Hörmətli
əməkdaşlar və dəyərli
oxucularımız, müəssisəmizin yarandığı
ilk gündən əldə etdiyi nailiyyətlər və yerli
Neft-Qaz sənayəsinə verdiyi töhfələr hər
birimiz üçün qürur mənbəyidir. İnanıram ki,
müəssisəmizdə çalışan hər kəs mənimlə
eyni fikirdədir. Bizləri bir araya gətirən və
daim dinamik sürətlə inkişafa doğru aparan
da elə eyni düşüncəyə malik olmağımız və
eyni amala xidmət etməyimizdir. Dövlət
büdcəsinin formalaşmasında kifayət
qədər böyük rola malik olan bu sənaye
sahəsində çalışmaq həm yüksək bilik və
təcrübə, həm də cəsarət tələb edir.
Geologiya bölməsi adından SOCAR-AQŞ
ailəsinin hər bir üzvünə bu şərəfli peşənin
öhdəsindən layiqincə gəlməyi arzu edir
və müəssisəmizə beynəlxalq layihələrdə
də uğurla təmsil olunmağı diləyirəm.
İnanıram ki, hamımızın maraqla izlədiyi
müəssisədaxili qəzetimiz olan Enerji
yaxın gələcəkdə beynəlxalq əhəmiyyətli
uğurlarımızı paylaşaraq bizləri daha da
əzmlə çalışmağa ruhlandıracaq.
Son olaraq Enerji qəzetinin redaksiya
heyətinə kollektivimizin maarifləndirilməsi
və işçilər arasında kommunikasiyanın
yaxşılaşdırılması istiqamətində gördükləri
işlərdən dolayı uğurlar arzulayır və bütün
potensiallı işçilərimizi maraqlı məqalələrlə
qəzetimizdə təmsil olunmağa çağırıram.
Peşəkar komanda-mükəmməl
nəticə
Yükqaldirma əməliYYatlari
Ətraflı səh.3
Ətraflı səh.5
səh. 6
Davamlı təkmilləşmə yolunu əsas
tutaraq, Enerji qəzetinin yenidən
dizayn və tipoqrafiya qaydalarının
dəyişdirilərək daha da müasir şəkildə
tərtib olunmasına qərar verdik.
enerJİ İlə daVam
səh. 6
Martın 2-də “ADA” Universitetində, bu
ali məktəbin Karyera Hazırlıq Mərkəzinin
təşkilatçılığı ilə 5-ci karyera həftəsində
müəssisəmiz öz stendi ilə təmsil
olunmuşdur.
ada unİVerSİtetİndə görüş
səh. 6
Martın 2-də “ADA” Universitetində, bu
ali məktəbin Karyera Hazırlıq Mərkəzinin
təşkilatçılığı ilə 5-ci karyera həftəsində
müəssisəmiz öz stendi ilə təmsil
olunmuşdur.
ada unİVerSİtetİndə görüş
№ 005
31 Mart 2017-ci il
Tiraj sayı 800
newspaper@socar-aqs.com
müəSSİSədaXİlİ
rüBlük qəZet
ƏMƏLİYYATLAR
HAQQINDA
•
SOCAR-AQŞ ‘’QƏRBİ ABŞERON’’ YATAĞINDA
DAHA BİR HORİZONTAL QUYU TİKİNTİSİNİ
BAŞA ÇATDIRDI.
•
SOCAR-AQŞ ‘’QƏRBİ ABŞERON’’ YATAĞINDA
DAHA BİR HORİZONTAL QUYU TİKİNTİSİNƏ
BAŞLADI.
•
SOCAR-AQŞ “GüNƏŞLI’’ YATAĞINDAKI 7 SAYLI
STASIONAR DƏNIZ öZüLüNDƏN 29 NöMRƏLI
QUYUDA QAZMA IŞLƏRINƏ BAŞLAYIB.
səh. 2
səh. 4
səh. 7
səh. 8
səh. 8
Baş məqalə
səh. 6
Socar-aqş-də 8 mart-
BeYnəlXalq qadinlar günü
qeYd edildi
7 mart 2017-ci ildə SOCAR-AQŞ-nın Baş
inzibati binasında 8 mart - Beynəlxalq
qadınlar günü münasibəti ilə tədbir
kecirilmişdir.
