Görkem Çağan Çağlayan



Yüklə 263 Kb.
tarix08.09.2018
ölçüsü263 Kb.
#67628
növüYazı


Görkem Çağan Çağlayan


İLK İSLAMİ TÜRK EDEBİYATI ESERLERİ

  • Kutadgu Bilig

  • Divan-ı Lügati’t Türk

  • Atabetü’l Hakayık

  • Divan-ı Hikmet



XI.yy’ da (1069-1070) Yusuf Has Hacib tarafından yazılmıştır.

  • XI.yy’ da (1069-1070) Yusuf Has Hacib tarafından yazılmıştır.

  • Karahanlı Hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.

  • Kutadgu Bilig ‘’saadet veren bilgi,ilim’’ anlamına gelir.

  • Didaktik bir eserdir.



İslam Kültürü etkisindeki ilk edebi eserdir.

  • İslam Kültürü etkisindeki ilk edebi eserdir.

  • Mesnevi tarzında yazılmıştır.

  • Aruz ölçüsüyle 6645 beyit olarak yazılmıştır.

  • Eserde 173 tane de dörtlük vardır.

  • Eserde,toplum hayatındaki bozuklukları düzeltecek,insanı mutlu edecek yollar bulmak;bu yolları,devrin hükümdarına öğütler halinde göstermek amaçtır.

  • Türk edebiyatının ilk ‘’siyasetname’’ kitabıdır.



Eser diyalog biçiminde yazılmıştır.

  • Eser diyalog biçiminde yazılmıştır.

  • Hakaniye Türkçesiyle yazılmıştır.Arapça ve Farsça kelimeler az kullanılmıştır.

  • Eserde dört sembolik şahsiyet vardır.

  • Gündoğdu :Hükümdar >>Adaleti temsil eder.

  • Ay Toldı :Vezir >>Mutluluğu temsil eder.

  • Ögdülmüş :Vezirin oğlu >>Aklı temsil eder.

  • Odgurmuş :Vezirin kardeşi >>Kanaati temsil eder.



Kitaba ilk ilâve edilen 77 beyitlik bir manzûme vardır.Bu manzûm önsözde eserin kendisi ve yazarı hakkında malûmât verilmektedir. Burada hükümdârlara “ilig” ve “beg” yerine “melik” tâbiri kullanılmıştır.

  • Kitaba ilk ilâve edilen 77 beyitlik bir manzûme vardır.Bu manzûm önsözde eserin kendisi ve yazarı hakkında malûmât verilmektedir. Burada hükümdârlara “ilig” ve “beg” yerine “melik” tâbiri kullanılmıştır.

  • Diğer devletler bu esere başka adlar vermişlerdir.

  • Çinliler Edebü’l-Mülûk, Maçinliler Enîsü’l-Memâlik, İranlılar Şehnâme ve Turanlılar (Türkler) Kutadgu Bilig demişlerdir.



  • Yûsuf Has Hâcib, İslâm sanatkârlarını örnek tutarak, arûz vezni kullanmıştır.

  • Eser; Şehnâme vezni olarak bilinen; Fe’ûlün, fe’ûlün, fe’ûlün, fe’ûl vezninde yazılmıştır. Şâir bu vezni pürüzsüz bir şekilde kullanmıştır.



>Divan-ı Lügati’t Türk<

  • XI.yy’ da (1072-1074) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır.

  • Ebu’l Kasım Abdullah’a sunulmuştur.

  • Türkçe’nin ilk sözlüğü ve ilk dil bilgisi kitabıdır.

  • 7500 Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmiştir.



Türk dilini Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştır.Bu nedenle Arapça olarak kaleme alınmıştır.

  • Türk dilini Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştır.Bu nedenle Arapça olarak kaleme alınmıştır.

  • Yazar Türkçe kelimelerin karşılıklarını ve bunu halk dilinden derlediği örneklerle delillendirmiştir.

  • Türk boyları ve coğrafyası ile Türklerin örf ve gelenekleri üzerine önemli bilgiler vardır.

  • Devrinin Türk dünyasını gösteren bir haritada vardır.



Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.

  • Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.

  • Eserde kelimelerin anlamlarının yanında ; kelimenin türü,yapısı,cümledeki kullanımı,sözcüğün değişik Türk boyları arasındaki kullanımı da verilmiştir.

  • Ansiklopedik özellik taşır.Tarih,coğrafya,folklor vb. bilimler açısından önemli bir kaynaktır.



>Atabetü’l-Hakayık<

  • XII.yy’ da Edip Ahmet Yüknekî tarafından yazılmıştır.

  • Eser Dad Sipehsalar Mehmet Bey’ e sunulmuştur.

  • Aruz vezniyle mesnevî tarzında yazılmıştır.



Atabetü’l Hakayık ‘’hakikâtler eşiği’’ anlamına gelir.

  • Atabetü’l Hakayık ‘’hakikâtler eşiği’’ anlamına gelir.

  • Didaktik bir eserdir.

  • Cömertlik,doğruluk,ilim,cimrilik,cahilliğin zararı,alçak gönüllülük,kibirliliğin kötülüğü,dünyanın geçiciliği gibi konular işlenmiştir.

  • Ayet ve hadislere dayanarak İslam ahlakını öğretmeye çalışan bir eserdir.

  • Eser 46 beyit,101 dörtlükten oluşur.



101 dörtlükten oluşan bölüm asıl konuyu anlatır.Manilerdeki gibi ‘’aaxa’’ şeklinde kafiyelenmiştir.

  • 101 dörtlükten oluşan bölüm asıl konuyu anlatır.Manilerdeki gibi ‘’aaxa’’ şeklinde kafiyelenmiştir.

  • 46 beyitlik bölüm ise eserin giriş kısmı(Allah’ın,Peygamberimizin ve dört halifenin övüldüğü bölüm) olup gazel biçiminde kafiyelenmiştir.

  • Eserin dili Kutadgu Bilig’e göre daha ağırdır.

  • Arapça ve Farsça kelimeler fazladır.

  • Hakaniye Lehçesi ile yazılmıştır.



>Divan-ı Hikmet<

  • XII.yy’ da Hoca Ahmet Yesevi tarafından

  • yazılmıştır.

  • Hikmet;Ahmet Yesevi’nin şiirlerine verdiği isimdir.

  • Eserin dili sadedir.

  • Eserin yazılma gayesi ; halka İslamiyet'i hikmetli bir şekilde öğretmektir.



Gazel ve mesnevi biçiminde yazılmış hikmetlerde vardır.

  • Gazel ve mesnevi biçiminde yazılmış hikmetlerde vardır.

  • Dörtlüklerle (koşma nazım biçimi) ve hece ölçüsüyle yazılmıştır.

  • Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.

  • Arapça ve Farsça sözcükler azdır.



Yüklə 263 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə