Evqeniya Montixo qrafinya Teba
Yüklə 46,65 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Evqeniya Montixo - qrafinya Teba
III Napoleonun arvadı 5 may 1826-cı ildə Qrenadada, I Napoleonun ölümündən düz beş il sonra anadan olmuşdur. Enber de-Cen-Armanın nəql etdiyi kimi, doğum şəhadətnaməsində o, don Kipriano Quzman Palafoks-i-Porto-Karrero, qraf Teba, markiz Ardalski, İspaniya qrandı ilə Mariya-Manuella de-Kirkpatriki-i- Qrivenye, qrafinya Teba və markiza Ardalskinin qızı Mariya-Yevqeniya-İqnasi- Avqustin kimi qeyd olunub. Evqeniya doğularkən, atası hələ qraf Teba titulunu daşıyırdı. O vaxt ailə başçısı kimi qardaşına məxsus olan qraf Montixo titulunu onun ölümündən sonra daşımağa başladı. Ailənin əsl familiyası Quzmandır. Bu bir çoxcəsur və ağıllı dövlət xadimləri vermiş qocaman bir nəsildir.
Qraf Tebanın qızları ağır, lakin sadə tərbiyə almışdılar, belə ki, qrafın əmlakı o qədər də böyük deyildi. 1834-cü ildə qardaşının ölümündən sonra o, bu titulu daşıdı və bununla bərabər, yaxşı maddi imkan da qazandı. Elə həmin 1834-cü ildə İspaniyada, yeni qraf Montixonu arvadını və uşaqlarını Fransaya göndərməyə vadar edən qarışıqlıqlar başladı. 3 ildən sonra Yevgeniya Palafoks – o zaman elə çağırılırdı – bacısı ilə birlikdə İsanın Ürəyi müqəddəs monastırına verilir. Ərinin xəstəliyi haqqında məlumat alan qrafinya Montixo qızları ilə Madridə tələsir və 15 mart 1839 – cu ildə onun ölümündən sonra orada qalmağı qərara alır.
siyasi xadimlər də toplaşırdılar. Əlbəttə ki, mərkəzdə qrafinyanın qeyri – adi gözəllikləri ilə hamının heyrətinə səbəb olan qızları - Fransiska və Yevqeniya dururdular. Fransiska 1844-cü ildə
ispan zadəganlığının məşhur nümayəndələrindən biri qersoq Albuya ərə getmişdi. Bir neçə müddətdən sonra qrafinya Montixo kraliçanın baş meystri təyin olunur. Tezliklə, sarayda onun mövqeyi qeyri- mümkün olur. Deyirlər ki, həmin xanımın işvəsi səbəbindən, 1849- cu ildə o, hər ehtimala qarşı, tutduğu vəzifəsindən imtina edir və qızları ilə Parijə köçür. Orada o, əvvəllər tanış olduğu məşhurlarla çox asanlıqla yaxın münasibətlər qurur. Öz-özlüyündə məlumdur ki, qrafinya həm də şahzadə-prezidentin Yelisey sarayında təşkil etdiyi ziyafətlərdə iştirak edirdi. Elə bu qayda ilə də Lui-Napoleon Yevqeniya Montixo ilə tanış olur. Ola bilər ki, gənc Montixonun gözəlliyi, gəncliyi və məlahəti elə o vaxt Napoleonda xoş təsir oyatmışdı. Qapalılıq onun xarakterinin başlıca cəhəti idi. Heş kim heç bir zaman əminliklə deyə bilməzdi ki, hal-hazırda onun qəlbində nə gizlənir, ola bilər elə buna görə də, o, tam haqlı olaraq sfinks ləqəbi almışdı. Hətta 1852-ci ilin noyabr və dekabrında, dövlət çevrilişindən az əvvəl, gənc qrafinya Montixo anası ilə Napoleonun Fonteblo və Kompenya qəsrlərində təşkil etdiyi ov, tamaşa və ballara gələrkən, heç kim onun füsünkar qıza olan zərif diqqətinin əlamətlərini hiss edə bilməmişdi. Doğrudur, o, Yevqeniya ilə həvəslə danışırdı, lakin bunu onun qəlbinin deyil, ağlının tələbatı kimi qələmə verirdilər.
