Fanning mamlakat iqtisodiyotini yangilash va modernizatsiyalash sharoitiga va islohotlarni chuqurlashtirish bo‘yicha talablarga xos va mos vazifalari

---

Fanning mamlakat iqtisodiyotini yangilash va modernizatsiyalash
sharoitiga va islohotlarni chuqurlashtirish bo‘yicha talablarga
xos va mos vazifalari
Har qanday fan kabi «Sanoat iqtisodiyoti» fani ham eng avvalo, o‘z yo‘nalishi bo‘yicha
ilmiy qarash va nazariyalarga tayanadi. Uning asosiy vazifasi sanoat sohasiga taalluqli
iqtisodiy bilim va ilm hamda muayyan ko‘nikma bilan qurollantirishdan iboratdir. Bu fan,
birinchidan, iqtisodiyotning sanoat sohasidagi sirasrorlarini bilib olishga; ikkinchidan, bu
tarmoq iqtisodiyotida qo‘llaniladigan barcha iqtisodiy tushunchalami tavsiflashga, ular
real iqtisodiy voqelikning ilmiy in’ikosi, ifoda etilishi ekanligini anglashga ko‘maklashadi;
uchinchidan, ishlab chiqarish san’atini egallash bo‘yicha bilim va ko‘nikma beradi.
Demak, «Sanoat iqtisodiyoti» fani faqat nazariy tomondangina emas, balki amaliy
jihatdan ham bilim berish vazifasini bajaradi. Bu fanni puxta egallagan har bir iqtisodchi
mavjud iqtisodiy ko‘rsatkichlaming mohiyati va ahamiyatini yaxshi tushunadigan, ulami
to‘g‘ri hisoblash va aniqlashni biladigan, ular dinamikasidan tegishli xulosalar chiqara
oladigan bo‘ladi. Har qanday bilim ham, hatto, jamiyat hayotining chuqur negizlariga
kirib boravchi ilm ham muayyan harakat uchun qo‘llanma bo‘lganligi, jamiyatni tubdan
o‘zgartirishning amaliy maqsadlariga xizmat qilganligi uchun qimmatlidir. Shu sababli
«Sanoat iqtisodiyoti» ham fondamental fanlar qatoridan 0‘rin olib, iqtisodiy
taraqqiyotning muhim qomm-qoidalaridan sanoat sohasida foydalanish yo‘llarini
ko‘rsatib berayotganligi tufayli ahamiyatli hisoblanadi. «Sanoat iqtisodiyoti» fanining
muhim vazifalaridan biri - bu metodologik vazifadir.
«Sanoat iqtisodiyoti» iqtisodiy fanlar majmuida alohida o‘rin egallaydi, chunki barcha
iqtisodiy14 metodologik masalalaming ilmiy va amaliy talqini, eng avvalo, sanoat
sohasida amalga oshiriladi. «Sanoat iqtisodiyoti» fanining vazifalari respublika
ijtimoiyiqtisodiy taraqqiyotining obyektiv sharoitlari, davlat iqtisodiy siyosatining asosiy
yo‘nalishlari va unga binoan amalga oshirilayotgan islohotlarning mohiyati, ahamiyati va
mazmuni bilan belgilanadi. Ulardan eng muhimlari quyidagilardan iborat: - mustaqil va
qudratli davlat iqtisodiy siyosatining mohiyati va maqsadini tushungan holda sanoat
ishlab chiqarishi hamda uning bo‘g‘inlarida bu siyosatni amalga oshirishning
yo‘lyo‘riqlarini to‘la anglash; - sanoat ishlab chiqarishining holati va rivojlanish
xususiyatlarini o‘rganish, tahlil etish va uning istiqbolini belgilash haqida fikrlash; -
sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish, boshqarish, samaradorligini oshirishning ilmiy va
amaliy asoslarini aniqlash bo‘yicha bilim va ko‘mkma berish; - sanoat resurslari, ishlab
chiqarish fondlari va quvvatlaridan bekamu ko‘st, oqilona foydalanish; - fan-texnika
taraqqiyoti va innovatsiyaning iqtisodiy ahamiyati va mohiyatini anglash, sanoat
mahsulotlarining sifati va raqobatbardoshligini ta’minlash, ishlab chiqarishning foydalilik

---

darajasini oshira borish san’atini egallashga ko‘maklashuvi bo‘yicha bilim va ko‘nikma
berish; - sanoat sohasidagi tashqi iqtisodiy faoliyatning mohiyati, ahamiyati va
mazmunini hamda bu boradagi o‘zaro hamkorlik va iqtisodiy integratsiyaning rolini
tushuntirib berishdan ham iborat. Ushbu fanning yana bir eng muhim vazifasi - bu
sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun sarflanayotgan xarajatlar tizimi, mahsulot
taimarxi, narxlaming shakllanishi, foyda va rentabellik, moliyalash va kreditlash
masalalari bo‘yicha bilim, ilm va ko‘nikmalar berishdan iborat.
Sanoat - moddiy ishlab chiqarishning eng yirik, yetakchi tarm og‘idir. Unda mehnat
qurollari (vositalari), mehnat buyumlari va xalq iste’mol tovarlarining k o ‘pchilik qismi
yaratiladi; mashina va mexanizm lam ing barcha turlari, bino va inshootlaming
konstruktiv elementlari ishlab chiqariladi; yer osti boyliklari qazib olish amalga oshiriladi;
mineral, o ‘simlik va hayvon xom ashyosiga ishlov beriladi, keng iste’mol mollari
tayyorlanadi va h.k.lar. Sanoat xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarini ishlab chiqarish
vositalari, mehnat qurollari bilan ta’minlaydi. M illiy iqtisodiyot, fan, maorif, madaniyat,
sog‘liqni saqlash, sport, turizm va boshqa sohalar rivoji sanoatning taraqqiyot darajasiga
bog‘liq. Ishlab chiqarish kuchlari va munosabatlari taraqqiyotida sanoatning tarixiy roli
beqiyosdir. Shu sababli uning rivoji va samaradorligi qanchalik yuqori bo‘lsa, davlatning
mavqei shunchalik kuchli bo‘ladi va aholi turmush darajasi yanada yaxshilanib boradi.
Sanoat jamiyatning yetakchi kuchi b o ‘lgan ishchilar sinfini o‘zida birlashtiradi. Sanoat
rivoji tufayli unda band bo'lgan xodimlarning soni ko‘payadi, ularning bilimi va ilmi,
mahorati ortadi, kadrlar salohiyati yuqori darajaga ko‘tariladi. Sanoat sohasida mehnatni
ijtimoiy tashkil etishning eng oliy turi b o ‘lgan konsentratsiyaning yuqori darajasi va shu
asosda ijtimoiy ishlab chiqarishni uyushtirshning ilg‘or usullari - mahalliylashtirish,
ixtisoslashtirish va diversiflkatsiyalash, kooperativlashtirish va kombinatsiyalashtirish
sohasida ustunlik qiladi. 18 Faqal yirik mashina industriyasigina fan va texnika hamda
innovatsiyaning barcha yutuqlarini mujassamlashtirib, mehnatni texnika bilan
qurollantirishi va unumdorligini yuqori darajaga ko‘tara oladi. Sanoat va ayniqsa, uning
eng muhim sohasi bo'lgan og‘ir sanoat mamlakatda kengaytirilgan takror ishlab
chiqarishning asosi hisoblanadi. U moddiy-texnika vositalarini o ‘zi va boshqa tarmoqlar
uchun takror ishlab chiqarish bilan bir vaqtda jam iyat a ’zolari o ‘rtasidagi ijtimoiy ishlab
chiqarish munosabatlarini takomillashtirib ham boradi. Sanoat qishloq xo‘jaligi ishlab
chiqarishni qayta qurishning negizi hisoblanadi. Uni yangi texnika bilan ta’minlash orqali
fermer, shirkat, dehqon xo‘jaliklarini va boshqa shakllarda faoliyat ko‘rsatayotgan
subyektlarni iqtisodiy va madaniy jihatdan yuqori darajaga ko‘tarishga, shahar bilan
qishloq o ‘rtasidagi muhim tafovutlam i yo‘qotishga, dehqon mehnatini industrial
mehnatga aylantirishga yordam beradi. Sanoat mamlakat mudofaa qobiliyatining
moddiy manbai, dunyoda tinchlikni saqlashning muhim omili, mamlakatlar inustaqilligini
va birdamligini ta’minlovchi muhim sohadir. Chunonchi, m am lakatim i/ mudofa
qobiliyatini mustahkamlashda sanoatning roli va ahamiyati beqiyosdir. Barcha

