Hellada – tak Grecy (Hellenowie) nazywali w starożytności swoją ojczyznę, ta górzysta kraina nie stanowiła wtedy jednolitego państwa, lecz była podzielona na niewielkie państwa – miasta (polis) Hellada

Hellada – tak Grecy (Hellenowie) nazywali w starożytności swoją ojczyznę, ta górzysta kraina nie stanowiła wtedy jednolitego państwa, lecz była podzielona na niewielkie państwa – miasta (polis)

• Hellada – tak Grecy (Hellenowie) nazywali w starożytności swoją ojczyznę, ta górzysta kraina nie stanowiła wtedy jednolitego państwa, lecz była podzielona na niewielkie państwa – miasta (polis)

Hellenowie – tak nazywali siebie w starożytności mieszkańcy Grecji (Hellady), Hellenowie zamieszkiwali w różnych polis, ale mieli wspólne:

• Hellenowie – tak nazywali siebie w starożytności mieszkańcy Grecji (Hellady), Hellenowie zamieszkiwali w różnych polis, ale mieli wspólne:

• - język

• - tradycje

• - kulturę

• - wierzenia (bogów)

• KULTURA MINOJSKA – Kreta

• KULTURA MYKEŃSKA - Peloponez

handel i żegluga morska

• handel i żegluga morska

• rzemiosło (gł. garncarstwo)

• hodowla owiec i kóz

• rolnictwo

• uprawa winnej latorośli i drzew oliwkowych

• sadownictwo

polis – tak w starożytnej Grecji określano „miasto – państwo”, obejmowało ono niewielki obszar jakiegoś miasta i otaczających je obszarów rolniczych (położone było zwykle w dolinach otoczonych przez pasma górskie lub na wyspach)

• polis – tak w starożytnej Grecji określano „miasto – państwo”, obejmowało ono niewielki obszar jakiegoś miasta i otaczających je obszarów rolniczych (położone było zwykle w dolinach otoczonych przez pasma górskie lub na wyspach)

• agora - centralny plac miasta greckiego (rynek), miejsce spotkań towarzyskich i dyskusji z politykami i filozofami, tam kupcy i rolnicy wystawiali na sprzedaż swoje towary, tam zbierali się także obywatele polis na obrady zgromadzenia ludowego, wokół agory znajdowały się urzędy państwowe i ołtarze bogów

kolonie – były to miasta zakładane przez Greków poza Helladą (na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Morza Czarnego)

• kolonie – były to miasta zakładane przez Greków poza Helladą (na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Morza Czarnego)

przeludnienie i brak żywności w Grecji,

• przeludnienie i brak żywności w Grecji,

• poszukiwanie nowych terenów pod uprawę i nowych źródeł surowców,

• nadmierny podział gospodarstw rolnych (nie można się było z nich utrzymać)

• KOLONIE - METROPOLIE

Grecy wierzyli w wielu bogów (politeizm), których wyobrażali sobie na podobieństwo ludzi (antropomorfizm).

• Grecy wierzyli w wielu bogów (politeizm), których wyobrażali sobie na podobieństwo ludzi (antropomorfizm).

• Bogowie greccy byli nieśmiertelni i zamieszkiwali górę Olimp.

Opowieści o bogach zawierające wyobrażenia o powstaniu świata i wyjaśnienia niezrozumiałych dla ludzi zjawisk to mity.

• Opowieści o bogach zawierające wyobrażenia o powstaniu świata i wyjaśnienia niezrozumiałych dla ludzi zjawisk to mity.

wyrocznie – były to miejsca, w których ludzie pytali bogów o to, co się wydarzy w przyszłości, najsłynniejsza grecka wyrocznia poświęcona Apollinowi znajdowała się w Delfach (kapłanka Pytia)

• wyrocznie – były to miejsca, w których ludzie pytali bogów o to, co się wydarzy w przyszłości, najsłynniejsza grecka wyrocznia poświęcona Apollinowi znajdowała się w Delfach (kapłanka Pytia)

herosi –inaczej bohaterowie, wierzono, że narodzili się oni ze związków bogów ze śmiertelnymi kobietami, po swoich boskich rodzicach herosi przejęli pewne nadludzkie cechy np. odwagę, siłę, urodę itp. (np. Achilles, Tezeusz, Herakles, Prometeusz)