başa çatdı ki, 8.140.060 nəfərdən 7.824.189-u imperiyaya, 253.145 isə onun əleyhinə səs verdi. Dekabrın 1-də senat və qanunverici orqan bu nəticəni prezident Lui-Napoleona xəbər verdilər, o da həmin an imperator titulunu və III Napoleon adını qəbul etdi.
başlandı. Napoleon hökmranlığının ilk günlərindən imperator qismində özünü necə də cah-cəlalla təmin etdi! 12 yanvar 1853-cü ildə Tülyer sarayında ilk böyük saray balı təşkil olundu. Qrafinya Montixo qızları ilə, əlbəttə ki, dəvətlilərin arasında idilər və onun qızı öz gözəlliyi ilə bütün xanımları üstələmişdi. İmperator yalnız 2 kadril rəqs etdi: birini - ledi Kauley ilə, digərini – Yevqeniya ilə...
Həqiqətən də, 10 gündən sonra imperator qanunverici məclisin nümayəndələrini Tülyeri sarayının taclı zalına toplayaraq, qarşıdakı nigahını elan etdi. Yevqeniyanın hökmdarəsilli olmaması hamını heyrətləndirsə də bəyənildi: Yevqeniya o qədər çox gözəl, çox ağıllı, lütfkar və ünsiyyətdə nəzakətlidir ki, kim isə ona qarşı nə isə desin. 29 yanvar 1853-cü ildə Tülyeri sarayında vətəndaş aktı imzalandı, növbəti gün isə, Parijdə İsanın Anası kilsəsində mərasim keçirildi.
Müasirlərindən biri Klara Çudi onu belə təsvir edir: “Göyçək ispandır, - Kompyendə ova həsr olunmuş təsvirlərin səhifələrində o deyir,- zərif amazonka kostyumunda idi və təmizəsilli əndəluz atında oturmuşdu. Uzun, enli, boz pantalonlu ov paltarında qəşəng və gözəl fiqurasının dartılmış beli daha gözəl görünürdü. Əlcək geymiş balaca əllərindən biri ilə yüyəni saxlayır, digəri ilə məlahətli atı, tutacağı həqiqi mirvari ilə bəzənmiş kiçik çubuğun köməyi ilə qovurdu. Ayaqlarında isə yüksək kabluk və mahmızla təchiz olunmuş lak çəkmə var idi. O, atda yəhərsiz kavalerist kimi oturmuşdu Uzun hörükləri gözəl dəvəquşu lələkləri ilə bəzədilmiş və brilliant sancaqla bərkidilmiş şlyapanın altında idi və havada yellənirdi. Onun alovlu gözləri parıldayır, dodaqlarında oynayan valehedici gülüşü, demək olar ki hər zaman, gözəl dişlərinin iki cərgəsini göstərirdi.”
Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, Kompyen şənliklərinin birində lotereya təşkil olunmuşdu və Yevqeniya onda zümrüd bəzək sancağı udmuşdu. Bu sancağı o, talisaman kimi Napoleonun ölümünə qədər həmişə özündə gəzdirirdi. Dul qaldıqdan sonra o, bütün zinət əşyalarını, o cümlədən, sancağı da çıxartdı; lakin onun oğlu zulusların vilayətinə gedəndə, harada ki, öldürüldü, o, sancağı yenidən taxdı. Oğlu öləndə, Yevgeniya bu dəyərli əşyadan həmişəlik əl çəkdi, görünür ki, öz talisman adını doğrultmurdu və nəticədə, onu rəfiqəsi və bacısı qızı hersoqinya Muşiyə bağışladı.
cazibəsinə və bəzək ehtirasına hakim kəsildi. Toy münasibəti ilə Parijin emalatxanalarında onun üçün 24-dən az olmayaraq paltar sifariş verildi. Onların sırasında ağ ipəkdən, krujevalarla zəngin 3 səhər paltarı, al qırmızı rəngli, muardan tikilmiş bəzəkli və ağ lələkli paltar, qırçın və ağ lələkli yaşıl tualet, qızılı naxışlı və parıltılı ağ tikməli məxmər paltar var idi. Vətəndaş aktı sakit xarakter daşıyırdı. Anasının, ispan səfirinin, özünün saray heyətinin və Napoleonun baş təşkilatçısının müşayəti ilə, Yevqeniya doqquzun yarısında Tülyeri sarayına getdi,
burada onu Napoleonun yanına aparmaq üçün gözləyirdilər. O, krujevalarla bəzənmiş ağ atlas paltarda idi. Boynunda 2 sap mirvari var idi, saçlarını çiçəklər bəzəyirdi. Mərasimdə iştirak etmək üçün 1000 nəfər dəvət olunmuşdu. Kontrakt imzalandıqdan sonra hamı teatr zalına yollandı, burada Oberin musiqi bəstələdiyi kontata ifa olundu. Saat 11-də imperator öz otağına çəkildi, Yevqeniya və qrafinya Montixo isə nişan ilə nigah arasında olan müddətdə yaşadıqları Yelisey sarayına getdilər.