---

mamlakatlarning siyosiy, iqtisodiy va tashkiliy intilishlari, xo‘jalik jihatidan hamkorligi
sanoat sohasida ham o ‘z ifodasini topadi. Tabiiy va mehnat resurslaridan, fan va
texnika yutuqlaridan foydalanish imkoniyatlari kengayishida sanoatning ahamiyati
kattadir. Sanoat uchun fan-texnikaning uzluksiz taraqqiyoti va ishlab chiqarishning
yutuqlari bilan qurollanishi darajasining o ‘sishi xarakterlidir. Unda elektrlashtirish va
elektronizatsiyalash, kompyuterlashtirish va kimyolashtirish, ishlab chiqarishni
modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta qurish sohasidagi ilg‘or
yutuqlardan keng foydalaniladi. Ularni faqat tinchlik maqsadlarida qo‘llaydi. 19 Sanoat
moddiy ishlab chiqarishning bosh tarm og‘i, iqtisodiyotning poydevoridir. M illiy
iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini qayta qurishga qodir b o lg an yirik mashinalashgan
sanoatgina mustaqillikning birdan-bir moddiy negizi b o ‘lishi mumkin. M amlakat
aholisining ish bilan bandligini oshirishda sanoatning roli beqiyosdir.
Sanoat - moddiy ishlab chiqarishning eng yirik, yetakchi tarm og‘idir. Unda mehnat
qurollari (vositalari), mehnat buyumlari va xalq iste’mol tovarlarining k o ‘pchilik qismi
yaratiladi; mashina va mexanizm lam ing barcha turlari, bino va inshootlaming
konstruktiv elementlari ishlab chiqariladi; yer osti boyliklari qazib olish amalga oshiriladi;
mineral, o ‘simlik va hayvon xom ashyosiga ishlov beriladi, keng iste’mol mollari
tayyorlanadi va h.k.lar. Sanoat xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarini ishlab chiqarish
vositalari, mehnat qurollari bilan ta’minlaydi. M illiy iqtisodiyot, fan, maorif, madaniyat,
sog‘liqni saqlash, sport, turizm va boshqa sohalar rivoji sanoatning taraqqiyot darajasiga
bog‘liq. Ishlab chiqarish kuchlari va munosabatlari taraqqiyotida sanoatning tarixiy roli
beqiyosdir. Shu sababli uning rivoji va samaradorligi qanchalik yuqori bo‘lsa, davlatning
mavqei shunchalik kuchli bo‘ladi va aholi turmush darajasi yanada yaxshilanib boradi.
Sanoat jamiyatning yetakchi kuchi b o ‘lgan ishchilar sinfini o‘zida birlashtiradi. Sanoat
rivoji tufayli unda band bo'lgan xodimlarning soni ko‘payadi, ularning bilimi va ilmi,
mahorati ortadi, kadrlar salohiyati yuqori darajaga ko‘tariladi. Sanoat sohasida mehnatni
ijtimoiy tashkil etishning eng oliy turi b o ‘lgan konsentratsiyaning yuqori darajasi va shu
asosda ijtimoiy ishlab chiqarishni uyushtirshning ilg‘or usullari - mahalliylashtirish,
ixtisoslashtirish va diversiflkatsiyalash, kooperativlashtirish va kombinatsiyalashtirish
sohasida ustunlik qiladi. 18 Faqal yirik mashina industriyasigina fan va texnika hamda
innovatsiyaning barcha yutuqlarini mujassamlashtirib, mehnatni texnika bilan
qurollantirishi va unumdorligini yuqori darajaga ko‘tara oladi. Sanoat va ayniqsa, uning
eng muhim sohasi bo'lgan og‘ir sanoat mamlakatda kengaytirilgan takror ishlab
chiqarishning asosi hisoblanadi. U moddiy-texnika vositalarini o ‘zi va boshqa tarmoqlar
uchun takror ishlab chiqarish bilan bir vaqtda jam iyat a ’zolari o ‘rtasidagi ijtimoiy ishlab
chiqarish munosabatlarini takomillashtirib ham boradi. Sanoat qishloq xo‘jaligi ishlab
chiqarishni qayta qurishning negizi hisoblanadi. Uni yangi texnika bilan ta’minlash orqali
fermer, shirkat, dehqon xo‘jaliklarini va boshqa shakllarda faoliyat ko‘rsatayotgan
subyektlarni iqtisodiy va madaniy jihatdan yuqori darajaga ko‘tarishga, shahar bilan

