı dövr tarixin çox gərgin, narahat, həyəcanlarla dolu elə bir dövrü idi ki, Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin, Rusiya-Türkiyə-İran münasibətlərinin, Azərbaycanın, xüsusən Borçalının elə vaxtları idi ki, ya qəhrəman ömrü yaşamalı, ya da məhv olub ayaqlar altın- da qalmalı idin. Ancaq Mehralı bəy əsil türk oğlu türk kimi, Borçalı Qa- rapapaqlarının ən igid oğullarından biri kimi tarixin ona tapşırdığı vəzifənin öhdəsindən çox ləyaqətlə gəldi. Ləya- Elbəyi Cəlaloğlu 4 MEHRALI BƏY 5 qətlə yaşanan bu ömür onun ailəsi, atası, xalqı, milləti ilə bağlı maraqlı, əsl dastanlara layiq hadisələrlə doludur. Müəllif bu hadisələri sadəcə təkrarlamır, onu poetik sö- zün, poetik təfəkkürün işığında daha parlaq şəkildə oxu- culara çatdırır. Dastan-poemanın mahiyyətinə varanda bir daha hiss etdim ki, Aşıq Şenliyin Səməd ağa qoçaqla- ması müəllifə dərindən təsir edib və bu əsərin gözəl alın- masında öz gücünü göstərib. “Baş divani”dən “Müxəmməs”ə, əvvəldən axıra qədər müəllifin öz qəhrəmanına böyük sevgisi oxucunu öz ar- xasınca aparır, bir-birindən maraqlı hadisələrlə qarşılaş- dırır. İnanıram ki, müəllifin “Mehralı bəy” dastan-poe- ması oxucular tərəfindən maraqla qarşılanacaq, şair dos- tumuzu yeni uğurlara doğru aparacaq. Uğurlar olsun, ürəkdən xeyir-dua verir, müəllifə tükənməz həyat və ya- radıcılıq eşqi arzulayıram. 02.01.2010 MEHRALI BƏY 5 Yüklə 2,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|