BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ
№2
Humanitar elml
ər seriyası
2015
UOT 94(47)05
TEST ÜSULUNUN TƏTBİQİ
M
İLLİ TƏHSİL SİSTEMİMİZİN İLK UĞURUDUR
G.H.MAHMUDOVA
AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu
gulnaz-78@inbox.ru
M
əqalədə müstəqilliyin ilk illərində respublikamızda həyata keçirilən təhsil islahatları-
nın mühüm tədbirlərindən biri olan ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinə test üsulu ilə
t
ələbə qəbulu məsələləri araşdırılmışdır. Dünyanın bir çox ölkələrinin təhsil sistemində tətbiq
olunan test üsulunun geniş üstünlükləri göstərilmiş, bu sistemin təkmilləşdirilməsi üçün ölkə-
mizd
ə həyata keçirilən tədbirlər öyrənilmişdir.
Açar sözl
ər: test sistemi, tələbə qəbulu, ali təhsil
Müst
əqillik qazanmış ölkəmizin gələcək inkişafı, onun dünya dövlətləri
iç
ərisində layiqli yer tutması, dövlətçiliyimizin möhkəmlənməsi, hər şeydən
önc
ə, təhsilimizdən, onun inkişaf sürətindən asılıdır. Təhsilimizin inkişafı və
t
ərəqqisi, milli təhsilimizi necə qurmağımızdan, milli və ümumbəşəri dəyər-
l
ərdən, dünya təcrübəsindən necə bəhrələnəcəyimizdən, təhsilimizi hansı prin-
sipl
ər əsasında idarə edəcəyimizdən asılıdır. Bütün bunlar milli təhsil siste-
mimizin yeni m
əzmun və mahiyyətdə qurulmasını zəruri edir.
1992-ci ild
ə respublikamızda ali məktəblərə tələbə qəbulu prinsipcə yeni-
test sistemi
əsasında həyata keçirilməyə başladı.
Test ingilis sözü olub,
“sınaq”, “yoxlama”, ”tədqiqetmə” deməkdir. İlk
d
əfə 1964-cü ildə Böyük Britaniyada C.Fişeir tətbiq etmişdir. Hal-hazırda istər
Amerikada, ist
ərsə də Qərbi Avropa ölkələrində şifahi oxu, yazılış keyfiyyəti,
orfoqrafiya, c
əbr, həndəsə, fizika, tarix, coğrafiya və digər fənlər üzrə müvəf-
f
əqiyyət testlər vasitəsilə ölçülür və ali məktəblərə qəbul zamanı testdən
istifad
ə edilir.
Avropa ölk
ələrində testləşdirmə bankının yaradılması artıq onilləri əhatə
edir. Türkiy
ədə isə bununla 1975-ci ildən məşğul olurlar. Bu ölkələrdə test
sisteml
əri tərəqqi edir və öz kökünü saxlamaqla müəyyən ictimai tələblərə
uyğunlaşdırılır. SSRİ dağılana qədər hesab olunmuşdur ki, burjua psixologiya-
sının yeganə metod kimi istifadə etdikləri testlər vasitəsilə uşaqların
172
intellektual inkişaf səviyyələrini yoxlamaq cəhdləri və əldə olunan nəticələrin
şərhi elmi prinsiplərə əsaslanmır. Sovet psixologiyasında testlərdən müəyyən
sah
ələrdə, məsələn psixo-patoloji diaqnostikada, Daxili İşlər Nazirliyində,
Müdafi
ə Nazirliyində şəxsin peşəyə yararlığını və s. yoxlamaq üçün istifadə
olunmuşdır [10, 12 ].
Fikrimizc
ə, keçmiş SSRİ-də, eyni zamanda Azərbaycanda da tətbiq olu-
nan imtahan üsulu dünyanda
ən güclü və mütərəqqi üsullardan biri idi. Həmin
üsuldan istifad
ə zamanı demək olar ki, abituriyentlərin bütün xüsusiyyətləri və
bilik s
əviyyəsi üzə çıxa bilərdi. Çünki bu üsulun həqiqi praktiki tətbiqi abi-
turiyent
ə digər yalançı metodlardan istifadə etməyə heç bir imkan vermirdi. Bu
üsulun
əhəmiyyəti onda idi ki, burada abituriyent imtahan götürən müəllimlə
üzb
əüz söhbət edirdi. Deməli, onun şəxsi keyfiyyətlərinin biruzə verilməsi
üçün geniş imkanlar yaranırdı ki, bu da abituriyentləri bilik səviyyələrinə görə
bir-birind
ən ayırmağa kömək edirdi. Lakin qəbul imtahanlarında rüşvətlə, tap-
şırıqla yüksək qiymət almaq kimi neqativ hallar baş verirdi [7]. Belə halların
baş verməsinin qarşısını almaq, qəbul imtahanlarında obyektivliyi tam təmin
etm
ək qeyri-mümkün idi.
Test üsulundan istifad
ənin əsas müsbət cəhətlərindən biri “subyektiv”
amilini sıxışdırıb aradan çıxarmaqdır.