---

qishloq o ‘rtasidagi muhim tafovutlam i yo‘qotishga, dehqon mehnatini industrial
mehnatga aylantirishga yordam beradi. Sanoat mamlakat mudofaa qobiliyatining
moddiy manbai, dunyoda tinchlikni saqlashning muhim omili, mamlakatlar inustaqilligini
va birdamligini ta’minlovchi muhim sohadir. Chunonchi, m am lakatim i/ mudofa
qobiliyatini mustahkamlashda sanoatning roli va ahamiyati beqiyosdir. Barcha
mamlakatlarning siyosiy, iqtisodiy va tashkiliy intilishlari, xo‘jalik jihatidan hamkorligi
sanoat sohasida ham o ‘z ifodasini topadi. Tabiiy va mehnat resurslaridan, fan va
texnika yutuqlaridan foydalanish imkoniyatlari kengayishida sanoatning ahamiyati
kattadir. Sanoat uchun fan-texnikaning uzluksiz taraqqiyoti va ishlab chiqarishning
yutuqlari bilan qurollanishi darajasining o ‘sishi xarakterlidir. Unda elektrlashtirish va
elektronizatsiyalash, kompyuterlashtirish va kimyolashtirish, ishlab chiqarishni
modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta qurish sohasidagi ilg‘or
yutuqlardan keng foydalaniladi. Ularni faqat tinchlik maqsadlarida qo‘llaydi. 19 Sanoat
moddiy ishlab chiqarishning bosh tarm og‘i, iqtisodiyotning poydevoridir. M illiy
iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini qayta qurishga qodir b o lg an yirik mashinalashgan
sanoatgina mustaqillikning birdan-bir moddiy negizi b o ‘lishi mumkin. M amlakat
aholisining ish bilan bandligini oshirishda sanoatning roli beqiyosdir.
Sanoat - moddiy ishlab chiqarishning eng yirik, yetakchi tarm og‘idir. Unda mehnat
qurollari (vositalari), mehnat buyumlari va xalq iste’mol tovarlarining k o ‘pchilik qismi
yaratiladi; mashina va mexanizm lam ing barcha turlari, bino va inshootlaming
konstruktiv elementlari ishlab chiqariladi; yer osti boyliklari qazib olish amalga oshiriladi;
mineral, o ‘simlik va hayvon xom ashyosiga ishlov beriladi, keng iste’mol mollari
tayyorlanadi va h.k.lar. Sanoat xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarini ishlab chiqarish
vositalari, mehnat qurollari bilan ta’minlaydi. M illiy iqtisodiyot, fan, maorif, madaniyat,
sog‘liqni saqlash, sport, turizm va boshqa sohalar rivoji sanoatning taraqqiyot darajasiga
bog‘liq. Ishlab chiqarish kuchlari va munosabatlari taraqqiyotida sanoatning tarixiy roli
beqiyosdir. Shu sababli uning rivoji va samaradorligi qanchalik yuqori bo‘lsa, davlatning
mavqei shunchalik kuchli bo‘ladi va aholi turmush darajasi yanada yaxshilanib boradi.
Sanoat jamiyatning yetakchi kuchi b o ‘lgan ishchilar sinfini o‘zida birlashtiradi. Sanoat
rivoji tufayli unda band bo'lgan xodimlarning soni ko‘payadi, ularning bilimi va ilmi,
mahorati ortadi, kadrlar salohiyati yuqori darajaga ko‘tariladi. Sanoat sohasida mehnatni
ijtimoiy tashkil etishning eng oliy turi b o ‘lgan konsentratsiyaning yuqori darajasi va shu
asosda ijtimoiy ishlab chiqarishni uyushtirshning ilg‘or usullari - mahalliylashtirish,
ixtisoslashtirish va diversiflkatsiyalash, kooperativlashtirish va kombinatsiyalashtirish
sohasida ustunlik qiladi. 18 Faqal yirik mashina industriyasigina fan va texnika hamda
innovatsiyaning barcha yutuqlarini mujassamlashtirib, mehnatni texnika bilan
qurollantirishi va unumdorligini yuqori darajaga ko‘tara oladi. Sanoat va ayniqsa, uning
eng muhim sohasi bo'lgan og‘ir sanoat mamlakatda kengaytirilgan takror ishlab
chiqarishning asosi hisoblanadi. U moddiy-texnika vositalarini o ‘zi va boshqa tarmoqlar

---

uchun takror ishlab chiqarish bilan bir vaqtda jam iyat a ’zolari o ‘rtasidagi ijtimoiy ishlab
chiqarish munosabatlarini takomillashtirib ham boradi. Sanoat qishloq xo‘jaligi ishlab
chiqarishni qayta qurishning negizi hisoblanadi. Uni yangi texnika bilan ta’minlash orqali
fermer, shirkat, dehqon xo‘jaliklarini va boshqa shakllarda faoliyat ko‘rsatayotgan
subyektlarni iqtisodiy va madaniy jihatdan yuqori darajaga ko‘tarishga, shahar bilan
qishloq o ‘rtasidagi muhim tafovutlam i yo‘qotishga, dehqon mehnatini industrial
mehnatga aylantirishga yordam beradi. Sanoat mamlakat mudofaa qobiliyatining
moddiy manbai, dunyoda tinchlikni saqlashning muhim omili, mamlakatlar inustaqilligini
va birdamligini ta’minlovchi muhim sohadir. Chunonchi, m am lakatim i/ mudofa
qobiliyatini mustahkamlashda sanoatning roli va ahamiyati beqiyosdir. Barcha
mamlakatlarning siyosiy, iqtisodiy va tashkiliy intilishlari, xo‘jalik jihatidan hamkorligi
sanoat sohasida ham o ‘z ifodasini topadi. Tabiiy va mehnat resurslaridan, fan va
texnika yutuqlaridan foydalanish imkoniyatlari kengayishida sanoatning ahamiyati
kattadir. Sanoat uchun fan-texnikaning uzluksiz taraqqiyoti va ishlab chiqarishning
yutuqlari bilan qurollanishi darajasining o ‘sishi xarakterlidir. Unda elektrlashtirish va
elektronizatsiyalash, kompyuterlashtirish va kimyolashtirish, ishlab chiqarishni
modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta qurish sohasidagi ilg‘or
yutuqlardan keng foydalaniladi. Ularni faqat tinchlik maqsadlarida qo‘llaydi. 19 Sanoat
moddiy ishlab chiqarishning bosh tarm og‘i, iqtisodiyotning poydevoridir. M illiy
iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini qayta qurishga qodir b o lg an yirik mashinalashgan
sanoatgina mustaqillikning birdan-bir moddiy negizi b o ‘lishi mumkin. M amlakat
aholisining ish bilan bandligini oshirishda sanoatning roli beqiyosdir.
R angli m etallurgiya - respublika metallurgiyasining eng muhim, yetakchi tarmoqlaridan
biri hisoblanadi. Sanoatning bu turi 0 ‘zbekistonda XX asming 25-yillaridan jadal
rivojlana boshladi. Rangli, nodir va qimmatbaho metal (mis, qo‘rg‘oshin, rax, volfram,
molibden, kumush, oltin, simob) konlari topildi. Rangli metal lar sifatini yaxshilash, ishlab
chiqarish jarayonlarini intensivlashtirish, turli foydali qazilmalaming yangi konlarini o
‘zlashtirish hisobiga rangli metallurgiya ishlab chiqarishini yanada rivojlantirish m
o‘ljallanmoqda, shu bilan birga, yangi fabrika va konlar barpo etiladi. Jizzax viloyatida O
‘zquloq k o ‘rg ‘oshin-rux koni, Surxondaryo viloyatida Xonrizm kon boyitish korxonasi
quriladi. Olmaliq konmetallurgiya kombinatida mis, rux, sulfat kislotasi va yo‘ldosh
elementlami ishlab chiqarish k o ‘paytiriladi. O ltin qazib olish sanoati. Markaziy
Osiyoda, xususan, hozirgi 0 ‘zbekiston yerlarida miloddan avvalgi VT-V asrlardayoq oltin
qazib olingan va undan turli taqinchoqlar, zargarlik buyumlari, bezaklar yasalgani
mavjud arxeologik topilmalardan m a’lum. Tug‘ma (erkin uchraydigan) oltin konlarini o
‘zlashtirishga qadar oltin asosan sochma konlarda juda ibtidoiy usullarda oltin zarralari
aralash qumni qo‘y terisi qore-jagan yog‘och tog‘oralarda yuvib, ajratib olingan. Sochma
oltin olish X-XI asrlarda Chotqol, Chirchiq, Norin, Koson, So‘x, Zarafshon, Darvoz
daryolari vodiylarida olib borilganlagi haqida m a’lumotlar bor. 31 0 ‘rta asrlarda oltinli

