GÜLXANI PƏNAH
SALATIN ƏHMƏDLI
Azərbaycan ədəbiyyatı
məsələləri
(Müasir ədəbi mühitə ümumi baxış)
AMEA-nın Folklor İnstitutunun Elmi Şurasının
15 iyun 2014-cü il tarixli qərarı ilə çap olunur
Bakı-2014
Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli
2
Elmi redaktorlar:
QARA NAMAZOV
filologiya elmləri doktoru, prof.
SEYFƏDDİN RZASOY
filologiya elmləri doktoru, prof.
RAMİN ƏHMƏDOV
filologiya elmləri doktoru, prof.
Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri (müasir ədəbi mühitə
ümumi baxış). Bakı, «UniPrint», Bakı, 201
4, 616 səh.
Kitabda Azərbayjan Yazıçılar Birliyinin yaradılmasının 80 ili
müddətində Azərbayjan poeziyasının, nəsrinin, dramaturgiyasının,
ədəbi-tənqidinin, publisistikasının, bədii tərjüməsinin əldə etdiyi mü
-
vəffəqiyyətlər, Azərbayjan ədəbiyyatının misli görünməmiş inkişafı,
onun inkişafında böyük xidmətləri olan Azərbayjan Yazıçılar
Birliyinin üzvlərinin yaradıjılıq fəaliyyəti araşdırılır, qısa da olsa 80
il ərzində yaradılan ədəbiyyatımızın qazandığı uğurlar diqqətə
çəkilir.
Kitab ali məktəb tələbələri, magistrlar, tədqiqatçılar, ədəbiy-
yatşünaslar üçün nəzərdə tutulmuşdur.
ISBN 978-99-52-440-01-5
© Gülxani Vaqif qızı Şükürova (Pənah)
,
Salatın Alı qızı Əhmədova (Əhmədli), 2014.
Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri
3
Ön söz
Azərbaycan ədəbiyyatı milli tarixi köklərə malik olub bə-
şər ədəbiyyatının tərkib hissəsidir. XX əsr Azərbaycan xalqının
tarixində olduğu kimi ədəbiyyatında da dərin izlər buraxmışdır.
Əsrin əvvəllərində Şərqdə ilk demokratik dövlət olan Azərbay-
can Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920) yarandı. Xalqımızın bö-
yük sənətkarları az bir müddət ərzində fəaliyyət göstərən azad,
tərəqqipərvər ideyalarla silahlanmış milli dövlətçilik prinsip-
lərini əsas tutan bu dövlətin silahdaşlarına çevrildi.
Azərbayjanda Xalq Cümhuriyyəti hökuməti qısa müd-dət
ərzində maarifin, mədəniyyətimizin, ədəbiyyatımızın inki-
şafında böyük bir janlanmaya təkan verdi. Azərbayjan dili-ni
dövlət dili elan etdi, Azərbayjan ədib və şairləri müəyyən
məktəblər, üslublar üzrə fəaliyyət göstərirdi.
Demokratik Azərbaycan dövləti bolşeviklər tərəfindən
devrildi, onlar hakimiyyətə gələndən sonra da, baxmayaraq ki,
ədəbiyyatımızın böyük simalarının bir hissəsi aparılan çirkin
siyasət nəticəsində məhv edildi, Azərbaycanın ədəbi prosesində
inkişaf dayanmadı. Sovet hakimiyyətinin idarəetmə prinsipi
vardı. Sovet dövründə Azərbaycan ədiblərini, ədəbiyyatşünas-
larını bir mərkəzdə birləşdirən Azərbaycan Yazıçılar Birliyi
yarandı. Bütün ədəbi qurumlar bu təşkilatda birləşdirildi. 1934-
cü ildə yaranmış Azərbaycan Yazıçılar Birliyi 80 ildir fəaliyyət
göstərir.
Gülxani Pənahın və Salatın Əhmədlinin gərgin əməyinin,
böyük zəhmətinin bəhrəsi olan «Azərbaycan ədəbiyyatı məsələ-
ləri
(Müasir ədəbi mühitə ümumi baxış)
» kitabında ədəbi proses
ardıcıl və sistemli şəkildə araşdırılmışdır. Sevindirici haldır ki,
ilk dəfə olaraq Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin 80 illik ədəbi-
mədəni mühiti, onun poeziya, nəsr, dramaturgiya, tənqid və
Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli
4
ədəbiyyat-şünaslıq sahəsində qazandığı uğurlar araşdırılmış,
konkret şəkildə Azərbaycan ədəbiyyatının böyük uğurlarına
ədəbiyyat-şünaslıq nöqteyi-nəzərindən düzgün qiymət verilmiş-
dir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvlərinin Azərbaycan
ədəbiyyatı tarixində rolu, xalqımızın tarixində 80 il müddətində
baş verən hadisələrin ədəbi əsərlərdə əksi, bu sahədə qazanılmış
ədəbi uğurlar haqqında aparılan araşdırmaların nəticəsi olan bu
kitabın yenilikləri çoxdur. Hər şeydən əvvəl bir məsələni qeyd
etmək yerinə düşər ki, BDU-nun Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı
kafedrasının müəllim kollektivi 2006-ci ildə «Müasir Azər-
baycan ədəbiyyatı» dərsliyini yenidən işləylb, təkmilləş-dirib
nəşr etdirmişdir. Gülxani Pənahın və Salatın Əhmədlinin
«Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri
(Müasir ədəbi mühitə ümumi
baxış)
» kitabı da bir dərslik kimi əhəmiyyətlidir. Bu kitabdakı
yeniliklərdən biri 70 ildən sonra belə öz azadlığını qanı, canı
bahasına yenidən əldə edən xalqımızın milli-azadlıq hissləri,
müstəqillik uğrunda apardıqları mübarizələri özündə əks et-
dirən əsərlərə, onun müəllifləri olan böyük sənətkarların Müs-
təqil Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı kimi azad yaşa-
maq-yaratmaq arzusunun reallaşmasına, son 20 ildə ədəbi pro-
sesdə əldə edilən uğurlara geniş yer ayırmasıdır.
Digər bir yenilik bu kitabda hər bir Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvlərinin-şairinin, yazıçısının, dramaturqunun, eləcə
də tənqidçi və ədəbiyyatşünasının ədəbi uğurlarımızda rolunun
araşdırılması, oxucuya çatdırılmasıdır.
Bazar iqtisadiyyatı ədəbi prosesə də öz təsirini göstərir.
50 milyonluq Azərbaycan oxucusu üçün yazıçı öz imkanı
daxilində 500, 200, 100 tirajla kitab buraxır, bütün oxucular bu
əsərləri əldə edə bilmir, kitab oxumaq marağının az olması
nəticəsində də bizdə belə bir təsəvvür yaranıb ki, yaxşı, maraqlı
əsərlər az yaranır. Gülxani Pənahın və Salatın Əhmədlinin
Dostları ilə paylaş: |