Növbəti gün, deyildiyi kimi, kilsə mərasimi oldu, hansi ki, öz dəbdəbəsi və gözəlliyi ilə I Napoleon zamanından Parijin bütün gördüklərini üstələdi. On ikinin yarısına yaxın Yevqeniya Tülyeri sarayına yollandı. Ondan solda anası oturmuşdu. Eleqant tualetin sayəsində gəlinin gözəlliyi daha aydın nəzərə çarpırdı. Bu tualet Lüttix şəhərinin toy hədiyyəsi - krujevalardan ibarət qiymətli örtüyü olan ağ məxmər, bənövşələrlə toxunmuş paltar idi. Belində brilliant kəmər, başında Mariya-Luizanın toy günü daşıdığı tac başlıq var idi. Başlığa krujevalı pambıq və çəhrayı çiçəklərdən çələng bərkidilmişdi. Brilyantlarla səpələnmiş krujevalarda özünü imperatorun əlinə dayayaraq, Yevgeniya Arxuyepiskopun və ruhanilərin dalınca kilsədən çıxdı. Bu, güllər, tikanlar səpilmiş uzun yolun başlanğıcı idi, o yol ki, taxt-taca, oradan sürgünə, qeyri-müəyyənliyə, kədərə və təkliyə aparırdı...
İndi artıq dağıdılmış, arxitektura cəhətdən qeyri-münasib Tülyeri sarayı çar cütlüyünün tələblərinə cavab verirdi və onun divarlarından, demək olar ki, heç zaman şən gülüş və musiqi sədaları əskik olmurdu. Bu böyük qəribə sarayın mərkəzində böyük, açıq pilləkən ucalırdı, hansı ki, otaqlara aparırdı və kral - vətəndaş Lüdovik-Filipp bundan o qədər razı idi ki, yaxın dostlarından belə utanmadan soruşurdu: “Mənim pilləkənimə məftun olmusunuzmu? ” III Napoleon Tülyeri sarayını özünün iqamətgahı etdikdə, qəbul axşamlarında bu pilləkənin hər pilləsində imperator leyb-qvardiyasının bir qvardiyaçı fiquru donurdu. Bütün qışı və yazın bir hissəsini imperator imperatriça ilə bu sarayda keçirdi. Bayramlar, naharlar, konsertlər, ballar, tamaşalar – bütün bunlar başgicəlləndirici sürətlə dəyişirdi. Bazar ertəsi ailə ziyafətlərinə həsr olunurdu, hamısında bütün korsikalı qohumlar- Pokavidjine, Qabrielli, Primoli, Baçoki iştirak edirdi. Gənc, gözəl şahzadə Borqeze də burada olurdu, hansı ki, xüsusi məhəbbətlə öz dostlarına bağda onun adını daşıyan imarətləri, Yevgeniya heykəlini göstərirdi.
etməyə başladılar. Zavallı Luluya bunlar cansıxıcı gəlirdi və o, darıxırdı. Xoşbəxtlikdən, bunlar uzun çəkmirdi, belə ki, mətbəx mədəniyyətinə meyilli olmasına baxmayaraq, Napoleon mas arxasında çox oturmağı sevməzdi və bir saatdan sonra adi halda, tütün çəkilən otağa gedirdi. İmperatriça belə, tək qalırdı. Napoleon da, Yevgeniya ya musiqini az anlayırdılar; lakin monarxlar hər yerdə var və onlar həmişə incəsənəti himayə etmişlər, buna görə də, Tülyeri sarayının həftəliklərinə Patti, Karvalyo, yenor Kapul kimi musiqi incəsənəti sahəsində az çox tanınan məşhurlar təşrif buyururdular. ..