---

qumlarni yuvish bilan birga m o‘g‘ullar bosqiniga qadar kovlangan Chotqol-Qurama,
Nurota tog‘larida, markaziy Qizilqumdagi konlarda tug‘ma oltin kon lahmlari hozirgacha
saqlanib qolgan. 0 ‘zbekistonda m a’lum bo‘lgan konlaming ko‘pchiligidan qadimgi
konchilar qisman foydalanganlar. XIX asrning 80-yillaridan boshlab, Markaziy Osiyoning
xom ashyo resurslari o ‘rganila boshlandi. CTlkaning barcha joylarida tadqiqotlar o
‘tkazildi, geologik kartalar tuzildi, ayrim konlar tavsiflandi. Chirchiq, Piskom va Chotqol
daryolari vodiylarida kichik-kichik oltin izlovchi korxonalar oltin olish bilan shug‘ullana
boshladilar, 1913-1917-yillarda esa Obirahmat darasi (Toshkent viloyati) dagi oltin
konidan foydalanildi. Noyob metall konlarini qidirib topish va ulardan foydalanish
muammolarini hal qilish ishlarida markaziy ilmiy muassasalar faol ishtirok etdilar.
30-yillar boshida <<0‘zbekoltinnoyobmet» tresti tashkil etildi. 0 ‘sha yillari Ohangaron,
Chirchiq daryolari vodiylarida, Qurama tog‘larida oltin izlovchilar oltin qumini yuvish
usulida ajratib olganlar, lekin yillik oltin olish bir necha o ‘n kilogrammdan oshmagan.
1941-1945-yillarda oltin izlovchilik (artel) yoMi bilan oltin ajratib olish jadal olib borildi,
olingan yillik oltin miqdori qariyb 50 kg. ga yetdi. Rudali oltin izlash va qidiruv bo‘yicha
olib borilgan tadqiqotlar natijasida Qoraqo4on, Bichanzor, Pirmurob, G ‘o ‘saksoy,
solngra K o‘chbuloq, Muruntov, Chormiton, M aryayunbuloq, Kauldi, Qizilolmalisoy,
Sarmich va boshqa rudali oltin konlari topildi. 1965-yilda Metallurgiya vazirligiga
bolysinuvchi « 0 ‘zbekoltin» birlashmasi va boshqa oltin qazib olish korxonalari tashkil
etildi.
Birlashma qazib olgan flyus rudalaridan Olmaliq kon-metallurgiya kombinatining kimyo
eritish zavodida oltin ajratib olish yo‘lga qo‘yildi. 1970-yili Chodak oltin koni ishga
tushirildi. CTsha vaqtdan respublikada oltin qazib olish sanoati shakllandi, oltin olish
oldingi yillardagiga nisbatan uch marta ko‘paydi. 1972-yil32 da K o‘chbuloq koni va
Angren oltin ajratish fabrikasi loyiha quvvatlarida ishlay boshladi. 1977-yili Kauldi,
1980-yili M aijonbuloq oltin qazib olish majmui, 1989-yili Zarafshon va Qizilolmachisoy
konlari foydalanishga topshirildi. Respublika mustaqillikka erishishi bilan 0 ‘zbekiston
hukumati uzoq yillar davomida sobiq ittifoq ixtiyorida bo‘lgan oltin qazib olish sanoatini
respublika mustaqilligini mustahkaralash yo‘lida rivojlantirish bo‘yicha bir qancha
tashkiliy choralar ko‘rdi. Respublikada 40 dan ortiq oltin koni aniqlangan. Oltinning
asosiy zaxiralari Markaziy Qizilqumdagi oltin konlarida mujassam. 0 ‘zbek oltini
jahonning eng yuqori sifat standartlariga mos bo‘lib, to ‘rtta to‘qqiz raqami bilan
baholanadi va u oxirgi 25 yilda e ’tiroz (reklamatsiya) olgani yo‘q. So‘nggi yillarda u sifati
uchun bir necha bor xalqaro sovrinlar bilan taqdirlandi. Yevroosiyo qit’asida eng katta
hisoblanadigan, rudasi tarkibida oltin k o ‘p bo‘lgan M uruntov koni dunyodagi gigant
konlari jum lasiga kiradi. Ushbu konning topilishi xalqaro geologiya jam oatchiligi
tomonidan oltin qazib chiqarish b o ‘yicha XX asr ikkinchi yarmining eng katta kashfiyoti
deb e ’tirof etildi. Muruntovdagi affinit korxonasida zamonaviy oltin tozalash
texnologiyasi joriy etilgan bo‘lib, u bir qancha nou-xauni o ‘z ichiga oladi. Bu esa, juda

