I e.Ə.ƏIiyev 2016
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
I E.Ə.ƏIiyev - 2016
ON SOZ Müasir dövrdə beynəlxalq aləmdə baş verən qlobal proseslərin nizama salınmasında, eləcə də ədalətli, təhlükəsiz və dayanıqlı beynəlxalq münasibətlər sisteminin formalaşmasında beynəlxalq hüquq əhəmiyyətli rol oynayır. Dövlətlərin yürütdükləri xarici siyasətin hüquqi bazası sayılan beynəlxalq hüquq beynəlxalq münasibətlərdə hüquqi əsasları möhkəmləndirir ki, bu, onların həyata keçirdikləri xarici siyasət prioritetlərindən biridir. Planetdə yaşayan bütün xalqlann və dövlətlərin təhlükəsizliyinin təmin
edilməsində, həmçinin beynəlxalq sülhün
qorunub saxlanılmasında əvəzedilməz və misilsiz rola malik olan müasir beynəlxalq hüquq BMT Nizamnaməsi kimi təmələ söykənir ki, bu, zamanəmizin ən vacib beynəlxalq hüquqi-siyasi sənədi sayılır. Müasir dövrdə beynəlxalq hüquq vasitəsilə dövlətlərarası münasibətlərin, praktiki olaraq, bütün sahələrinin hüquqi tənzimlənməsi həyata keçirilir. Beynəlxalq hüquq subyektlərinin beynəlxalq- hüquqi statusu, funksiyaları, əsas beynəlxalq hüquq və vəzifələri, mübahisə və münaqişələrin həllinin tənzimlənməsi, eləcə də məsuliyyət məsələləri be 5 məlxalq hüquqla müəyyən edilir. Beynəlxalq-hüquqi tənzimetmə funksiyasmı həyata keçirərkən beynəlxalq hüquq hamılıqla qəbul edilmiş öz prinsiplərinə əsaslanır ki, imperativ xarakter və normativ əhəmiyyət daşıyan bu prinsiplər iki yerə bölünür: əsas prinsiplər, sahəvi (xüsusi) prinsiplər. Beynəlxalq hüququn əsas prinsipləri (dövlətlərin suveren bərabərliyi prinsipi, güc tətbiq etməmək və ya güclə hədələməmək prinsipi, dövlətlərin daxili işlərinə qanşmamaq prinsipi, beynəlxalq mübahisələri dinc yolla həll etmək prinsipi, dövlətlərin ərazi bütövlüyü prinsipi və s.) beynəlxalq dövlətlərarası münasibətlərin bütün sferalarında tətbiq olunur. Normativ məzmunu olan və vacib beynəlxalq-hüquqi sənədlərdə öz ifadəsini tapan həmin prinsiplər dövlətlərarası münasibətlərin tənzimlənməsi sistemində mühüm rol oynayır. Universallıq beynəlxalq hüququn əsas prinsiplərinin xarakterik xüsusiyyəti olub, bunu ifadə edir ki, beynəlxalq hüququn bütün subyektləri məcburən həmin prinsiplərə əməl etməli və onlan lazımınca yerinə yetirməlidirlər. Beynəlxalq hüququn sahəvi (xüsusi) prinsipləri isə beynəlxalq hüququn tərkibində müstəqil hüquq sahəsi kimi tanınan hüquqi qurumlara xas olan əsas normativ ideyalardır. Belə prinsiplər beynəlxalq hüququn bu və ya digər konkret sahəsində tətbiq edilir. Beynəlxalq hüququn təşəkkül tapması, formalaşması və inkişafı beynəlxalq birliyin üzvü olan müstəqil və suveren dövlətlərin fəaliyyəti ilə birbaşa bağlıdır. Qloballaşma dövründə bu məsələ daha aktual görünür və qeyd etməliyik ki, beynəlxalq hüquq döv- lətlərarası hüquqdur. Azərbaycan Respublikası da öz tarixi dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə dünya birliyinin tamhüquqlu üzvünə çevrilmiş, bir sıra qlobal layihələr gerçəkləşərək, ənənəvi təsərrüfat və idarəetmə mexanizmlərində ciddi dəyişikliklər baş verməklə ölkədə yeni infrastruktur sahələri yaranmış, beynəlxalq