Giriş Duyusal söndürme (extinction) sol ihmalin ayırt edici semptomlarından biridir. Sadece SOL taraftan verildiğinde ayırdedilen görsel (veya işitsel) uyaranın sağ taraftan aynı anda verilen uyarıyla birlikte verildiğinde ihmaline verilen addır. Söndürülen uyaran sinir sisteminde değerlendirilir ve davranış üzerinde gizli etki gösterir (Driver ve Vuilleumier, 2001) Söndürmenin yüksek düzeyde bilişsel işlevle ilgili mekanizmaları neler?
Duyusal rekabet, sağdan dikkatin uzaklaştırılmasında zorluk, birçok hedefe dikkatin yönlendirilmesi zorluğunun abartılı hali Duyusal rekabet, sağdan dikkatin uzaklaştırılmasında zorluk, birçok hedefe dikkatin yönlendirilmesi zorluğunun abartılı hali Söndürme; global (iki taraflı) dikkatin bozulduğu fakat fokal (tek taraflı) dikkatin sağlam olduğu bir durum olarak düşünülebilir. Amaç:Beyin hasarı olan hastalarda söndürme oluşturan durumu canlandıran bir paradigmayla iki taraflı ve tek taraflı dikkat işlevsel anatomisini incelemek. Hipotez: Paryetal korteksde fokal ve global dikkatle ilgili bölgeler bulunabilir ve bunların işlevsel anatomisi bir asimetri gösterebilir
Deney Durumları: Deney Durumları: Sol ve sağ tek taraflı (global) dikkat İki taraflı ( fokal) dikkat Nötral durum - Hedef içermeyen denemeler
- %50 evet / hayır
- İpucu hedef arası değişken
- Önce pratik sonra 8 fMRI oturumu (11deneme X 4 durum)
- Deney sırasında göz hareketleri (ekranda gözün odaklandığı nokta) kaydedildi.
3-Tesla Siemens MRI, yüksek çözünürlüklü anatomik (T1 ağırlıklı) ve fonksiyonel (T2* ağırlıklı) kayıtlar alındı. 3-Tesla Siemens MRI, yüksek çözünürlüklü anatomik (T1 ağırlıklı) ve fonksiyonel (T2* ağırlıklı) kayıtlar alındı. İncelemeler SPM% programıyla yapıldı. - Harekete bağlı hataların düzeltilmesi (Realigment)
- T1 görüntülerle bağdaştırma (coregistration)
- Standart anatomik bir düzleme uydurma (normalization)
- Uzaysal olarak pürüzsüzleştirme (smoothing)
İpucuna ait olaya ilişkin hemodinamik yanıtlar hesaplandı. Her ipucu denemesi sonrası 18.9 saniyelik döneme ait yanıt 2.1 saniyelik zaman aralıklarıyla (1 TR veya görüntü süresi) değerlendirildi. Finite Impulse Response (FIR) function. İpucuna ait olaya ilişkin hemodinamik yanıtlar hesaplandı. Her ipucu denemesi sonrası 18.9 saniyelik döneme ait yanıt 2.1 saniyelik zaman aralıklarıyla (1 TR veya görüntü süresi) değerlendirildi. Finite Impulse Response (FIR) function. Zaman değerleri (9 TR) ve durum (Sol-sağ-iki taraf) faktörü kullanılarak göreve bağlı anlamlı aktiviteler saptandı (Çoklu karşılaştırmalar için düzeltilmiş P<0.05, FWE) - İki taraflı-tek taraflı dikkat farkı
- Sol – sağ dikkat farkı
Farklara bağlı anlamlı aktivasyon bölgelerinde zaman grafikleri Her iki yarımkürede aktivasyon görüldüğünde +yarımküre faktörü
Reaksiyon Zamanları
Dikkat Ağı (Sol+Sağ+İki taraf)
İki taraflı - Tek taraflı Dikkat
TARTIŞMA Bir ipucu yoluyla uzaysal dikkati sola sağa yada her iki tarafa yönlendirdik (Bilgi veren-Nötral durum farkı) Global (iki taraf) focal (tek taraf) dikkat farkı dorsal paryetal (posteriyor IPS ve anteriyor IPL), lateral perisitriat ve inferiyor frontal girus aktivasyonuna yol açtı. LPS hariç tüm bu bölgelerde iki taraflı dikkat tek taraflı dikkatten daha fazla sinyale neden oldu. IPL sadece sağ yarıkürede aktif ve solda eş bölgede 3 durum için de sinyaller benzer.
Sadece IPL in sağ yarıkürede hasarı iki taraflı dikkatte soruna yol açabilir. Sadece IPL in sağ yarıkürede hasarı iki taraflı dikkatte soruna yol açabilir. Sağlam sol IPL sol ve sağa tek taraflı dikkatte normal işlevini sürdürürken, iki taraflı dikkatte sağ tarafa dikkatin baskın gelmesi sola ihmali doğurabilir. - Söndürme (extinction) için kritik lezyon bölgeleri Paryetal lob ve temporoparyetal junction (Driver et al. 1997, Karnath et al. 2003)
- Bir hastada görülen sağ FEF lezyonu söndürme olmadan sonraki söndürme içeren ihmale yol açmıştır (Daffner at al. 1990)
Sağ yarıküre lezyonlarından sonra daha sık ve daha ağır ihmal görülmesinin nedenlerinden birinin IPL’deki aktivasyonları gösteren nöron grubu ve bağlantılarındaki kayıp olduğu söylenebilir.
Sağ – sol dikkat farkı CS ve LPS aktivasyonu; contralateral dikkat = iki taraf dikkat IPS, IPL ve IFG de ipsi-kontra dikkat farkı yok Finket al (2000) ve Vandenberghe et al (2005) sırasıyla bilateral IPL/IPS ve sağ IPS aktivasyonlarının global dikkatle ilgili
KARARLAR Global –Fokal dikkat arasında zumlamalar ve uzaysal dikkat hastalarında ihmal oluşturan testi taklit eden bir paradigma Global>fokal dikkat frontal ve paryetal nöron aktivasyona yol açtı Sağ IPL global dikkatle daha ilgili Bu asimetri sağ paryetal lezyonların söndürmeye daha fazla yol açmasını açıklayabilir.
Dostları ilə paylaş: |