---

yaxshi tovar ko‘rinishiga ega bo'lgan yuqori probali oltin olish imkoniyatini beradi. M
amlakat mustaqilligining dastlabki yillarida infratuzilmasi yuqori darajada rivojlangan
Samarqand va Toshkent viloyatlarida oltin rudali konlar aniqlandi va razvedka qilindi.
Dunyoning eng yirik oltin rudali provintiyasi bo‘lgan Qizilqumdagi M uruntov koni bilan
bir qatorda Aji-bugut, Bulutkon, Balpantov, Aritontov, Turbay va boshqa yangi konlar
aniqlandi va o ‘rganildi. Xulosa qilib shuni aytish kerakki, oltin qazib chiqarish bo'yicha
juda katta ishlar amalga oshirildi. Natijada 0 ‘zbekiston oltin qazib chiqarish bo‘yicha
dunyoda sakkizinchi, MDH da esa ikkinchi (Rossiyadan keyin) o ‘ringa chiqib oldi. Aholi
jon boshiga oltin ishlab chiqarish hajmi bo‘yicha 0 ‘zbekiston MDHda birinchi va
dunyoda beshinchi o ‘rinda turadi. Respublika kumush konlariga ham ega. Bular Navoiy
viloyatidagi Visokovol’tnoe, 0 ‘qjetpes, Kosmonavtchi va Namangan viloyatidagi Oqtepa
konlaridir. Katta miqdordagi tasdiqlangan zaxiralar oltin va mis-porfir konlarida mavjud.
Oqtepa koni kumush qazib chiqarish bo‘yicha eng istiqbolli va chet ellik investorlar
uchun jozibali kondir. 0 ‘zbekistonda qimmatbaho metallar bilan bir qatorda uran ham
qazib olinadi. Uni olish uchun mineral xom ashyo bazasi mavjud. Uran eng samarali va
ekologiya nuqtai nazaridan optimal hisoblangan usul - yer ostida ishqorlami yuvish usuli
bilan olinadi. Mis, ko‘rg‘oshin, ruh sanoati asosan Ohongaron-Olmaliq kon sanoati
rayonida Q o‘rg‘oshinkon-01tintopgan polimetall konlari, Qalmoqqir mis konlari negizida
shakllana boshlagan. Ushbu sanoat tarm og‘ining yetakchi korxonasi tugal metallurgiya
tikliga ega bo‘lgan Olmaliq kon-metallurgiya kombinati hisoblanadi. Kombinatning mis
majmuasi Qalmoqqir mis koni, ruda boyitish fabrikasi, metallurgiya zavodidan, qo‘rg
‘oshin - ruh majmuasi Q o‘rg‘oshinkon, Oltintopgan, Chalaga va boshqa konlar, ruda
boyitish fabrikasi, metallurgiya zavodlarini o‘z ichiga oladi. Ular asosan tozalangan misni
eksport qilmoqda. Har yili bir necha o ‘n ming tonna mis ishlab chiqarayotgan 0
‘zbekiston mis zaxiralari bo‘yicha dunyoda 10-o‘rinda turadi. Ruda konidagi rangli
metallar qatlamlari asosan Toshkent viloyatining Olmaliq rudali maydonida joylashgan.
Bu erdagi uchta konda bir necha mis zaxiralari bor deb taxmin qilinmoqda. Bundan
tashqari, D al’nee koni razvedka qilingan. Zaxiralarning kattaligi, qazib chiqarish
tannarxi, rudadagi misning tarkibi jihatidan MDH mamlakatlarida hali unga tcng
kcladigan kon yo‘q.
Volfram, molibden, litiy sanoatining yirik korxonasi 34 0 ‘zbekiston qattiq qotishmalar va
o ‘ta chidamli Chirchiq m etallar kombinati hisoblanadi. Kombinat ingichka volfram
(Samarqand) va Q o‘ytosh volfram, molibden (Jizzax) konlari ruda lari hamda mis
rudalaridan ajratib olinadigan molibden negizida ishlaydi. Kombinatda birinchi molibden
quyilmasi 1956-yili olingan. 1957-yildan esa qattiq qotishmalar ishlab chiqarish
boshlangan. Kombinat mahsulotlari (100 turdan ortiq) elektrotexnika, po‘lat eritish, kon
burg‘ilash sohalarida keng qo'llaniladi. 201 0 -2 0 13-yillar mobaynida Surxondaryo
viloyatining Sariosiyo tumanida umumiy qiymati 146 million dollar bo‘lgan Xonjiza
konida polimetall rudalari, ya’ni rux, qo‘rg ‘oshin, mis v;i kumushning katta zaxiralarini

---

qayta ishlash bo‘vicha yirik loyihalar amalga oshirildi1. Respublikada yana bir qator
nodir va sochma metallar - ю т у , selen, tellur, skandiylar ishlab chiqariladi, rangli
incliiUiiming ikkilamchi quyilmalarini olish yo‘lga qo‘yilgan. Alyiiminiy ptirchalarini
qaytadan eritib, yiliga bir necha o ‘n mint» louiia ikkilamchi alyuminiy xalq xo‘jaligiga
etkazib bciilinoqda M ashinasn/lik vii iiietiilliii qayta ishlash sanoati - iqlisodiyol uchun
mashina va mexanizmlar, jihozlar, agregat va apparatlar, asbob-uskunalar,
madaniy-maishiy mollar, shuningdek, mudofaa ahamiyatiga ega b o ‘lgan mahsulotlar
ishlab chiqaruvchi o g ‘ir sanoat tarmoqlari majmuidir. Ushbu sanoat butun xalq
xo‘jaligini texnika bilan ta’minlashda moddiy asos hisoblanadi. Fan-texnika taraqqiyoti,
xalqning moddiymadaniy farovonligi va mamlakat qudrati mashinasozlik sanoati
taraqqiyotiga bog‘liq. Uning ahamiyati, eng aw alo, fan-texnika yutuqlarini ishlab
chiqarishga va insonlar hayotining barcha sohalariga joriy etish asosida qo‘1 mehnatini
mashina mehnatiga aylantirish, yengillashtirish, mashinani mashina bilan yaratish, 1
Karimov I.A. Surxondaryo viloyati Kengashining navbatdan tashqari sussiyasidagi nutqi
/ Xalq so‘zi, 2013, 21-dekabr. 35 tejamkorlikni ta ’minlash va mehnatning mazmuni va
xarakterini o ‘zgartirishdan iborat. M ashinasozlik sanoati mahsulot sifatini yaxshiiash,
ishlab chiqarishning samaradorligini yuqori darajaga ko‘tarishga imkoniyat yaratadi. M
ashinasozlik va metallni qayta ishlash sanoati respublika sanoat tarmoqlari orasida
yuqori o ‘rinlarda turadi. 0 ‘sish sur’atlari bo‘yicha ham bu tarmoq yuqori o ‘rinni
egallaydi.
iqtisodiyotni yanada isloh qilish, tarkibiy o`zgartirish va diversifikatsiyalash dasturiga
muvofiq kapital qurilish sohasida islohotlarning amalga oshirilishi tizimli va kompleks
o`rganilishini tashkil etish; kapital qurilishda, muhim xalq xo`jaligi ob`ektlari qurilishida,
shu jumladan, ijtimoiy soha, uy-joy va infratuzilma ob`ektlari qurilishida pudrat ishlarini
tashkil etish sohasida monitoringni ta`minlash hamda holat va vaziyatni tahlil qilish;
kapital qurilish sohasida islohotlarni chuqurlashtirish masalalari bo`yicha topshiriqlarning
bajarilishi bo`yicha davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, mahalliy ijro etuvchi
hokimiyat organlari faoliyati samarali muvofiqlashtirilishini ta`minlash; qurilish
kompleksini boshqarish tuzilmasini takomillashtirish, kapital qurilishda boshqaruv
tizimiga va xo`jalik munosabatlariga bozor printsiplari va mexanizmlarini keng joriy etish,
qurilish sohasida xususiy va kichik tadbirkorlikni, bozor infratuzilmasini rivojlantirish
bo`yicha takliflar ishlab chiqish; kapital qurilishning normativ-texnik va axborot bazasini
yangilash va takomillashtirish, loyihalashtirish va qurilish-montaj ishlarining zamonaviy
usullarini joriy etish ishlarini tashkil qilish; investitsiya loyihalarining texnik-iqtisodiy
asoslanishlarini tayyorlash darajasini oshirish hamda ularni shakllantirish, ko`rib chiqish
va tasdiqlash tartibini takomillashtirish; loyihalash va pudrat qurilish tashkilotlarini davlat
tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish, ularning negizida asosan xususiy va
qo`shma korxonalar tashkil etish jarayonlarini muvofiqlashtirish; loyihalash va
qurilish-montaj ishlarini bajarish yuzasidan buyurtmalarni joylashtirishda tanlovlar tashkil

