AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT QT SAD UN VERS TET
MAG STRATURA MƏRKƏZ
Ə
lyazması hüququnda
Ə
HMƏDOVA VÜSALƏ HÜSEYN qızı
“MÜAS R ŞƏRA TDƏ XAR C QT SAD S YASƏT STRATEG YASININ
FORMALAŞDIRILMASI MEXAN ZM N N HÜQUQ TƏM NATI”
mövzusunda
MAG STR D SSERTAS YASI
xtisasın şifri və adı: 060404 – “ qtisadiyyat”
xtisaslaşma: “ qtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsi”
Elmi rəhbər: Magistr proqramının rəhbəri:
iqtisad elmləri doktoru iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru
professor F. P. RƏHMANOV dosent S. Z. SAYEV
Kafedra müdiri:
iqtisad elmləri doktoru
professor F. P. RƏHMANOV
BAKI-2015
2
MÜNDƏR CAT
G R Ş
................................................................................................
4
I FƏSIL.
DÖVLƏT N
XAR C
QT SAD
S YASƏT N N
MAH YYƏT VƏ XAR C
QT SAD S YASƏT
STRATEG YASININ
FORMALAŞDIRIMASININ
KONSEPTUAL ƏSASLARI..................................................
11
1.1. Dövlətin xarici iqtisadi siyasətinin mahiyyəti və onu
formalaşdıran amillər.......................................................
11
1.2. Dövlətin xarici iqtisadi strategiyasının mahiyyəti və
formalaşması istiqamətləri...............................................
24
1.3. Dövlətin xarici iqtisadi strategiyası ilə bağlı nəzəri
yanaşmalar.......................................................................
35
II FƏS L. AZƏRBAYCAN RESPUBL KASININ XAR C QT SAD
S YASƏT STRATEG YASININ FORMALAŞMASINA
TƏS R GÖSTƏRƏN FAKTORLAR VƏ DÜNYA
TƏSƏRRÜFATINA
NTEQRAS YANIN
TENDENS YALARI...............................................................
50
2.1. Azərbaycanın xarici iqtisadi siyasət strategiyasının
formalaşmasında mövcud xarici iqtisadi əlaqələrin rolu.
50
2.2.
Azərbaycanın
yerləşdiyi
məkanda
inteqrasiya
proseslərinin müasir vəziyyəti və Azərbaycanın xarici
iqtisadi siyasətinin formalaşmasına təsir göstərən
faktorlar...........................................................................
71
2.3. Azərbaycanın dünya təsərrüfatına inteqrasiyasının
tendensiyaları və ziddiyyətləri.........................................
85
III FƏS L. AZƏRBAYCAN RESPUBL KASININ XAR C QT SAD
S YASƏT STRATEG YASININ FORMALAŞDIRILMASI
MEXAN ZM N N HÜQUQ TƏM NATI VƏ ONUN
TƏKM LLƏŞD R LMƏS ST QAMƏTLƏR .....................
104
3
3.1. Azərbaycan Respublikasının dünya təsərrüfatına
inteqrasiyasının institusional-təşkilati mexanizmlərinin
formalaşdırılması.............................................................
104
3.2. Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi siyasət
strategiyasının formalaşdırılmasının hüquqi təminatı.....
115
3.3. Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi siyasət
strategiyasının formalaşdırılmasının hüquqi təminatının
təkmilləşdirilməsi istiqaməti...........................................
125
NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR........................................................................
141
ST FADƏ ED LM Ş ƏDƏB YYAT.........................................................
148
4
G R Ş
Mövzunun aktuallığı. Müasir dövrdə müxtəlif ölkələr xarici iqtisadi əlaqələrin
mürəkkəb və çoxcəhətli sistemi ilə qarşılaşır və ondan maksimum istifadə etməyə
cəhd edirlər. Hər bir ölkənin milli iqtisadiyyatı xarici iqtisadi əlaqələrin müxtəlif
formaları ilə beynəlxalq iqtisadiyyata qoşulur, onun nailiyyətlərindən necə istifadə
etməsindən asılı olaraq müəyyən səmərə götürə bilir. Bu öz-özünə baş verən proses
olmayıb, yalnız ölkələrin məqsədyönlü xarici iqtisadi siyasət strategiyasının
formalaşdırılması və onun hüquqi tənzimlənməsi yolu ilə mümkün ola bilər. Xarici
iqtisadi əlaqələrin mərkəzində isə xarici ticarət əlaqələri dayanır. Buna görə də xarici
ticarət əlaqələrinin hüquqi təminat sistemi və onun həyata keçirilmə mexanizmləri bu
gün xüsusi aktuallıq kəsb edir.
Ümumiyyətlə beynəlxalq təcrübə göstərir ki, bazar iqtisadiyyatının səmərəli
fəaliyyət göstərməsi dövlətin iqtisadi proseslərdə fəal iştirakını tələb edir. Bu
istiqamətdə həm gömrük-tarif tənzimlənməsi, həm də qeyri-tarif tənzimlənməsi
metodları diqqəti daha çox cəlb edir. Məhz bu baxımdan xarici iqtisadi siyasət
strategiyasının formalaşdırılması mexanizminin hüquqi təminatının mahiyyətini
açmaq, onun elmi-nəzəri əsaslarını və təkmilləşdirilməsi istiqamətlərini tədqiq etmək
olduqca zəruri və aktualdır.
Problemin öyrənilməsi səviyyəsi. Xarici iqtisadi siyasət strategiyası
mexanizmi kompleks xarakterə malik olduğundan və iqtisadiyyatın bütün səviyyələri
(mikro, mezo, makro) və sferaları ilə sıx qarşılıqlı bağlılığı səbəbindən əksər iqtisadi
məktəblərin tədqiqat obyektinə çevrilmişdir və bu istiqamətdə tədqiqatlar bu gün də
davam edir. Dünyanın tanınmış alimləri tərəfindən dünya iqtisadiyyatı və xarici
iqtisadi əlaqələr sisteminin mahiyyətinin açıqlanması və fundamental problemlərinin
araşdırılması sahəsində çox dəyərli tədqiqat əsərləri yaradılmışdır. Bu iqtisadçılardan
A. Smit, D. Rikardo, J. Keyns, N. Kaldor, E. F. Heckscher, B. Ohlin, V. Leontev, M.
Porter, Rybczynski, P. Samuelson, V. Stopler, B. Belaşa, M. Korden, P. Kruqman, C.
Stiqlis, J. Saks və digərlərinin adlarını çəkmək olar.
Dostları ilə paylaş: |