• herosi –inaczej bohaterowie, wierzono, że narodzili się oni ze związków bogów ze śmiertelnymi kobietami, po swoich boskich rodzicach herosi przejęli pewne nadludzkie cechy np. odwagę, siłę, urodę itp. (np. Achilles, Tezeusz, Herakles, Prometeusz)

agony – tak starożytni Grecy nazywali różne zawody i konkursy,

• agony – tak starożytni Grecy nazywali różne zawody i konkursy,

• gimnazjony – wydzielone miejsca do ćwiczeń fizycznych

igrzyska w Olimpii - odbywały się co 4 lata od 776 r. p.n.e., trwały 5 dni, na czas zawodów ogłaszano w Grecji pokój, brali w nich udział tylko mężczyźni z Grecji, podstawę zawodów stanowił pięciobój

• igrzyska w Olimpii - odbywały się co 4 lata od 776 r. p.n.e., trwały 5 dni, na czas zawodów ogłaszano w Grecji pokój, brali w nich udział tylko mężczyźni z Grecji, podstawę zawodów stanowił pięciobój

Pięciobój: skok w dal, rzut oszczepem, rzut dyskiem, zapasy, bieg na odległość stadionu

• Pięciobój: skok w dal, rzut oszczepem, rzut dyskiem, zapasy, bieg na odległość stadionu

• Nagradzano tylko zwycięzcę wieńcem z gałązek drzewa oliwnego ze świętego gaju Zeusa

hoplici – byli to ciężkozbrojni żołnierze greckiej piechoty, uzbrojeni w krótki miecz, włócznię, tarczę, ubrani w zbroję, z hełmem na głowie, walczyli w szyku zwanym falangą

• hoplici – byli to ciężkozbrojni żołnierze greckiej piechoty, uzbrojeni w krótki miecz, włócznię, tarczę, ubrani w zbroję, z hełmem na głowie, walczyli w szyku zwanym falangą

falanga – zwarty szyk bojowy greckich żołnierzy pieszych (hoplitów), żołnierze stali jeden obok drugiego, w kilku rzędach, w pierwszym najbardziej doświadczeni

• falanga – zwarty szyk bojowy greckich żołnierzy pieszych (hoplitów), żołnierze stali jeden obok drugiego, w kilku rzędach, w pierwszym najbardziej doświadczeni

Triera – grecki okręt wojenny, trójrzędowiec, poruszany siłą żagli lub wioślarzy umieszczonych na trzech poziomach, zaopatrzony w taran

• Triera – grecki okręt wojenny, trójrzędowiec, poruszany siłą żagli lub wioślarzy umieszczonych na trzech poziomach, zaopatrzony w taran

bitwa pod Maratonem (490 r. p.n.e.) – zwycięstwo Ateńczyków

• bitwa pod Maratonem (490 r. p.n.e.) – zwycięstwo Ateńczyków

• Miltiades

bitwa pod Termopilami (480 r. p.n.e.) – zwycięstwo Persów

• bitwa pod Termopilami (480 r. p.n.e.) – zwycięstwo Persów

• Leonidas

bitwa pod Salaminą (480 r. p.n.e.) –zwycięstwo Greków na morzu;

• bitwa pod Salaminą (480 r. p.n.e.) –zwycięstwo Greków na morzu;

• bitwa pod Platejami (479 p.n.e.) – zwycięstwo Greków na lądzie.

• Temistokles

największa grecka polis położona na Peloponezie, w krainie zwanej Lakonią, nad rzeką Euratos

• największa grecka polis położona na Peloponezie, w krainie zwanej Lakonią, nad rzeką Euratos

• jej mieszkańcy to Spartanie, pracowali dla nich niewolnicy – heloci, nad granicami mieszkali periojkowie

• Spartan obowiązywało surowe wojskowe wychowanie, gdyż bali się buntu helotów

spartańskie warunki – bardzo surowe, chłopcy mieli kształtować silną wolę, odporność na trudy i przeciwności, by być dobrymi żołnierzami

• spartańskie warunki – bardzo surowe, chłopcy mieli kształtować silną wolę, odporność na trudy i przeciwności, by być dobrymi żołnierzami

• mówić lakonicznie – udzielać krótkich, zwięzłych odpowiedzi, nazwa pochodzi od krainy Lakonii, takich odpowiedzi wymagano od obywateli Sparty

• powrócić z tarczą – czyli zwyciężyć, wychowanie wpojone spartańskim żołnierzom nie pozwalało im przegrać w walce, hoplita musiał zwyciężyć, albo polec w boju (np. Leonidas w bitwie pod Termopilami)

najbogatsza polis greka, posiadająca najsilniejszą flotę, przewodziła w Związku Morskim