---

etish darajasini oshirish; qurilish-montaj ishlarini tashkil etishning asosiy shakli sifatida
ob`ektlarni foydalanishga tayyor holda barpo etishga o`tishni ta`minlash, qurilish
faoliyatida shartnomaviy munosabatlarning rolini kuchaytirish; Qishloq joylarda
namunaviy loyihalar bo`yicha yakka tartibda uy-joy, tashqi muxandislik tarmoqlari va
infratuzilma ob`ektlarini qurish dasturini amalga oshirish ishlarini muvofiqlashtirish; Yirik
ixtisoslashtirilgan qurilish pudrat tashkilotlarini shakllantirish dasturini amalga oshirish
hamda Qurilish-pudrat tashkilotlarining reestrini yuritish ishlarini muvofiqlashtirish;
muxandislik-kommunikatsiya va yo`l-transport infratuzilmasi ob`ektlarining loyiha
hujjatlari ishlab chiqilishini va qurilish-montaj ishlari amalga oshirilishini tizimli va
kompleks o`rganilishini tashkil etish; xususiylashtirish jarayonlariga potentsial
investorlarni jalb etish, shu jumladan pudrat tashkilotlari ustav kapitallaridagi davlat
ulushi va aktivlarini xususiy investorlarga sotish yo`li bilan jalb etishni chuqur o`rganish
va ekspert baholashni o`tkazish, shu asosda ularning moddiy-texnika bazasini
rivojlantirish va mustahkamlash; kapital qurilish sohasida yoqilg`i-energetika resurslarini
tejashga doir tashkiliy-texnik tadbirlar va energiya sarfini kamaytirish tarmoq dasturini
ishlab chiqish va amalga oshirish ishlarini muvofiqlashtirish; kapital qurilish va
arxitektura sohasida Xususiy mulk, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni ishonchli
himoya qilishni ta`minlash, ularni jadal rivojlantirish yo`lidagi to`siqlarni bartaraf etish
chora-tadbirlari dasturi amalga oshirilishi monitoringini ta`minlash va tahlil qilish; b)
qurilish industriyasi va qurilish materiallari sanoati sohasida: iqtisodiyotni yanada isloh
qilish, tarkibiy o`zgartirish va diversifikatsiyalashni ta`minlash choratadbirlari dasturiga
muvofiq qurilish industriyasi va qurilish materiallari sanoatida islohotlarning amalga
oshirilishi tizimli va kompleks o`rganilishini tashkil etish; qurilish industriyasi va qurilish
materiallari sanoatida monitoringni ta`minlash va ishlarning holatini tahlil qilish; qurilish
industriyasi va qurilish materiallari sanoatini rivojlantirish sohasida qabul qilingan
qarorlar amalga oshirilishini ta`minlash; qurilish industriyasi va qurilish materiallari
sanoatini yanada rivojlantirish, qurilish industriyasi va qurilish materiallari sanoatida
bozor printsiplari va mexanizmlarini keng joriy etish, ushbu sohalarda xususiy va kichik
tadbirkorlikni rivojlantirish bo`yicha takliflar ishlab chiqish; qurilish materiallari sanoatini
yangi texnologiyalar, qurilish asbob- uskunalari, texnika, materiallar bilan ta`minlashning
kompleks dasturlarini shakllantirish; qurilish materiallarining ilg`or turlarini ishlab
chiqarishni o`zlashtirish, qurilish industriyasi korxonalarida zamonaviy texnologiyalarni
joriy etish bo`yicha takliflar ishlab chiqish; qurilish industriyasi korxonalarida
foydalaniladigan, mahalliylashtirish darajasini yanada oshirishni va sanoat
mahsulotlarining yangi turlari o`zlashtirilishini ta`minlovchi butlovchi buyumlar va detallar
ishlab chiqarishga doir loyihalar ishlab chiqilishini va amalga oshirilishini tashkil etish;
xususiylashtirish jarayonlariga potentsial investorlarni jalb etish, shu jumladan qurilish
industriyasi korxonalari ustav kapitallaridagi davlat ulushi va aktivlarini potentsial
investorlarga sotish yo`li bilan jalb etishni chuqur o`rganish va ekspert baholashni
o`tkazish, shu asosda ularni modernizatsiyalashni ta`minlash va ularning