Cəmiyyətin ən yaxşı nümayəndələri buna öz dövlətlərini, ağıllarını və dəqiq zarafatlarını gətirirdilər. Etiket qaydaları Kral – vətəndaş Lüdovok-Filippin dövrünə tam zidd idi, o vaxt ki, saraya əllərində çətir gəlir və baldan sonra həmin zalların parketində çəkmələri ilə gətirdikləri çirk izləri qalırdı. Kişilər ağ kaşemirdən olan dar şalvarda, ağ ipək corabda, itiuclu çəkmədə və qara frakda gəlməli idilər. Hərbçilər, əlbəttə, mundirdə olurdular. Hər şey fırlanır, gülür, zarafatlaşırdı. Hamı hiss edirdi ki, Fransa böyük keçmişinə qayıdır, hansı ki, təəssüflər olsun, gələcəyi yox idi.
Yevgeniyanın hökmran olduğu Napoleonun möhtəşəm bayramları haqqında təxmini təsəvvür yaratmaq belə çətindir. Həmin suyasi xadimlərin qrupu. Burada, məşhur artist Raşelinin yaxın dostu qraf Valevski ilə tez-tez gözəl söhbətlər aparan solğun, keçəl, lakin maraqlı hersoq Morni diqqəti cəlb edir. Hamının diqqətini özünə cəlb edən nəhəng proyektlərin müəllifi, özünün tikintiyə olan həvəsi ilə Pariji dünyanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevirən Qausman. Yeni ad almış Hersoq Persini ilə gəzişən marşal Manyan, hansı ki, xidməti siyahısında heç bir qəhrəmanlıq yox idi, bundan başqa o nə etmişdi, küçə qarışıqlıqları zamanı kütləyə sadəcə atəş açmağı əmr etmişdi. Neçə adlar, neçə titullar! Budur, valsın burulğanında amerikan müstəmləkisinin ulduzu miss Slidelin cazibəli fiquru gəlir, onun ardınca Baron Qausmanın zərif qızı əla cütlük yaradan və ümumi heyrət doğuran öz kavaleri - imperatriçanın ştalmeystri, sonradan Adelina Pattinin əri, markiz de-Ko ilə. Budur, zal ilə dövr edən gözəl Purtales, buruqsaç Qallife, gənc hersoginya Elxingen ( Sesiliya Geynenin qəbul etdiyi qızı), ərinin ölümündən sonra 1884-cü ildə hersoq Rivoliyə ərə getmişdi. Budur, hersoginya Malakov sonradan nazir olmuş və çoxlu islahatlar aparmış Dürri ilə kənarda dayanıb. Hersoginya üç marşaldan biri, Napoleon döyüşlərində qələbə qazandıqdan sonra döyüşün şərəfinə titul kimi adlandırılan marşal Pelisyenin arvadı idi ( Marşal Mak- Maqon hersoq Manjenti, general Montoban – qraf Palikao titulu almışdı). Və çoxlu-çoxlu başqa gözəl kavalerlər və xanımlar, xüsusən də, pis niyyətlilərin dediyi kimi, ərlərinin onları ödəməyə imkanı çatmadığı üçün Porte-Janue və ya Armenonvilds pavilyonunun kabinetlərində hansısa dostlarl tərəfindən haqqı ödənilmiş bahalı paltarları göz oxşayan xanımlar...
Günlər beləcə keçirdi. 1867-ci ilin nümayişi bir sıra silsilə təmtəraqlı bayramların keçirilməsinə yeni bəhanələr verdi, harada ki, rus çarı, prussiya və italiya kralı, fars şahı və Uels şahzadəsi iştirak edirdi; lakin bunlar artıq sonuncu idi. Havada inqilabın yaxınlaşması hiss edilirdi. Napoleon dövrünün şəfəqi sönməyə başladı. Ölüm Napoleonun həqiqi dostlarını bir-bir apardı. O öz hakimiyyətinin köhnə düşmən üzərində dəbdəbəli qələbəsini qeyd etmək arzusunda olduğu zaman, özünü Sedan divarlarının tələsində gördü. Az əvvəl dünyanı öz adı ilə narahat edən imperatriça Yevgeniya rüsvayçılıqla qaçdı. Məhv olmuş imperiyanın qalıqları üzərində respublika rejimi quruldu. Hər şey yeni şəkildə davam etdi...
Yüklə 46,65 Kb. Dostları ilə paylaş:
|