• najbogatsza polis greka, posiadająca najsilniejszą flotę, przewodziła w Związku Morskim

• posiadała rozwinięte rzemiosło, ceniła rozwój nauki, filozofii

demokracja – (dosłownie: władza ludu), ustrój, w którym podstawowe decyzje w państwie podejmowali obywatele głosując na zgromadzeniu ludowym, o przyjęciu lub odrzuceniu projektu decydowała zawsze większość, oni też wybierali urzędników np. strategów – dowódców armii

• demokracja – (dosłownie: władza ludu), ustrój, w którym podstawowe decyzje w państwie podejmowali obywatele głosując na zgromadzeniu ludowym, o przyjęciu lub odrzuceniu projektu decydowała zawsze większość, oni też wybierali urzędników np. strategów – dowódców armii

• Na zdj. Perykles.

ostracyzm – sąd skorupkowy w Atenach, co roku na zgromadzeniu ludowym pytano obywateli czy ktoś jest wrogiem demokracji i dąży do objęcia całej władzy w polis

• ostracyzm – sąd skorupkowy w Atenach, co roku na zgromadzeniu ludowym pytano obywateli czy ktoś jest wrogiem demokracji i dąży do objęcia całej władzy w polis

Człowieka, który został wskazany przez większość (nazwiska pisano na glinianych skorupkach – ostrakonach) wyganiano na 10 lat z państwa

• Człowieka, który został wskazany przez większość (nazwiska pisano na glinianych skorupkach – ostrakonach) wyganiano na 10 lat z państwa

akropol – umocnione wzgórze, na którym chronili się mieszkańcy w czasie ataku ze wroga, w Atenach na Akropolu znajdowały się świątynie np. Partenon oraz posąg patronki miasta Ateny z włócznią

• akropol – umocnione wzgórze, na którym chronili się mieszkańcy w czasie ataku ze wroga, w Atenach na Akropolu znajdowały się świątynie np. Partenon oraz posąg patronki miasta Ateny z włócznią

Partenon – świątynia w stylu doryckim na Akropolu w Atenach ku czci bogini opiekunki miasta Ateny, wewnątrz znajdował się jej posąg wyrzeźbiony przez Fidiasza

• Partenon – świątynia w stylu doryckim na Akropolu w Atenach ku czci bogini opiekunki miasta Ateny, wewnątrz znajdował się jej posąg wyrzeźbiony przez Fidiasza

Wielkie Dionizje – jedno z greckich świąt obchodzone ku czci boga wina Dionizosa, częścią obrzędów tego święta było śpiewanie pieśni przez chóry, z czasem wraz z chórem zaczęli występować aktorzy i tak powstał teatr

• Wielkie Dionizje – jedno z greckich świąt obchodzone ku czci boga wina Dionizosa, częścią obrzędów tego święta było śpiewanie pieśni przez chóry, z czasem wraz z chórem zaczęli występować aktorzy i tak powstał teatr

TRAGEDIE

• TRAGEDIE

• utwory teatralne o poważnej tematyce, ich bohaterowie postawieni byli w trudnych sytuacjach, wobec dramatycznych wyborów, często kończyły się śmiercią głównego bohatera, tragedie pisali m.in. Tespis, Ajschylos, Sofokles, Eurypides

amfiteatr – teatr grecki zbudowany pod gołym niebem, najczęściej na stoku wzgórza wykuwano rzędy dla widowni w kamieniu, odznaczał się świetną akustyką

• amfiteatr – teatr grecki zbudowany pod gołym niebem, najczęściej na stoku wzgórza wykuwano rzędy dla widowni w kamieniu, odznaczał się świetną akustyką

skene –budynek, który pełnił funkcję garderoby dla aktorów i tworzył tło akcji

• skene –budynek, który pełnił funkcję garderoby dla aktorów i tworzył tło akcji

• proskenion - przednia ściana skene, był ozdabiany dekoracjami do granej sztuki, na jego tle występowali aktorzy

• orchestra – owalny plac, na którym występował chór, otoczony był półkoliście widownią

• theatron – widownia wykuta w skale, w kształcie półkola

meandry - ozdobne ornamenty umieszczane na krawędziach naczyń

• meandry - ozdobne ornamenty umieszczane na krawędziach naczyń

Fidiasz - najsłynniejszy grecki rzeźbiarz

• Fidiasz - najsłynniejszy grecki rzeźbiarz

• - Atena Partenos

• - Zeus Olimpijski

Myron - autor ukazał postać w ruchu (dynamizm ludzkiego ciała)