---

moddiy-texnika bazasini rivojlantirish; qurilish industriyasi korxonalarida korporativ
boshqaruvning zamonaviy usullarini joriy etishni tashkil etish, ishlab chiqarish,
investitsiya, moddiy-texnika, moliyaviy va mehnat resurslaridan foydalanish
samaradorligini oshirish; qurilish industriyasi korxonalarida yoqilg`i-energetika
resurslarini tejashga doir tashkiliy-texnik tadbirlar va energiya sarfini kamaytirish tarmoq
dasturini ishlab chiqish va amalga oshirish ishlarini muvofiqlashtirish; qurilish
industriyasi korxonalarini jadal rivojlantirish uchun xususiy mulk, kichik biznes va
xususiy tadbirkorlikni ishonchli himoya qilishni ta`minlash, ularni jadal rivojlantirish
yo`lidagi tusiqlarni bartaraf etish chora-tadbirlari dasturi amalga oshirilishi monitoringini
ta`minlash va tahlil qilish; v) arxitektura va qurilish ishlarini nazorat qilish sohasida:
yagona arxitektura-shaharsozlik siyosati amalga oshirilishini hamda vakolatli davlat
organlari va mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari tomonidan shaharsozlik faoliyati
sohasida o`zlariga yuklangan vazifalarning bajarilishini ta`minlash; aholi punktlarini
kompleks rivojlantirish bo`yicha qabul kilinayotgan loyiha echimlarining darajasi va
sifatini oshirish; qurilish ishlari sifati yuzasidan zarur darajada nazorat o`rnatish. g)
transport va transport kommunikatsiyalari sohasida: iqtisodiyotni yanada isloh qilish,
tarkibiy o`zgartirish va diversifikatsiyalash dasturiga muvofiq transport va transport
kommunikatsiyalari sohasida islohotlarning amalga oshirilishi tizimli va kompleks
o`rganilishini tashkil etish; transport va transport kommunikatsiyalarining barcha turlari
faoliyati monitoringini ta`minlash hamda tahlil etish va ushbu sohalarda davlat siyosatini,
boshqaruv shakllari, usullari va tuzilmasini takomillashtirishga doir takliflar ishlab
chiqish; transport sohasining faoliyat ko`rsatishi va transport kommunikatsiyalarini
rivojlantirish masalalari bo`yicha O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston
Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Vazirlar
Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari, Qoraqalpog`iston Respublikasi
Konstitutsiyasi va qonunlari, Jo`qorg`i Kengesning qarorlari va boshqa hujjatlari, Vazirlar
Kengashining qarorlari va farmoyishlari bajarilishini tashkil etish; yo`lovchilar va yuk
tashishni maqbullashtirish, uning samaradorligini oshirish va uni oqilona
tashkillashtirish, transport kommunikatsiyalarini jadal rivojlantirish hamda ularning
barqaror faoliyat ko`rsatishi, transportda tashish va transmilliy transport yo`laklarini
rivojlantirish sohasida xalqaro hamkorlikni kengaytirish vazifalari kompleks hal etilishini
tashkil etish; transport va transport kommunikatsiyalari sohasi faoliyati masalalarida
davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, boshqa
organlar va tashkilotlarning o`zaro hamkorligini ta`minlash; raqobat muxitini
shakllantirish, transport xizmatlari bozoridan teng foydalanilishini ta`minlash yuzasidan
takliflar ishlab chiqish; transport xizmatlariga haq to`lash bo`yicha aholining ijtimoiy
nochor qatlamlariga beriladigan imtiyozlarning mavjud tizimini tahlil qilish va ularni
unifikatsiya qilishga doir takliflar ishlab chiqish; transport tarmog`i korxonalarida
foydalaniladigan, mahalliylashtirish darajasini yanada oshirishni va sanoat
maxsulotlarining yangi turlari o`zlashtirilishini ta`minlovchi butlovchi buyumlar va detallar

---

ishlab chiqarishga doir loyihalar ishlab chiqilishini va amalga oshirilishini tashkil etish;
xususiylashtirish jarayonlari potentsial investorlarni jalb etish, shu jumladan transport
korxonalari ustav kapitallaridagi davlat ulushi va aktivlarini potentsial investorlarga
sotish yo`li bilan jalb etish, shu asosda transport parkini modernizatsiyalash va
yangilash ta`minlashni chuqur o`rganish va ekspert baholashni o`tkazish; transport va
transport kommunikatsiyalari sohasidagi korxonalarda korporativ boshqaruvning
zamonaviy usullarini joriy etishni tashkil etish, ishlab chiqarish, investitsiya,
moddiy-texnika, moliyaviy va mexnat resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish;
transport va transport kommunikatsiyalari sohasida yoqilg`i-energetika resurslarini
tejashga doir tashkiliy-texnik tadbirlar va energiya sarfini kamaytirish tarmoq dasturini
ishlab chiqish va amalga oshirish ishlarini muvofiqlashtirish; transport va transport
kommunikatsiyalari sohasida xususiy mulk, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni
ishonchli himoya qilishni ta`minlash, ularni jadal rivojlantirish yo`lidagi to`siqlarni bartaraf
etish chora-tadbirlari dasturi amalga oshirilishini monitoringini ta`minlash va tahlil qilish;
d) mineral xomashyo va uglevodorodlarni qidirish va qazib olish sohasida:
geologiya-qidiruv ishlarini boshqarish tizimini takomillashtirish hamda er osti
boyliklaridan samarali foydalanish va mineral xomashyo qazib olish talablarini hisobga
olgan holda, hududlarni kompleks geologik o`rganish, eng avvalo, uglevodorod
xomashyo, asl, rangli, nodir metallar va uran, shuningdek, mineral xomashyoning
boshqa turlarini, chuchuk va mineral er osti suvlarini qidirish va razvedka qilish
samaradorligini oshirishni ta`minlaydigan foydali qazilmalarning geologik zaxiralarini
prognozlashtirishning zamonaviy texnologiyalari va ilg`or metodlarini joriy etish
strategiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish; er ostini geologik o`rganish, mineral
xomashyoni va uglevodorodlarni qazib olish va qayta ishlash sohasida maqsadli
dasturlarni, mahsulot taqsimotiga oid bitimlar loyihalarini amalga oshirish yuzasidan
qarorlar qabul qilish uchun ekspertiza o`tkazish va tavsiyalar tayyorlash; er osti
boyliklarini geologik o`rganish, ulardan foydalanish va ularni muhofaza qilish, mineral
xomashyo bazasini tiklash sohasida davlat siyosati amalga oshirilishini ta`minlash;
geologiya, er osti boyliklaridan foydalanish va ularni muhofaza qilish, mineral xomashyo
va uglevodorodlarni qazib olish sohasida islohotlar amalga oshirilishini tizimli va
kompleks o`rganishni tashkil etish; geologiya-qidiruv ishlari dasturlari amalga oshirilishi
monitoringini hamda foydali qazilmalarning asosiy turlari zaxiralari va resurslarini o`z
vaqtida kupaytirish chora-tadbirlari natijadorligi tahlil kilinishini ta`minlash; yagona
texnika siyosatini o`tkazish, geologiya va neft`-gaz tarmog`ining geologiya-qidiruv,
burg`ulash va qazib olish korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik
jihatdan qayta jixozlashni tahlil qilish va takliflar tayyorlash; hujjatlar aylanishi, hisob va
hisobot tizimiga, geologiya tarmogi tashkilotlarining moliya-xujalik faoliyatiga, xodimlarni
boshqarishga, ishlab chikarish-texnologiya jarayonlariga asosan maxdshshy zamonaviy
axborot- kommunikatsiya texnologiyalarini va dasturiy maxsulotlarni joriy etish bo`yicha
islohotlarning amalga oshirilishi tizimli va kompleks urganilishini tashkil etish; e) texnik

