1
Rəşid Bərgüşadlı
ƏSƏRLƏRİ
I CİLD
“Azərnəşr”
Bakı – 2014
2
Qrifli nəşr
BBK 47
B - 56
Texniki redaktor:
Aliyə Qabilqızı,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Buraxılışa məsul:
Ələddin Məhərrəmli
R.Bərgüşadlı. "Əsərləri". Bakı, 2014; 356 səh.
Bir neçə nominasiyalar qalibi olaraq
artıq özünü yazıçı kimi təsdiq etmiş Rəşid
Bərgüşadlının bu kitabı oxucularla gecik-
miş ilk görüşüdür.
4700000000
M – 651(07) 2014
R.Bərgüşadlı – 2014
3
Ön söz əvəzi
Ə
dəbiyyatçı olsaydım, vallah elə əsərlər yazardım ki,
Şekspir, Dostoyevski, Tolstoy, Hemenquey və Hüqo kimiləri
ocağıma qızınardılar. Hələ, ədəbiyyatda sadəcə bəxti gətir-
miş Pör Laqerkvist, Bulqakov və Qoqol kimilərini heç əlimə
su tökməyə də qoymazdım... Di gəl ki ədəbiyyatçı deyiləm.
Səmimi etiraf da cürət istər – ədəbiyyat aləmindən başı çıx-
mayan iki nəfər varsa, onların birincisi mənəm. Nə “mə-
failün”dən, nə şeirdən, nə də nəsrdən başım çıxır – adicə ti-
kinti mühəndisiyəm. Günlərin birində qaçqınlıq dərdimi ka-
ğıza köçürüb adını şeir qoymuşdum ki:
...“Daddıydı, şirindi nənəmin aşı,
Tez-tez də keçərdi kəndin işığı.
Qardaşım gəzərdi qabı-qaşığı,
Budun oğurlanmağı yadıma düşdü”...
Hələ orta məktəbdən ədəbiyyat yazılı və riyaziyyatdan
yoxlama yazı işlərini köçürməyin ustasıydım. Düşünürdüm
ki, ulu Şəhriyarın “Heydər baba”sıyla, Dədə Ələsgərin “Ya-
4
dıma düşdü”sünü möhtəşəm “calaq” etmişəm. Ancaq, filo-
loq qardaşım dedi ki, – “Bu şeiri həyətimizdəki toyuqların
yanında da oxuma – yumurtadan kəsilərlər...”. Bax onda,
həqiqətən “sındı qol-qanadım, yanıma düşdü”. Sən demə,
şeirdə, nəsrdə də düsturlar və çərçivələr varmış – mühən-
dislikdə olduğu kimi. Əgər biri, tikməkdə olduğum binaya
gəlib desə ki, – “Ay sənə mühəndis deyəni tünbətün olsun,
niyə bu armaturu, qəlibi tərsiməshəb yığmısan!?”, ilk əvvəl
duruxardım. Fikirləşərdim ki, bəlkə nəyisə səhv eləmişəm.
İşimə son dəfə göz gəzdirib həmin adamın peşəsini soruşar-
dım. Biləndə ki, filoloqmuş, deyərdim – “İşin gücün yoxdur
sənin, get öz cızma-qaralarınla məşğul ol da qardaş..!”. İndi o
timsalla da ədəbiyyatçıların bostanına daş atıb, hikkəmlə
baş-başa qalanda yazmağa qərar verdim. Elə sürətlə yazdım
ki, öz-özümü səmimi qəlbdən “məhsuldar yazıçı” adlandır-
maqdan da utanmadım. “İşıq pulu” adlı ilk hekayəmi
utana-utana “Ədəbi Azadlıq – 2012 yarışması”na göndər-
dim. Müsabiqənin ilk onluğuna düşəndə məni dəli bir hır
tutdu. İlk aldığım “Finalçı” şüşə priz mənə “Nobel”dən də
əziz oldu. Bundan sonra məni kimsə tuta bilməzdi – özümü
böyük bir inamla ədəbiyyat aləminə dürtdüm...
Gözüm növbəti yarışmaların sorağındaydı. IV Nəsimi
Milli Ədəbiyyat Müsabiqəsinin elanını oxuyanda sevindimsə
də, iştirakçıların 35 yaş məhdudiyyəti əl-qolumu bağladı –
müsabiqə üçün qocaymışam. İlk dəfə qoca adını üstümə
götürmək məcburiyyətindəydim. 35 yaşım olmadığı üçün
halal qırx ikimdən utandım – doğma yaşıma acığım tutdu.
Amma fərağat durmadım, acığımı müsabiqənin üstünə tök-
5
düm. Xatırladığım qədər ilk fırıldağımı elədim – işlədiyim
şirkətin katibəsi, anbardarı və tikinti mühəndisinin adından
üç hekayə ilə müsabiqəyə qatıldım, onları da fırıldağa sürü-
düm – yaşları 35-dən azıydı deyə... İblis də mənim tərəfim-
dəymiş – lənətəgəlmiş yardımçım oldu. Hekayələrin üçü də
ilk onluğa düşəndə barmağımı dişlədim, – “Ey dili-qafil,
deyəsən mən yazmağı bacarırmışam...”. Hekayələrim II və
III yerlərin qalibi olanda matım-qutum qurudu, – “Mən lap
dahiyəmmiş!” – deyib özümlə ilk dəfə qürur duydum. Yeri
gəlmişkən, bu fırıldağıma görə həmin müsabiqənin təşkilat-
çılarından, iştirakçılardan min yol üzr istəməyə və cəzamı
hər zaman çəkməyə hazıram. Ancaq bunu, ədəbiyyat xati-
rinə etdiyimçün, yəqin ki cəzamı yüngülləşdirərlər. Həm də,
bu cinayəti işləyəndə “yaş söhbəti”nə görə bir qədər anlaqsız
halda idim – yəqin bunu da yüngülləşdirici hal kimi nəzərə
almaq mümkündür.
Artıq cilovu qırmışdım və dinc dura bilməzdim. Hər
gün yazmağım gəlirdi – yumurtlaq toyuq da mənə çata
bilmirdi – həftəyə bir-iki hekayə yazırdım. Bir hekayənin
mövzusundan beş hekayəyə cığır açırdım. İki hekayəni
birləşdirib bir povest, ya da roman düzəldirdim. Yazmaq bir
ibnəlikmiş. Yaza-yaza yazıçılara yazığım gəldi. Ürəyini bo-
şaltmasan partlarmış qardaş. Közün izsiz-tozsuz kül olarmış
– sən demə bu zülmlərinə görə onları fəxri xiyabanda dəfn
edirmişlər... Özümü nə qədər sıxdımsa da xeyri olmadı,
içimdən bir səs – “Ölsən də yazacaqsan, yoxsa əl çəkən de-
yiləm!” – dedi. Təzyiqim rahatlıq vermədi – düşdü-qalxdı,
yuxum ərşə çəkildi, fikir məni götürdü, əsəblərim tarıma
Dostları ilə paylaş: |