ƏSƏD ƏLİyev
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 9 № -li qərarı ilə çap olunur. Elmi redaktor: Şirin Bünyadova tarix elml əri doktoru R
- © «Елм вя тящсил», 2012 XIX-XX
- Əsəd Əliyev
| AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI ARXEOLOGİYA VƏ ETNOQRAFİYA İNSTİTUTU ƏSƏD ƏLİYEV XIX-XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ GÜRCÜSTAN AZ ƏRBAYCANLILARININ A İLƏ MƏİŞƏTİ (tarixi-etnoqrafik t ədqiqat) «Елм вя тящсил» Bakы-2012 Əsəd Əliyev 2 Az ərbaycan MEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Elmi Şurasının 2012-ci il 5 oktyabr tarixli iclasının 9 № -li qərarı ilə çap olunur. Elmi redaktor: Şirin Bünyadova tarix elml əri doktoru R əyçilər: Ramiz Məmmədov AMEA- nın müxbir üzvü, professor Q əzənfər Rəcəbli Tarix üzr ə fəlsəfə doktoru, professor Ə.T.ƏLİYEV. XIX-XX əsrin əvvəllərində Gürcüstan azərbaycanlılarının ailə m əişəti (tarixi-etnoqrafik tədqiqat). Bakı, «Елм вя тящсил», 2012. 156 səh . AMEA Arxeologiya v ə Etnoqrafiya İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix üzrə f əlsəfə doktoru, şair-etnoqraf Ə.T.Əliyevin bu monoqrafiyasında ilk dəfə olaraq XIX- XX əsrin əvvəllərində Gürcüstan azərbaycanlılarının (türklərinin) ailə məişəti m əsələləri araşdırılır. Burada böyük və kiçik ailələr, nikahın forma, qayda və üsulları, b əlgə-nişan, toy adətləri, ailə şənliyi, uşaqların tərbiyəsi, böyüklərə hörmət, dəfn-yas m ərasimləri, inamlar, ayinlər və s. tarixi-etnoqrafik süzgəncdən keçirilir, onların digər türk xalqlarıyla ortaq, oxşar, habelə spesifik xüsusiyyətlərinin üzə çıxarılmasına səy göst ərilir. Kitab tarix, etnoqrafiya, folklor müt əxəssisləri, tələbələr və geniş oxucu kütl əsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. 2012 098 4702000000 − N грифли няшр © «Елм вя тящсил», 2012 XIX-XX əsrin əvvəllərində Gürcüstan azərbaycanlılarının ailə məişəti 3 GİRİŞ Ail ə məişətinin tədqiqi etnoqrafiya elminin vacib m əsələlərindən biri kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu sah ədə xeyli araşdırmalar aparılmış, müxtəlif yönlü dissertasiyar yazılmışdır. Ancaq mövcud öyrənmələr Azərbaycanın müasir çağındakı sərhədlərindən kənara çıxmamışdır. Bu, məsələnin bir t ərəfidir. Onun digər tərəfində bütünlükdə problemin türk xalqları səviyyəsində tədqiqi dayanır. Məhz ümumtədqiq say əsində müqayisələrə, ciddi paralellərə və maraqlı qənaətlərə g əlmək mümkündür. Son dövrl ərdə problemə meyl regional səviyyədə olduqca gücl ənməkdədir. Bu istiqamətə yönəldikdə, Gürcüstanda-öz q ədim türk yurdlarında min illərdi gürcülərlə yanaşı yaşayan az ərbaycanlıların ailə məişətinin, folklorunun, tarixinin, toponimik m ənzərəsinin tədqiqi daha çox önəm daşıyır. T əsadüfi deyil ki, müasir dünya bu və ya digər ərazilərdə yaşayan xalqların məişətinin, maddi və mənəvi mədəniyyətinin, bir sözl ə, milli dəyərlərinin ilkinlikdən indiki məqama gələn yolunda spesifikliyin ə maraqlıdır. Digər tərəfdən, Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlıların ailə və ailə məişətinin öyrənilməsində t əsir faktları da gərəklilik kəsb edir. Belə ki, məsələnin Əsəd Əliyev 4 araşdırılması gürcülərlə müqayisəyə, tarixi axarda hər iki xalqın yaxınlıq və fərqlilik tərəflərinin açılmasına imkan verir. Bununla bel ə, həm də gələcək problem mövzuların işlənməsini z əruriləşdirir. Çünki, ailə və ailə məişəti məsələsi bir günün, beş günün hadis əsi deyil. Xalqın əsrlərlə, min illərlə düşüncəsindən, m əişətindən, həyatından keçərək daşlaşan etiketlərdi. Olsa-olsa, zaman onlara özünün mü əyyən əlavələrini edir. Bu baxımdan h əllinə çalışdığımız problem çox ciddi, həm də aktualdır. Haqqında sözü gedən məsələnin sistemli şəkildə araşdırılması xalqın qədim tarixinin, milli-mənəvi dəyərlərinin, özün əməxsus zəngin maddi-mədəni irsinin dərinliklərinə nüfuz etm əyə və bir çox münasibətlərə aydınlıq gətirməyə əsaslı z əmin yaradır. Məhz bu deyilənləri nəzərə alsaq, şovinist Zviad Qamsaxurdiyanın “Gürcüstan gürcülər üçündür” mənfur siyas ətinin dədə-baba yurdlarından didərgin saldığı 300 min yurddaşımızdan sonra sayı təxminən 600 mini təşkil edən Gürcüstan az ərbaycanlılarının (türklərinin) ailə və ailə məişəti m əsələlərinə diqqət çəkilməsinin nə dərəcədə elmi dəyər daşıdığı bəlli olur. M əlumdur ki, bəşər cəmiyyətinin özəyini ailə təşkil edir. Əgər belədirsə, onda cəmiyyəti “tarixi kateqoriya” sayılan ail əsiz təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. İctimai-iqtisadi, m ədəni və siyasi mühitdə baş verən dəyişikliklər həmişə ailəyə d ə öz təsirini göstərir. Deməli, ailənin taleyi və inkişafı bilavasit ə cəmiyyətin tərəqqisi ilə bağlıdır. Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|