Ə.Ş. Abdinov, R. F. Mehdiyev, T. X. HÜseynov
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Ə.Ş.ABDİNOV, R.F.MEHDİYEV, T.X.HÜSEYNOV FİZİKİ ELEKTRONİKANIN TARİXİ və METODOLOGİYASI BAKI – 2008
Ə.Ş.ABDİNOV, R.F.MEHDİYEV, T.X.HÜSEYNOV FİZİKİ ELEKTRONİKANIN TARİXİ VƏ METODOLOGİYASI (dərs vəsaiti) BAKI – 2008 2 Elmi redaktor:
Rəyçilər: −
fizika‐riyaziyyat elmləri doktoru, prof. Ə.X. Muradov, −
fizika‐riyaziyyat elmlər doktoru, prof. Y.Q. Nurullayev Abdinov Ə.Ş., Mehdiyev R.F., Hüseynov T.X. Fiziki elektronikanın tarixi və metodologiyası. Ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. 165 s. Kitabda elektronikanın, başlıca olaraq isə fiziki elektronikanın yaranma tarixi və inkişafı mərhələləri haqqında xronoloji məlu‐ matlar, eləcə də bu elm sahəsinin metodologiyasının əsas məqam‐ ları şərh olunur. O, ali məktəblərin uyğun istiqamət və ixtisas‐ laşmalar üzrə təhsil alan magistrantları üçün dərs vəsaiti kimi hazırlansa da, ali məktəb tələbələri, aspirantlar, mühəndis və elmi işçilər, müəllimlər tərəfindən də istifadə oluna bilər. Kitab 165 səhifədən, 55 illüstrasiyadan və 17 adda ədəbiyyatın siyahısından ibarətdir. ©
Giriş ............................................................................................. 5 I fəsil FİZİKİ ELEKTRONİKANIN YARANMASI §1.1. Fiziki elektronika ilkin mərhələdə .......................................... 7 §1.2. Fiziki elektronikanın ikinci inkişaf mərhələsi. Elektrovakuum lampaları ...................................................... 14 §1.3. İlk sənaye lampaları ................................................................ 23
TRANZİSTORLAR ELEKTRONİKADA §2.1. Fiziki elektronikanın üçüncü inkişaf mərhələsi ................... 34 §2.2. Sahə tranzistorunun yaradılması ........................................... 42 §2.3. Yarımkeçirici cihazların impuls və rəqəm texnikasında tətbiqi ................................................................. 48
və inkişafı.................................................................................. 63 §3.3. Litoqrafiya ................................................................................. 68 §3.4. Mikroelektronikanın inkişaf mərhələləri .............................. 74 §3.5. İndikator və displeylərin mikroelektronikada
tətbiqi ........................................................................................ 75
4 IV fəsil FİZİKİ ELEKTRONİKANIN YENİ SAHƏLƏRİ §4.1. İfrat yüksək tezliklər elektronikası ....................................... 86 §4.2. Tunel diodları .......................................................................... 94 §4.3. Qann effekti və Qann cihazları.............................................. 99 §4.4. Optoelektronika..................................................................... 104 §4.5. Kvant elektronikası ............................................................... 127
ELEKTRONİKA MÜASİR DÖVRDƏ §5.1. Fiziki elektronikanın yeni sahəsi – nanoelektronika ........ 138 §5.2. Bioelektronika ........................................................................ 146
AZƏRBAYCANDA FİZİKİ ELEKTRONİKA §6.1. Elmi mühitin formalaşması................................................... 150 §6.2. Əsas istiqamətlər..................................................................... 159 §6.3. Qeydedicilər ............................................................................ 160 §6.4. İnfraqırmızı və aşağı temperaturlar elektronikası ............. 162
Ədəbiyyat ............................................................................... 164
Azərbaycanda fiziki elektronikanın əsasını qoymuş və onun formalaşıb inkişaf etməsində böyük xidmətləri olmuş görkəmli alimlərin, sevimli müəllimlərimiz akademik HƏSƏN MƏMMƏDBAĞIR oğlu ABDULLAYEVIN 90 və professor QAFAR IBRAHIM oğlu ƏFƏNDIYEVIN 85 illiyinə həsr edirik. Müəlliflər GİRİŞ Fiziki elektronika müasir elm və texnikanın ən sürətlə inkişaf edən sahələrindəndir. O, müxtəlif cihazlarda fiziki və mühitlərdə (bərk cisimlərdə, mayelərdə, qazlarda və plazmada) baş verən elektron və ion proseslərini öyrənir. Elektron cihazlarının yara‐ dılması və istifadəsi ilə məşğul olan texniki və sənaye elektroni‐ kasının ideya əsası elmin bu sahəsidir. Bütövlükdə elektronika dedikdə məhz bu üç sahə (fiziki elektronika, texniki elektronika və sənaye elektronikası) birlikdə nəzərdə tutulur. Elektronika radiotexnika ilə sıxı əlaqədə inkişaf edir. Elm və texnikanın müxtəlif sahələri, o cümlədən radioelektronika, elek‐ tronika və radiotexnika vəhdət təşkil edir. Radioelektronika radio və optik tezlik diapazonunda dalğaların və elektromaqnit rəqslərinin köməyi ilə informasiyanın çevrilməsi, ötürülməsi və qəbulu problemləri ilə məşğul olur. Elektron cihazları radiotex‐ niki qurğuların əsas işçi elementləri olub, radio cihazlarının mühüm göstəricilərini müəyyənləşdirir. Həmin cihazlardan ra‐ dio və televiziya qurğularında səsin yazılması və canlandırıl‐ masında, radiolokasiyada, radiomüşahidədə, radioteleidarəetmə‐ də, radioölçmələrdə və digər yerlərdə də geniş istifadə edilir. Texnikanın müasir inkişaf mərhələsi insanların həyat fəaliy‐ yətinə elektronikanın daha çox nüfuz etməsi ilə xarakterikdir. Amerika Birləşmiş Ştatlarının statistik göstəricilərinə görə dün‐ yanın ümumi sənayesinin 80%‐i elektron sənayesinin payına Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|