Filon z Aleksandrii

Filon z Aleksandrii
Filon, Żyd z Aleksandrii, urodził się około 25 r. p.n.e., a zmarł ok. 50 r. n.e.
I. Dualizm i monizm.

Filon należał do tych, którzy mieli tylko jeden przedmiot prawdziwego zainteresowania; Boga. U Filona jako pierwszego zauważyć mona pogląd iż zadaniem filozofii jest poznanie Boga. Świat rozpatrywany jest jako boskie dzieło i jego objawienie. Filon rozróżniał trzy podstawowe przeciwieństwa:

1. 
   Boga i Świat
   
2. 
   Ducha i materię
   
3. 
   Dobro i zło
   

Zaobserwowany u niego dualizm, swoista dwoistość bytu łączyła się z potrzebą jedności. W tym widziano właściwe zadanie filozofii, aby mimo wszystko odnalazła jedność wszechświata, jedność boga i stworzonego przez Niego świata, ducha i materii, dobra i zła.

II. aleksandryjski schemat metafizyki.

Filon przyjmował, za innymi filozofami epoki, iż pomiędzy Bogiem i światem materialnym istnieje zbytnia przepaść aby te dwa pojęcia mogły znajdować się obok siebie jednym szeregu. Znalazł on ogniwo pośrednie – Logos.

1. 
   Bóg – w nowym ujęciu, był On punktem wyjścia systemu, dotychczas za punkt wyjścia rozważań filozoficznych używany był świat, a Bóg był punktem dojścia. Filon stworzył nowe pojęcie Boga, synkretyczne pojecie. Składały się na niego elementy greckiego absolutu i żydowskiego jednego Boga.
   

Cechy greckiego absolutu:

1. 
   niezależność
   
2. 
   istnienie dzięki własnej naturze
   
3. 
   niezłomność
   
4. 
   niezmienność
   
5. 
   wieczność
   
6. 
   ponadczasowość
   

Cechy zaczerpnięte ze Starego Testamentu

1. 
   dobrotliwość
   
2. 
   potęga
   
3. 
   wszechwiedza
   

Bóg Filona jest niedostępny i niepojęty jest poza światem, nie jest w związku z żadną istotą skończoną. Jest również poza poznaniem: jest wyższy i doskonalszy ponad wszystko, co możemy poznać.

2. 
   Materia – przeciwległy kraniec w systemie Filona. Pojmowana po platońsku: bezkształtna, bezwładna, bezduszna, pozbawiona określonych własności, niebyła nawet bytem lecz tylko potencją, z której może być ukształtowany. Jeśli znajduje się w niej siła to tylko ujemna, będąca źródłem zła na świecie. Nie może być tworem Bożym, lecz jest odwieczna. Między materią a Bogiem jest tak duże przeciwieństwo, że nie może mieć miejsca bezpośrednie zetknięcie ich ze sobą. Dlatego też Bo Ne tylko nie stworzył materii ale i nie stworzył z niej świata. Jeśli świat materialny je stworzony i kierowany przez Boga to tylko pośrednio. Trzeba przyjąć ogniwo pośrednie – Logos.
   
3. 
   Logos – jak wyżej. Tym ogniwem były idee, prawzór materialnego świata.
   

1. 
   idee – myśli boże, nie istniejące samodzielnie.
   
2. 
   Lecz nie są one jedynie myślami Boga lecz i siłami, ponieważ myl Boga przeradza się od razu w czyn.
   
3. 
   Trzecim motywem Logosu jest ujęcie go jako osoby, anioła, pośrednika pomiędzy Bogiem a światem, więcej wysłannikiem i Jego zastępcą, jeszcze więcej synem Bożym, jeszcze więcej: drugim Bogiem. Jego stwórcą jest Bóg, on za z kolei jest twórcą świata, jest tym który ukształtował go z materii.
   

III. Psychologia.

Psychologia była dla Filona odbiciem metafizyki. Dusza ludzka to dla niego miejsce spotkania dwóch światów: materialnego i boskiego. Zmysłowa cześć duszy jest czysto materialna a rozum jest wpływem bóstwa. Tutaj także widzi potrzebę znalezienia elementu łączącego – logos. Tak jak kosmos, tak i dusza jest dla Filona szeregiem złożonym z trzech ogniw; rozum, logos, zmysły.

1. 
   Rozum – najwyższa, intuicyjna władza, zdolność oglądania Boga.
   
2. 
   Logos – intelekt niższy, operujący zmysłowymi danymi.
   

IV. Etyka i teoria poznania.

Etyka Filona byłą odwróceniem metafizyki. Człowiek należy do najniższych tworów w drabinie bytów, ale zadanie jego jest dojść do jej szczytów. Metafizyka pokazuje jak drabina bytów schodzi do doskonałego boskiego bytu do niedoskonałego, etyka zaś jak byt niedoskonały może z powrotem wejść do doskonałości. Celem człowieka jest złącznie z Bogiem. Cel ten ludzkimi środkami nie jest osiągalny, osiągnąć go może tylko boska część duszy – rozum lecz tylko w wtedy gdy jest oderwany od ciała, czyli w tanach ekstazy i kontemplacji.

Teoria poznania Filona je analogiczna do etyki. Wg niego prawda jest tylko w Bogu a człowiek może ją osiągnąć poprzez połączenie z Bogiem. Możliwe jest to tylko w stanach ekstazy i kontemplacji. Przyrodzone siły człowieka nie starczą do poznania prawdy, lecz Bóg udziela pomocy w postaci objawienia. Jedynym niezawodnym źródłem poznania jest Pismo Święte, zawierające prawdy objawione