ELHUYAR 14/05
I R A U L T Z A T X I K I E N L E K U K O A K
“Uhinak gara. Uhinik gabe ez legoke bihotzaren
taupadarik, ez barrerik, ez negarrik”
Enrike Zuazua Iriondo
Matematikari ikertzailea
Enrike Zuazuak grinaz bizi du
matematika. Halaxe aitortzen
du, eta nabaritu egiten zaio,
gainera. Adibidez, galderei
erantzutean, ezin du ezkutatu
matematikarekiko sentitzen
duen erakarpena, lilura.
Baina ez da horretan geratzen,
eta lilura hori kutsatzen
saiatzen da, uste osoa
baitu gizartearen motor
nagusienetariko bat dela
matematika.
Oro har, matematikaren mirariak harritzen nau
egunero. Matematika gizakiak asmatutako eta
sortutako tresna da, ingurunea ulertu nahian.
Eta ulergaitza zait hain zehatza, hain indartsua
izatea.
Zientzialari handienak ere matematikaren au-
rrean apal aitortu ziren, txiki. Einsteinek, bere az-
ken egunetan, natura jarri zuen zientziaren gai-
netik. Newtonek, berriz, Jaungoikoa aipatu zuen,
lege matematikoen bidez antolaturiko unibertso
baten egile bakar posible gisa. Leonardo da Vincik
esan zuen ez zegoela ziurtasunik matematika
aplika ezin zen lekuetan. Galileok, unibertsoa
matematikaren hizkuntzan idatzita zegoela…
Txunditu egiten nau matematikaren barnetik bi-
zitzeko aukera izanak. Bere indar miragarriaren
behatzaile, eta, neurri txiki batean bada ere, sor-
tzaile izateak pribilegiatu sentiarazten nau.
Lanean hasi nintzenetik bidean naiz, mendiza-
leak mendian gora bezala. Baina bidea hasi bes-
terik ez da egin. Beti ikasten... Oraindik asko fal-
ta da lehen tontorrera igotzeko.
Bestalde, ikasle naizen arren, profesional gisa ba-
dut besteei erakusteko aukera ere. Horrek katea-
ren etorkizuna ziurtatzen du. Hain zuzen, giza-
kia, matematika sortzeko gai izateaz gain, haren
etorkizuna bermatzeko gai ere izan da.
Zerk harritu, asaldatu edo txunditu zaitu gehien, lanean hasi zinenetik?
Kirolean esaten da garrantzizkoa lehiatzea dela,
ez irabaztea. Matematikan gauza bera esango
nuke, aritzea da gogoko dudana. Horrekin go-
zatzen dut eta horrela jarraitzea nahiko nuke.
Baina besteengan ere nahiko nuke piztu mate-
matikarekiko interesa. Horregatik, bulegoko lan
isilean ez ezik, elkarrizketak ematen eta horrela-
koetan ere aritzen gara.
Izan ere, matematika gizartearen motor nagusie-
netariko bat da. Eta Euskal Herriak hori benetan
barneratuz gero, gure herri txiki eta txikitu honek
aurrerapauso galanta egiteko aukera izango luke.
Euskal Herrian ahalegin handia egin dugu gure
sarea osatzeko. Nire ustez, orain energia horiek
integratzeko beharra dugu, gazteek aukera berri
lehiakorrak izan ditzaten Euskal Doktoretza Bikain-
tasun Eskola Internazional batean.
Bestalde, 2000. urtean, milurtekoko zazpi proble-
mak aukeratu genituen matematikariok. Horie-
tatik bakarra ebatzi da: Perelmanek Poincaréren
aierua egiazkoa zela frogatu zuen 2006an. Gaine-
rakoek ebatzi gabe jarraitzen dute.
Dena dela, ni ez naiz gai horietan ari. Nire arloa
uhinak dira, haien portaera aztertzeko behar di-
ren simulazio-tresnak garatzen aritzen naiz. Eta
grina handiz bizi dut nire arloa. Izan ere, uhinak
gara. Uhinik gabe ez legoke bihotz-taupadarik, ez
barrerik, ez negarrik. Merezi du, beraz, gaiak.
•
Zer iraultzaren edo aurkikuntzaren lekuko izan nahiko zenuke zure ibilbidean?
Enrike Zuazua Iriondo (Eibar, 1961) BCAM (Basque Center for Applied Mathematics) zentroko zuzendari sortzailea
da; eta, bertan, Ikerbasque Fundazioko ikertzailea. Madrilgo Unibertsitate Autonomoaren Matematika
Aplikatuko katedratikoa ere bada. Uhinen arloan espezializatuta dago, eta sari ugari jaso ditu; azkena,
joan den otsailean: Humboldt Ikerketarako Sari ospetsua.
ARG.: LUIS JAUREGIALTZO/ARGAZKI PRESS.
Ana Galarraga Aiestaran
Elhuyar Zientzia