• neft Və XəZər
dənİZİnİn ekologİYaSi
• allergİYa
• erqonomİka
• emoSİonal İntellekt
• unudulmaZ tarİXlər
• "ümİd"İmİZ reallaşdi
• enerJİnİn qalİBİ
• noBel mükafati
Haqqinda
• məntİqİ Suallar
• maraqli faktlar
allergİYa
ətraf mühitin allergen adlandırılan bəzi
faktorlarının (kimyəvi maddələrin,
mikroorqanizmlərin və onların həyat
fəaliyyəti məhsullarının, qida maddələrinin
və s.) təsiri ilə əlaqədar orqanizmin qeyri-
adi (qabarıq) cavab reaksiyasıdır.
Aparılan tədqiqatlara əsasən planetimizin
hər yeddi adamından biri allergiyaya
düçardır, başqa sözlə, gündəlik həyatda rast
gəlinən hər hansı bir təsirə qarşı yüksək
həssaslığa malikdir. Ən çox yayılmış təsiredici
amillər – qida məhsulları, bitki mənşəli
tozcuqlar və ev tozudur. Bununla yanaşı,
yüzlərlə digər allergen adlandırılan amillər
mövcuddur ki, bunlara dəri məmulatları,
heyvan yunu, kəpək, quşlələyi, kosmetika,
məişət kimyası, dərmanlar, bəzi bitki yağları,
günəş şüası aiddir. Allergenlərin orqanizmə
daxil olma yolları müxtəlifdir. Məsələn, onlar
orqanizmə dəridən, tənəffüs və qida yolları
vasitəsi ilə keçirlər.
Allergiya orqanizmin hər hansı maddəyə
qarşı yüksək həssaslığı-reaksiyasıdır. Bu
immun sisteminin patalogiyasıdır. Allergik
xəstəliklərə pollinoz, allergik rinit, bronxial
astma, atopik bronxial astma, qida
allergiyası və dərman allergiyası aiddir.
Pollinoz bitki tozu allergiyası deməkdir.
Bəzi ağaclara, otlara, güllərə, çiçəklərə
qarşı insanın nəfəs yollarında baş verən
allergik reaksiyadır. Buna fəsli xəstəlik də
deyilir. Pollinozun əlamətləri ilin müxtəlif
fəsillərində gözlərin ətrafının, burnun
qaşınması, çoxlu sayda asqırma, burnun
tutulması kimi özünü göstərir. Bu xəstəlik
əsasən yaz, yay və payız aylarında üzə
çıxır, qışda isə yox olur. Həmin fəsillər
başlananda xəstəlik də yenidən baş
qaldırır.
Allergik xəstəliklərin digər növü il boyu
davam edən allergik rinitdir. Onun
törədiciləri məişət allergenləri – ev tozu,
kitab tozu, məişət gənəcikləri və digərləridir.
Bu sifətin, burnun qaşınması, asqırma,
burun tutulması və axması əlamətləri ilə
müşayiət olunur. Allergik xəstəliyin başqa
növü atopik bronxial astmadır. Onun
törədiciləri bitki, məişət tozları, epidermal
allergenlər, yəni heyvan tükü, kəpəyi,
yunu, təbii iqlim şəraiti, insanın işlədiyi
və ya düşdüyü qoxulu mühitdir. Atopik
bronxial astmanı törədən allergenlərdən
uzaqlaşdıqda xəstəlik də yox olub gedir.
Bütün allergik xəstəliklər üçün bir xarakterik
əlamət var: allergenlərlə təmasda olanda
xəstəlik baş qaldırır, onlardan uzaq olduqda
xəstəliyin əlamətləri də keçib gedir.
Qida allergiyası zamanı müxtəlif qida
məhsullarından bədəndə səpmə,
qızarma, şişmə, boğulma halları baş verir.
Meyvə-tərəvəz, bostan bitkilərindən,
sitrus meyvələrindən, süd, bal, bişmiş
yeməklərdən, şirniyyat məhsullarından
və digər qida məhsullarından bu xəstəliyə
tutulmaq mümkündür.
