Analitik Kimya
Kimyanın, maddelerin hangi bileşenlerden ve bileşenlerin hangi oranlarda (bağıl miktarlarda) olduğunu inceleyen dalı Analitik Kimya olarak isimlendirilir.
Kimyasal analiz; bir maddenin bileşenlerini ve/veya bileşenlerin bağıl miktarlarını tayin etmek için yapılan işlem(ler)dir.
Kalitatif (nitel) Analiz
|
Kantitatif (nicel) Analiz
|
Numunedeki türlerin (bileşenlerin)
belirlenmesi için yapılan analizdir
|
Bileşenlerin hangi oranlarda bulunduğunu (bağıl miktarlarını) belirlemek için yapılan Analiz.
|
Makro Analiz
Yarı mikro analiz
Mikro Analiz
Analiz Yöntemleri
|
|
Enstrümantal (Aletli) Yöntemler
|
Analiz sadece inorganik veya organik kimyasal maddelerin çözeltileri kullanılarak gerçekleştiriyorsa buna yaş analiz denir.
-
Gravimetrik analiz
-
Volumetrik analiz
|
Analiz kimyasal çözeltilerin yanı sıra cihaz kullanılarak gerçekleştiriliyorsa enstrümantal analiz denir
-
Spektroskopik analiz
-
Elektrokimyasal analiz
-
Kromatografik analiz
|
Kantitatif Analiz Basamakları
-
Metot Seçimi
-
Temsili Numune Alma
-
Laboratuvar Numunesinin Hazırlanması
-
Tekrar Numunelerinin Alınması
-
Numunelerin Çözülmesi
-
Bozucu Etkilerin Giderilmesi
-
Analitin Özelliğinin Ölçülmesi
-
Sonuçların Hesaplanması
-
Sonuçların Güvenirliliğinin Belirlenmesi
Bazı Temel Kavramalar
Numune: Bir maddeden (örnekten) analiz edilmek üzere alınan yemsili kısım.
Analit: bir numunede atin edilecek bileşen.
Molarite: litredeki mol sayısı
Normalite: litredeki eşdeğergram sayısı
ppm: 1 kg çözücüde gram cinsinden çözünen madde kütlesi
Yoğunluk: birim hacimdeki madde kütlesi
Çözeltilerin Seyreltilmesi
Ortalama Değer tekrarlanan ölçüm sonuçlarının toplamının toplam ölçüm sayısına bölünmesiyle elde edilen sayıdır.
N
∑ xi
i=1 x1 + x2 +x3 +...... + xn
x = ------------- = --------------------------
N N
Ortanca Değer: analiz sonuçları en küçükten en büyüğe doğru sıraya konduğunda sıarnın ortasına düşen sonuç orta değerdir.
Dağılım : Bir analizde elde edilen sonuçların en büyüğü ile en küçüğü arasındaki farka dağılım denir.
Kesinlik: Bir analizde tamamen aynı yolla elde edilen sonuçların birbirine yakınlığına kesinlik denir. (dağılım, sapma, ortama sapma, bağıl ortalama sapma, variyans, standart sapma, bağıl standart sapma terimleri ile ifade edilir)
Doğruluk : Bir sonucun gerçek değere yakınlığını belirtir. ( mutlak hata ve bağıl hata terimleri ile ifade edilir.)
Mutlak hata: ölçülen değerle gerçek değer arasındaki farktır. E = xi - xt
Bağıl hata: mutlak hatanın gerçek değere oranıdır.
xi - xt
Er = x %100 (yüzde bağıl hata)
Xt
xi - xt
Er = x ‰1000 (binde bağıl hata)
Xt
Deneysel Verilerdeki Hata Tipleri
-
|
|
| Büyük (kaba) Hata |
Çok az rastlanan, analizciden veya beklenmedik olaylardan kaynaklanan büyük hatalardır.
|
- Aritmetik işlem hatası yapılması
- Rakamların yerlerinin değişik yazılması
- (+) yerine (-) yazılması
- yanlış skaladan okuma yapılması
|
Sistematik (Belirli) Hata
|
Kaynakları belirlenebilen ve düzeltilebilen hatalardır. Sonuçların doğruluğuna etki eder.
| -
Numune Hataları
-
Alet Hataları
-
Metot hatalar
-
Kişisel Hatalar
|
Rastgele (Belirsiz) Hata
|
Bilinmeyen ve kontrol edilemeyen hata tipidir. Ölçümün kesinliğine etki eden hatadır.
|
İki ölçüm arasında deney şartlarının az veya çok değişmesidir.
|
Dostları ilə paylaş: |