---

jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, metrologiya muvofiqlikni baholash sohasida:
standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish, xalqaro standartlarni, shu jumladan
sifatni boshqarish tizimi bo`yicha xalqaro standartlarni qo`llanish asosida
mahsulotlarning sifatini va raqobatbardoshligini oshirish sohasidagi yagona davlat
siyosati o`tkazilishini tashkil qilish; standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish
tizimlarining faoliyat ko`rsatishini va rivojlantirilishini tizimli o`rganishni va kompleks tahlil
qilishni tashkil etish, standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish, xalqaro
standartlarni, shu jumladan, sifatni boshqarish bo`yicha xalqaro standartlarni qo`llanish
asosida mahsulotlar sifatini va raqobatbardoshligini oshirish sohasida davlat siyosatini
shakllantirish va amalga oshirish bo`yicha takliflarni tahlil qilish va tayyorlash;
standartlashtirish, metrologiya va muvofiqlikni baholash bo`yicha xalqaro talablarni va
xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni hisobga olgan holda milliy sifat infratuzilmasini
yanada takomillashtirish va rivojlantirish bo`yicha takliflar ishlab chiqish;
standartlashtirish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohasidagi boshqa
normativ-huquqiy hujjatlarning amalda bajarilishini ta`minlash bo`yicha ishlarning
monitoringini olib borish va ularni muvofiqlashtirish. 6. Kotibiyat o`ziga yuklangan
vazifalarni bajarish uchun quyidagi funktsiyalarni amalga oshiradi: o`zi yuritadigan
sohaga kiradigan masalalar bo`yicha axborotlarni to`playdi va umumlashtiradi;
iqtisodiyotning tegishli tarmoqlarida va hududlarda ishlarning holatini o`rganadi hamda
Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i Kengesining Raisi va Vazirlar Kengashining
Raisi va o`rinbosarlari uchun tegishli materiallarni tayyorlaydi; tegishli tarmoqlarni
rivojlantirish, islohotlarni chuqurlashtirish, tarkibiy o`zgartirishlarni, ishlab chiqarishlarni
modernizatsiyalash va diversifikatsiyalash dasturlarini amalga oshirish, tegishli
tarmoqlarda korporativ boshqaruvning zamonaviy usullarini joriy etish monitoringini olib
boradi; O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining
farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari, O`zbekiston
Respublikasi Prezidenti, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri va uning
o`rinbosarlari, Vazirlar Mahkamasi Ijro etuvchi apparati boshqaruvchisining hamda
Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i Kengesining Raisi, Vazirlar Kengashining Raisi
va o`rinbosarlari topshiriqlari ijrosini nazorat qiladi; tegishli tarmoqlar bo`yicha
tizimlashtirilgan ma`lumotlar bazasi yaratilishi va yuritilishini, ularning muntazam
ravishda yangilanishini ta`minlaydi; Vazirlar Mahkamasining ko`rib chiqishi uchun tahliliy,
ma`lumotnoma materiallar va boshqa materiallarni, O`zbekiston Respublikasining Bosh
vaziri va uning o`rinbosarlari hamda Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i
Kengesining Raisi, Vazirlar Kengashining Raisi va o`rinbosarlari topshiriqlari loyihalarini
tayyorlaydi; Vazirlar Mahkamasiga kiritilgan O`zbekiston Respublikasi qonunlari,
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Vazirlar
Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari, Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i
Kengesining qarorlari va boshqa hujjatlari, Vazirlar Kengashining qarorlari va
farmoyishlariga hamda boshqa hujjatlar loyihalari ekspertizasini amalga oshiradi va

---

ularni ishlab chiqadi, ular yuzasidan zarur tahliliy va ma`lumotnoma materiallar
tayyorlaydi; sohaga oid o`tkaziladigan yig`ilishlarga materiallar tayyorlashda va ularda
qabul qilinadigan qarorlarni rasmiylashtirishda qatnashadi; materiallarning kompleksliligi
hamda ularni ishlab chiqish va tayyorlashning sifati, O`zbekiston Respublikasi qonunlari,
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Vazirlar
Mahkamasining qarorlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti, O`zbekiston
Respublikasining Bosh vaziri va uning o`rinbosarlarining, Qoraqalpog`iston Respublikasi
Jo`qorg`i Kengesining Raisi, Vazirlar Kengashining Raisi va o`rinbosarlari topshiriqlari
loyihalarining davlat va xo`jalik boshqaruvi manfaatdor organlari, Vazirlar Kengashi
apparatining boshqa tarkibiy bo`linmalari bilan kelishilishi uchun javob beradi; Kotibiyat
vakolatiga kiruvchi masalalar bo`yicha qonun loyihalari ishlab chiqilishini va belgilangan
tartibda Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i Kengesiga va O`zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisiga taqdim etilishini tashkil etadi; o`ziga yuklangan vazifalarga
muvofiq davlat va xo`jalik boshqaruvining mutasaddilik qilinadigan organlari faoliyatini
muvofiqlashtiradi; o`z vakolatiga kiruvchi masalalar bo`yicha hukumatlararo bitimlarni
tayyorlashda qatnashadi; Qoraqalpog`iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi va
uning o`rinbosarlari boshchilik qiladigan tegishli Hukumat komissiyalari va idoralararo
komissiyalar, kengashlar va tashkiliy qo`mitalar ishi samaradorligini ta`minlaydi, ular
tomonidan qabul qilingan qarorlarning bajarilishini muvofiqlashtiradi va nazorat qiladi;
fuqarolarning murojaatlarini ko`rib chiqadi va ularda qo`yilgan masalalarni hal etish
bo`yicha takliflar tayyorlaydi, ko`rib chiqish va chora-tadbirlar ko`rish uchun ushbu
murojaatlarni tegishli davlat va xo`jalik boshqaruvi organlariga, mahalliy davlat
hokimiyati organlariga yuboradi, ularning o`z vaqtida ko`rib chiqilishini nazorat qiladi,
fuqarolarni shaxsan qabul qilishni amalga oshiradi; o`ziga yuklangan boshqa
funktsiyalarni belgilangan tartibda amalga oshiradi.