Allergik xəstəliklər arasında ən təhlükəlisi
dərman allergiyasıdır. Dərman allergiyası
dəridə baş verən səpki və qızarmadan
tutmuş boğulma və ölüm hallarına qədər
ən ağır fəsadlar törədə bilir. Bu xəstəlik
əsasən həkimin təyinatı olmadan özbaşına
dərman qəbul edildiyi, orqanizmdə digər
xəstəliklər olduğu halda və onlar nəzərə
alınmadan həblər qəbul edildiyi zaman
baş verir. Belə hallarda xəstə anofilaktik
şok vəziyyətinə düşərək ölə də bilər.
Bəzən əhali müxtəlif səbəblərdən dəridə
baş verən hər hansı şişmə, səpmə
və qızarmanı allergiya hesab edir. Bu
allergiyanı həddindən artıq şişirtməkdir.
Məsələn, yayda günün ultrabənövşəyi
şüaları bədənin açıq yerlərinə dəyərək
onu qıcıqlandırır və bu zaman səpki,
qızarma və qaşınma baş verir. Bu allergiya
deyil, dəri xəstəliyi olan fotodermatozdur.
Belə hallar baş verdikdə özbaşına dərman
qəbul etməkdən uzaq olmaq və həkimə
müraciət etmək lazımdır.
Sağlamlıq ən gözəl nemətdir, onu qorumaq
bizim əsas vəzifəmizdir.
Qərbi Abşeron yatağı 20 saylı SDö-
də göyərtə işçilərinin dəstə rəhbəri
vəzifəsində çalışan Elnur Nəbiyev öz
işində STTƏMM qaydalarını rəhbər tutur,
STTƏMM toplantılarında və İşqabağı
toplantılarda daima problemləri dilə
gətirib eyni zamanda çıxış yollarını
göstərir. İşdən öncə öz komandası ilə
risklərin qiymətləndirilməsinin birinci
səviyyəsi (RTC) vərəqlərinin doldurulması
prossesinə rəhbərlik edir, ona tapşırılan
işləri təhlükəsiz qaydada, tez və
keyfiyyətlə yerinə yetirir. Həmçinin,
E.Nəbiyev yükqaldırma əməliyyatlarının
aparılmadığı vaxt ərzində ərazinin
müxtəlif materiallardan və tullantılardan
, ilişməyə və yıxılmaya səbəb ola biləcək
əşyalardan təmizlənməsi məsələlərinə
xüsusu diqqət yetirir. Elnur Nəbiyev
STTƏMM ilə bağlı fəallığına və eyni
zamanda digər işçilərə müsbət davranış
nümayiş etdirdiyinə görə 19 yanvar 2017-
ci il tarixində Gümüş ulduz, təltif sertifikatı
və 100 manat dəyərində hədiyyə kartı ilə
mükafatlandırılmışdır.
Qərbi Abşeron yatağı 20 saylı SDö-də
Baş qazma ustasının Texniki Xidmət və
avadanlıqlar üzrə müavini vəzifəsində
çalışan Ceyhun Cəfərov müəssisədə işlədiyi
dövr ərzində STTƏMM qaydalarına yüksək
səviyyədə əməl etmiş və nümunəvi
davranış nümayiş etdirmişdir. O, STTƏMM
məsələlərində xüsusi olaraq fərqlənir, heç
bir qayda pozuntusuna və səhlənkarlığa
yol vermir. Eyni zamanda Ceyhun
Cəfərov işə başlamazdan əvvəl təmkinlə
təhlükələrin aşkarlanması və risklərin
qiymətləndirilməsi, lazım olan nəzarət
tədbirlərinin görülməsi və əməliyyatların
yerinə yetirilməsi zamanı daima diqqətli
və məsuliyyətli olması ilə fərqlənərək
istənilən məsələlərdə, o cümlədən STTƏMM
məsələlərində kollektiv üzvlərinə ən gözəl
nümunə göstərir.