• Myron - autor ukazał postać w ruchu (dynamizm ludzkiego ciała)

• - Dyskobol

STYL DORYCKI –kolumna wybrzuszona, pozbawiona bazy, głowica o prostej formie geometrycznej

• STYL DORYCKI –kolumna wybrzuszona, pozbawiona bazy, głowica o prostej formie geometrycznej

STYL JOŃSKI – kolumny smukłe, stojące na profilowanej bazie, głowice kolumn z charakterystyczną ślimacznicą (baranimi rogami)

• STYL JOŃSKI – kolumny smukłe, stojące na profilowanej bazie, głowice kolumn z charakterystyczną ślimacznicą (baranimi rogami)

STYL KORYNCKI – kolumny bardzo smukłe, głowice kolumn ozdobne z motywem liści akantu

• STYL KORYNCKI – kolumny bardzo smukłe, głowice kolumn ozdobne z motywem liści akantu

HOMER – zwany niewidomym pieśniarzem, żył w VIII w. p.n.e., napisał 2 poematy:

• HOMER – zwany niewidomym pieśniarzem, żył w VIII w. p.n.e., napisał 2 poematy:

• Iliada (opowiada o ostatnim roku wojny trojańskiej)

• Odyseja (opowiada o powrocie Odyseusza na Itakę)

filozofowie – dosłownie miłujący mądrość, byli to ludzie – mędrcy, którzy poszukiwali odpowiedzi na najtrudniejsze dla człowieka pytania: o początek i naturę świata, o prawa nim rządzące, o człowieka i jego życie, o istotę dobra i zła, najsłynniejsi to: Sokrates, Platon, Arystoteles

• filozofowie – dosłownie miłujący mądrość, byli to ludzie – mędrcy, którzy poszukiwali odpowiedzi na najtrudniejsze dla człowieka pytania: o początek i naturę świata, o prawa nim rządzące, o człowieka i jego życie, o istotę dobra i zła, najsłynniejsi to: Sokrates, Platon, Arystoteles

MATEMATYKA:

• MATEMATYKA:

• - Tales z Miletu

• - Pitagoras

• - Euklides

• HISTORIA:

• - Herodot

• - Tukidydes

• GEOGRAFIA:

• - Klaudiusz Ptolemeusz

• - Herodot

ARCHIMEDES – wybitny matematyk, fizyk i wynalazca. Jego dokonania :

• ARCHIMEDES – wybitny matematyk, fizyk i wynalazca. Jego dokonania :

• obliczył wartość liczby ∏;

• sformułował prawo wyporu cieczy;

• skonstruował dźwignię i wielokrążek;

• zbudował śrubę wodną;

• skonstruował klepsydrę (zegar wodny);

• budował machiny oblężnicze i „ogniste zwierciadła”

W 338 r. p.n.e. władca sąsiedniej Macedonii Filip II zwyciężył Greków w bitwie pod Cheroneą i ogłosił się przywódcą Hellady. Po nim władzę objął syn Aleksander Wielki.

• W 338 r. p.n.e. władca sąsiedniej Macedonii Filip II zwyciężył Greków w bitwie pod Cheroneą i ogłosił się przywódcą Hellady. Po nim władzę objął syn Aleksander Wielki.

ALEKSANDER WIELKI – stojąc na czele Macedończyków i Greków dokonał podboju ogromnej Persji, pokonując ją w 3 bitwach (nad rzeką Granik, pod Issos, pod Gaugamelą)

• ALEKSANDER WIELKI – stojąc na czele Macedończyków i Greków dokonał podboju ogromnej Persji, pokonując ją w 3 bitwach (nad rzeką Granik, pod Issos, pod Gaugamelą)

Aleksander stworzył ogromne imperium, ale po jego śmierci rozpadło się ono na kilka państw hellenistycznych, rządzonych przez jego dowódców i ich następców, istniały one w latach 323 – 31 p.n.e.

• Aleksander stworzył ogromne imperium, ale po jego śmierci rozpadło się ono na kilka państw hellenistycznych, rządzonych przez jego dowódców i ich następców, istniały one w latach 323 – 31 p.n.e.

kultura hellenistyczna – była to kultura na obszarach podbitych przez Aleksandra Macedońskiego, była mieszaniną języka, wierzeń, zwyczajów i tradycji greckich z elementami kultur wschodnich

• kultura hellenistyczna – była to kultura na obszarach podbitych przez Aleksandra Macedońskiego, była mieszaniną języka, wierzeń, zwyczajów i tradycji greckich z elementami kultur wschodnich