Sərhəd qoşunları haqqında
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
I
f ə s i l
ÜMUMİ MÜDDƏALAR
M a d d ə 1. Azərbaycan Respublikasının sərhəd qoşunları
Azərbaycan Respublikasının sərhəd qoşunları (bundan sonra-sərhəd qoşunları) Azərbaycan
Respublikasının Dövlət sərhədinin (bundan sonra—Dövlət sərhədi) mühafizəsini və
toxunulmazlığını təmin edir.
M a d d ə 2. Sərhəd qoşunları haqqında qanunvericilik
Sərhəd qoşunları haqqında qanunvericilik Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasından, bu
Qanundan, Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarından və Azərbaycan
Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdən ibarətdir.
[1]
Sərhəd qoşunları öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikası ümumqoşun nizamnamələrini əsas
tutur. Bu zaman Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin ümumqoşun nizamnamələrinin
qarnizon xidməti üzrə müddəaları və sərhəd qoşunlarının təyinatı ilə əlaqədar olmayan digər
müddəaları tətbiq edilmir (hərbi peşə təhsili məktəblərindən başqa).
M a d d ə 3. Sərhəd qoşunlarının fəaliyyətinin əsas prinsipləri
Sərhəd qoşunlarının fəaliyyəti qanunçuluq, aşkarlıq, insan hüquqları və azadlıqlarına riayət
edilməsi, dövlət orqanları, ictimai birliklər, əmək kollektivləri və əhali ilə qarşılıqlı əlaqə, Silahlı
Qüvvələr quruculuğunun təşkilat prinsipləri əsasında həyata keçirilir.
M a d d ə 4. Sərhəd qoşunlarının vəzifələri
Sərhəd qoşunları:
1) Dövlət sərhədini qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydada mühafizə edir;
2)
Dövlət sərhədini qanunsuz olaraq dəyişdirmək üçün göstərilən hər cür, cəhdlərin qarşısını
alır;
3)
Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədində real və potensial təhdidləri dəf edir,
sərhədboyu zonada əhalini, mülkiyyəti bu cür əməllərdən qoruyur, onların qarşısını alır;
[2]
4) şəxslərin və nəqliyyat vasitələrinin qanunsuz üsullarla Dövlət sərhədini keçməsinin qarşısını
alır və buna
yol vermir;
5) lazımi qaydada rəsmiləşdirilmiş sənədlər olduqda şəxsləri, nəqliyyat vasitələrini, yükləri və
başqa əmlakı müəyyən olunmuş məntəqələrdə Dövlət sərhədindən buraxır;
6) narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının, güclü təsirli, zəhərli,
zəhərləyici, radioaktiv, partlayıcı maddələrin və qurğuların, hərbi texnikanın, odlu silah və döyüş
sursatının, nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarının hazırlanmasında istifadə oluna
bilən materialların və avadanlıqların, eləcə də qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş digər əşyaların,
habelə Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrindən kənarda
əmlakın qanunsuz olaraq Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçirilməsinin
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada qarşısını alır;
[3]
7) əz səlahiyyəti həddində qanunla müəyyən edilmiş Dövlət sərhəd rejiminə, sərhədboyu
rejimə (o cümlədən sərhəd sularında) və Dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrindəki rejimə əməl
olunmasını təmin edir;
[4]
8) Azərbaycan Respublikasının Dövlət sərhədinin mühafizəsi ilə əlaqədar səlahiyyətləri
daxilində əməliyyat-axtarış, kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyətini həyata keçirir, qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş qaydada və hallarda cinayət işləri üzrə təhqiqat aparır, inzibati xətalar haqqında
işlər üzrə icraatı həyata keçirir;
[5]
9) Azərbaycan Respublikasının ərazi və daxili sərhədboyu sularında üzərkən və ya olarkən
hərbi və qeyri-hərbi gəmilərin müəyyən edilmiş rejimə əməl etməsi üzərində nəzarəti həyata
keçirir;
10) xidmət rayonlarında Azərbaycan Respublikasının xüsusi vəkil edilmiş dövlət orqanlarına
təbii ehtiyatların qorunması, ov qaydalarına əməl edilməsi üzərində nəzarət və təbii mühiti
çirklənməkdən mühafizə işində lazımi kömək göstərir.
Yuxarıda göstərilənlərdən başqa sərhəd qoşunları:
1)
hava hücumundan müdafiə və hərbi dəniz qüvvələri, Dövlət sərhədində xüsusi nəzarəti
həyata keçirən dövlət orqanları tərəfindən Dövlət sərhədinin mühafizəsi ilə əlaqədar vəzifələrin
yerinə yetirilməsinə kömək göstərir;
2)
Dövlət sərhədinin mühafizə olunmasında dövlət orqanları, müəssisələri, idarələri və
təşkilatları ilə qarşılıqlı fəaliyyət göstərir və onların fəaliyyətini əlaqələndirir;
3)
Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyini təmin edən digər qüvvələr tərəfindən Dövlət
sərhədinin mühafizəsi, Dövlət sərhədində şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin həyati əhəmiyyət
kəsb edən mühüm mənafelərinin xarici və daxili təhlükələrdən qorunması ilə əlaqədar vəzifələrin
yerinə yetirilməsinə kömək göstərir.
Dövlət sərhədinə, sərhəd çaylarına, göllərinə, digər sututarlara, dəniz sahilinə və ya Dövlət
sərhədinin buraxılış məntəqəsinə bitişik rayonlarda və şəhərlərdə fövqəladə vəziyyətin hüquqi
rejimi tətbiq edildikdə sərhəd qoşunlarına müstəsna olaraq Dövlət sərhədinin mühafizəsi
sahəsində qanunla müəyyən edilmiş qaydada digər vəzifələr həvalə edilə bilər.
Azərbaycan Respublikasının müdafiəsi sahəsində sərhəd qoşunlarının silahlı döyüş
vasitələrinin tətbiqi ilə əlaqədar vəzifələri onların xüsusi hazırlığına, silah və hərbi texnika ilə
təminatına, təşkilat-ştat strukturuna uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının hərbi doktrinası
əsasında Azərbaycan Respublikasının Ali baş komandanı tərəfindən müəyyən edilir.
Sərhəd qoşunlarının onların təyinatı ilə əlaqədar olmayan vəzifələrin yerinə yetirilməsinə cəlb
edilməsinə yalnız qanunda nəzərdə tutulmuş hallarda yol verilir və onlardan hər hansı başqa
məqsədlə istifadə olunması qadağandır. Zəruri hallarda sərhəd qoşunları Azərbaycan Respublikası
Ali baş komandanının əmri ilə Azərbaycan Respublikasının müdafiəsi işinə cəlb oluna bilər.
M a d d ə 5. Sərhəd qoşunlarının hüquqları
Dövlət sərhədinin mühafizəsini həyata keçirərkən sərhəd qoşunları aşağıdakı hüquqlara
malikdir:
1)
xidməti vəzifələri icra edərkən sərhədyanı rayonların ərazisində maneəsiz hərəkət etmək,
sənədləri, nəqliyyat vasitələrini, onlarda daşınan yükləri və digər əmlakı yoxlamaq;
2)
Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədinin mühafizəsi ilə əlaqədar səlahiyyətləri
daxilində əməliyyat-axtarış, kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat tədbirləri planlaşdırmaq, həyata keçirmək
və bununla bağlı məsələləri həll etmək;
[6]