Yuxarıda yazılanlarnəzərə alınaraq C.Cəfərov
27 dekabr 2016-cı il tarixində Gümüş ulduz,
təltif sertifikatı və 100 manat dəyərində
hədiyyə kartı ilə mükafatlandırılmışdır.
Əlavə olaraq qeyd edirik ki, bu ulduz C.
Cəfərovun ikinci “Gümüş” ulduzudur və, o,
birinci gümüş ulduz ilə 2013-cü il tarixində
mükafatlandırılıb.
Adətən, suyun səthinə təzə tökülmüş neftin
yüngül fraksiyaları birinci sutka ərzində
buxarlanmır. Bundan əlavə ,qısa müddətdə
onun bir hissəsi suda həll olunur. Həmçinin
qeyd etmək lazımdır ki, neftin həll olma
(buxarlanma) sürəti neft təbəqəsinin
qalınlığından, küləyin sürətindən və
istiqamətindən, dalğaların hündürlüyündən,
suyun dövr etməsi və temepraturundan asılı
olaraq dəyişir. Məlumatlara görə havanın
temperaturundan asılı olaraq, birinci sutka
ərzində suyun səthindən 80%-ə qədər
benzin və 22% ağ neft buxarlanmır, lakin
mazutun bu müddətdə itkisi 0,3%-dən
artıq olmur. Xəzər dənizinin ekologiyasının
pisləşməsində neftlə yanaşı plastik aromatik
karbohidrogenlər (PAK) də ciddi təhlükə
yaradırlar. PAK-lar əsasən kanserogen və
mutagen aktivliyi ilə fərqlənir.
Xəzər dənizinin çirklənməsi təkcə
Azərbaycanın deyil, həm də bütün Xəzərətrafı
ölkələrin problemidir. Çirkləndiricilərin
təxminən 80%-i Volqa çayı ilə Xəzərə daxil
olur. Azərbaycan sahillərinin çox hissəsi orta
çirklənmə sayılır, lakin bəzi yerlər, xüsusən də
Bakı buxtası və Sumqayıt sahilləri çox çirklidir.
Xəzərin statusu tam müəyyənləşmədikcə
dənizin nərə balığı ehtiyatı və digər
canlılarının rəngarəngliyi, ekosistemi
tənəzzülə uğramaqda davam edir. Hər bir
Xəzərsahili ölkə dənizə öz prizmasından
yanaşsa, onun sonrakı taleyi daha acınacaqlı
ola bilər. Sahilində yaşadığımız və istirahət
etdiyimiz, nemətlərindən faydalandığımız,
qoynunda çalışdığımız Xəzər dənizinin
çirklənmələrdən qorunması hər birimizin
vətəndaşlıq borcumuzdur. ümid edirəm
ki, biz bu borcu öz fəaliyyətimizlə və
hərəkətimizlə tam yerinə yetirəcəyik.
Ceyhun Cəfərov
neft
Və XəZər dənİZİnİn
ekologİYaSi
F
lora və faunaya çoxtərəfli təsirinə görə dənizlərin və okeanların neft və
neft məhsulları ilə çirklənməsi problemi ciddi xarakter daşıyır. Bu baxımdan
Xəzər dənizi “xüsusi vəziyyətdədir”. Yəni, izolyasiyada olaraq o, başqa su
hövzələrindən çox neft və neft məhsulları ilə bilavasitə əlaqədə olub. Neft və
onun törəmələri karbohidrogenlərin, kükürdlü, azotlu və oksigenli maddələrin
mürəkkəb təbii birləşmələridir. Xam neftin tərkibinə turşular, efirlər, katonlar, fenollar
və müxtəlif metallar daxildir. Baxmayaraq ki, indiyədək neftin kimyəvi tərkibi tam
öyrənilməyib, bu gün neftdə 400-dən artıq individual karbohidrogenlər qeydə alınıb.
Neftin toksikliyi isə çoxdan məlumdur. Neftin toksikliyi onun tərkibi və fiziki-kimyəvi
xassələri ilə təyin olunur.
elnur nəbİyev
2
Sttəmm məSləHətlərİ
№ 0 0 5 • 3 1 M a r t 2 0 1 7 - c i i l