İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 1
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ
QAFQAZ UNİVERSİTETİ
İNFORMATİKA
(MÖVZULAR VƏ TESTLƏR)
YENİDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR
ƏLİZADƏ MƏTLƏB NURUŞ OĞLU
SALMANOVA MAHİLƏ ƏLİF QIZI
ABBASOVA XATİRƏ ELDAR QIZI
ORUCOVA MƏLAHƏT ŞAMİL QIZI
SEYİDZADƏ ETİBAR VAQİF OĞLU
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
114 saylı 29.01.2015-ci il tarixli qərarına
əsasən dərslik kimi tövsiyyə olunur.
Maqistraturaya və dövlət qulluğuna qəbul imtahanlarına
hazırlaşanlar, həmçinin bakalavr təhsil pilləsində oxuyanlar üçün
şəxsi təhsil yönümlü
B A K I - 2 0 1 5
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________
2
ELMİ REDAKTORU
RƏSUL BALAYEV,
PROFESSOR
RƏY VERƏNLƏRİ
ƏLİF MƏMMƏDOV, PROFESSOR (DPU)
ARZU MƏMMƏDOVA, DOSENT (ADİU)
MEHRİBANU RAMAZANZADƏ, DOSENT (BBU)
İSA MUSAYEN, DOSENT (ADİU)
SAMİR ƏZİZOV, DOSENT (AMEA Fİ)
DİZAYNER
NAŞİR
ZAUR ƏLİYEV
VALEH MAYILOV
ƏLİZADƏ MƏTLƏB NURUŞ OĞLU
SALMANOVA MAHİLƏ ƏLİF QIZI
ABBASOVA XATİRƏ ELDAR QIZI
ORUCOVA MƏLAHƏT ŞAMİL QIZI
SEYİDZADƏ ETİBAR VAQİF OĞLU
“İNFORMATİKA”, Dərslik, “BİLİK” nəşriyyatı, BAKI
2015, Şəkilli, 640 səh.
Dərslik
maqistraturaya
və
dövlət
qulluğuna qəbul
imtahanlarına hazırlaşanlar, həmçinin bakalavr təhsil pilləsində
oxuyanlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.
© ƏLİZADƏ M.N., SALMANOVA M.Ə., ABBASOVA X.E., ORUCOVA M.Ş., SEYİDZADƏ E.V. 2015
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 3
M Ü N D Ə R İ C A T
GİRİŞ........................................................................................................... 7
FƏSİL I. İNFORMATİKA ELMİ, TƏRKİB HİSSƏLƏRİ,
PREDMETİ VƏ MƏQSƏDİ.....................................................................
9
İnformatika fənninin predmeti və məzmunu...................................................
9
İnformasiya prosesləri və onun avtomatlaşdırılması.....................................
13
İnformasiyanın tədqiqinə yanaşma aspektləri.................................................
16
İqtisadi informasiya və onun işlənməsi............................................................
24
İqtisadi informasiyanin quruluş vahidləri........................................................
25
Müxtəlif əlamətlərə görə iqtisadi informasiyanın təsnifatı..............................
28
FƏSİL II. SİSTEM VƏ İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ...................... 31
Sistem. Altsistem. Sistemin əsas xarakteristikaları.........................................
31
İnformasiya sistemi, strukturu. İnformasiya sistemi iqtisadi informasiyanın
əsas obyekti kimi............................................................................................
36
İnformasiya sisteminin aparat və proqram hissəsi..........................................
37
Müxtəlif əlamətlərə görə informasiya sistemlərinin təsnifatı.........................
40
İnformasiya sistemlərinin əsas komponentləri və fəaliyyət sxemi..................
40
İnformasiya sistemlərinin inkişaf meylləri.......................................................
43
FƏSİL III. İQTİSADİ İNFORMATİKA.................................................. 47
İqtisadi informatikanın inkişaf tarixi...............................................................
47
Verilənlər, informasiyanın və biliyin xassələri................................................
48
İqtisadi informasiya – strateji resurs kimi. İnformasiya iqtisadiyyatının
meydana gəlməsi.............................................................................................
49
Yeni iqtisadiyyat..............................................................................................
51
FƏSİL IV. İNFORMASİYA EMALININ TEXNİKİ
ELEMENTLƏRİ.........................................................................................
53
Kompüterin arxitekturası. Con
fon Neyman prinsipləri
................................ 84
Kompüter texnologiyasının təkamülü..............................................................
88
İnformasiyanın kodlaşdırılması və kompüter yaddaşında təsviri.....................
88
Proqramın kompüterdə icrası prosesi...............................................................
90
Elektron Hesablama Maşınlarının təsnifatı......................................................
92
Fərdi kompüterlərin təsnifatı və inkişaf yolu...................................................
98
Fərdi kompüter nədir?......................................................................................
101