əlaqələr sferası genişlənmiş, hüquqi dövlət quruculuğu istiqamətində silsilə qanunvericilik aktları qəbul edilərək, insanların azad və təhlükəsiz yaşaması, müstəqilliyimizin möhkəmləndirilməsi istiqamətində bir çox əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilmişdir. Müdrik ulu öndərin elmi əsaslara söykənən ictimai-siyasi və sosial-iqtisadi sferalarda çoxaspektli inkişaf kursu bazar iqtisadiyyatına keçid və dünyada baş verən qloballaşma prosesləri fonunda ölkə Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən zənginləşdirilərək, yeni çalarlarla və uğurla davam etdirilir; gələcəyə istiqamətlənmiş bu sosial-iqtisadi və hüquqi islahatlar bütün sahələrdə, o cümlədən beynəlxalq təhlükəsizlik sektorunda öz müsbət nəticələrini verməkdədir. Azərbaycanın xarici əlaqələrində beynəlxalq təşkilatlarla ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərin qurulması və inkişaf etdirilməsi prioritet istiqamətlərdən sayılır. Məhz bu istiqamətdə yürüdülən siyasətin nəticəsi olaraq, Azərbaycan dünyanın ən mötəbər beynəlxalq təşkilatlarının - BMT, BƏT, ÜST, BMAT, BDT, ATƏT, Avropa Şurası, İslam Konfransı Təşkilatı, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər qurumların üzvü kimi onlann işində yaxından iştirak edir. Azərbaycan həm də Avropa İttifaqı, Beynəlxalq Valjmta Fondu, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və s. bu kimi təşkilatlarla fəal əməkdaşlıq edir. İndiyədək bu təşkilatlar tərəfindən ölkəmizdə çoxsaylı iqtisadi və sosialyönümlü proqram və layihələr həyata keçirilmişdir. Son dövrlərdə Azərbaycanın üzv olduğu və əməkdaşlıq etdiyi bütün bu beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələri daha da genişlənmiş, dərinləşmiş və möhkəmlənmişdir; BMT Təhlükəsizlik Şurasına Azərbaycanın qeyri-daimi üzv seçilməsi (2011-ci il) ölkəmizin beynəlxalq təşkilatlarla uğurlu əməkdaşlığının bariz nümunəsidir. Azərbaycanın xarici siyasət sahəsində beynəlxalq təhlükəsizlik strukturlan ilə əməkdaşlığı da apancı xətt təşkil edir. Bu istiqamətdə NATO ilə əlaqələr xüsusilə qeyd edilməlidir. Azərbaycan - NATO əlaqələri ölkəmizin Avratlantİk strukturlara inteqrasiyasının tərkib hissələrindən biridir. Bu əməkdaşlıq Azərbaycamn 1994-cü ildə «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» Proqramına qoşulması ilə başladı. Bununla, Azərbaycan NATO hərbi strukturları ilə əməkdaşlıq etmək, birgə təlimlər keçirmək, hərbi kadrlar hazırlanmasında blokun təcrübəsindən bəhrələnmək imkanlan qazanmışdır. Ölkəmiz Avropa ilə Asiyam, Şimalla Cənubu bir-birinə bağlayan nəhəng transmilli eneıji-nəqliyyat layihələrinin həyata keçirilməsində mühüm rol oynayır. TRASEKA, BTC, BTƏ, TAN AP, TAP və digər qlobal ticarət layihələri də daxil olmaqla, zəngin karbohidrat ehtiyatlarımızın dünya bazarlanna çıxarılması, beynəlxalq idman oyunlarmın keçirilməsi, genişmiqyaslı turizm, iqtisadi, səhiyyə, elmi-texniki, mədəni və digər multikultural tədbirlərin gerçəkləşdirilməsi Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki rolunu artıraraq, 5
Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|