Keçmiş SSRİ-nin dağılmasından sonra bütün sahələrdə olduğu kimi
Rusiyada v
ə müttəfiq respublikalarda təhsil sahəsində də dəyişikliklərin həyata
keçirilm
əsi məsələləri qarşıya çıxdı. Başlıca məsələlərdən biri ABŞ və Qərbi
Avropa t
əhsil sisteminə yaxınlaşmaq idi. Çünki dünyanın ən nüfuzlu univer-
sitetl
ərinin çoxu bu sistemə keçmişdir. Bu problemin həllində ən aktual mə-
s
ələlərdən biri şagird və tələbələrin biliyinin test üsulu ilə qiymətləndirilməsi
m
əsələsi idi. Təhsilimizin dünya təhsil sisteminə inteqrasiyası dünyada qəbul
olunmuş test sisteminin ölkəmizdə də tətbiqini zəruri etdi.
Alternati
vi olmayan test üsulundan keçmiş SSRİ respublikaları arasında
ilk d
əfə məhz Azərbaycanda istifadə olundu.
Test sisteminin universal t
ələbləri imkan verir ki, hər bir vətəndaş öz bilik
v
ə qabiliyyətinə görə təhsil almaq hüququ qazana bilsin və imtahan nəticələrinə
gör
ə təhsilin vəziyyəti, biliyin səviyyəsi ümumdövlət çərçivəsində aşkar edil-
sin. Testin
əsas məğzi və qayəsi bundan ibarətdir ki, eyni ixtisaslara yiyələn-
m
ək istəyən abituriyentlər üçün bərabər imkanlar, bərabər şərait yaradılır,
onların qarşısında eyni tələbləri qoyur və cavablarının qiymətləndirilməsi pro-
sesi vahid meyarlar
əsasında, heç bir kənar təsir olmadan kompüter vasitəsilə
aparılır. Bu yolla imtahan prosesində subyektivlik faktoru aradan götürülür, hər
bir abituriyent ali m
əktəbə öz bilik və bacarığı sayəsində qəbul olmaq imkanı
qazanır [7].
T
ələbə qəbulu təhsil sahəsində dövlət siyasətinin strateji istiqamətlərin-
d
ən biridir. Ümumtəhsil məktəb məzunlarının düzgün peşə seçməsini, ali və
orta t
əhsil müəssisələrinə qəbul zamanı obyektivliyi təmin etmək, mövcud ne-
qativ halları aradan qaldırmaq məqsədilə qabaqcıl ölkələrin təcrübəsinə əsasla-
173
naraq t
ələbə qəbulu işini mərkəzləşdirilmiş qaydada həyata keçirmək üçün
Az
ərbaycanda 1992-ci ildə Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası (TQDK)
yara
dıldı. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 oktyabr 1992-ci il tarixli
f
ərmanı ilə “Azərbaycan Respublikasının Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komis-
siyası haqqında Əsasnamə” təsdiq edildi.
1992/93-cü t
ədris ilində TQDK tərəfindən ilk tələbə qəbulu keçirildi [9,
296]. Müst
əqilliyin ilk illərində bu istiqamətdə müəyyən çətinliklər olsa da,
zaman keçdikc
ə bu proses daha da təkmilləşdirildi, qaydalarda dəyişikliklər
edildi.
Test imtahan prosesi birbaşa ciddi dövlət nəzarəti altında həyata keçirilir
v
ə bu prosesin nəticəsi kompüter vasitəsilə müəyyənləşir. Ciddi nəzarət mexa-
nizminin t
ətbiq olunduğu test imtahanının cavab kartlarında hər hansı “əməliy-
yatın” aparılması, şəxsi və maddi marağı olan şəxslərin belə bir prosesə müda-
xil
əsi qeyri mümkündür. Bu isə bütün neqativ halların, təhsil sistemimizdə kök
salmış “tapşırıq” və rüşvətin qarşısını tamamilə alır və abituriyentlərin biliyi
obyektiv yoxlanılır. Ona görə də istedadı və qabiliyyəti, bilik və zəkası, yüksək
intellektual s
əviyyəsi ilə seçilən hər gəncin öz zəhməti hesabına tələbə adına
layiq görül
əcəyi şübhə doğurmur.
TQDK h
ər il tələbə qəbulu ilə əlaqədar bütöv bir elmi-metodiki, təşkilati
t
ədbirlər kompleksi hazırlayıb həyata keçirir. TQDK imtahanın mahiyyəti,
metodiki c
əhəti, həmçinin onun təşkili texnalogiyaları ilə bağlı işləri də ildən-
il
ə təkmilləşdirir, yeni formalar tətbiq edir. Dövlət Komissiyasının fəaliyyətinin
mühüm istiqam
ətlərindən birini imtahanın məzmunu əhatə edən işlər təşkil edir.
Buraya testl
ərin qəbulu, müzakirəsi, ekspertizası, qəbul proqramlarının
t
ətbiqi, testlər bankının zənginləşdirilməsi, metodiki ədəbiyyatın hazırlanması,
n
əşri, yayımı və s. daxildir. Bu işlərin mərkəzində isə belə bir prinsip dayanır:
t
ədrisin bu və ya digər məktəbdəki səviyyəsindən asılı olmayaraq abituriyentlər
qarşısında hər bir imtahan fənni üzrə eyni vahid dövlət standartı səviyyəsində
t
ələblər qoymaq. Gənclərin qəbul imtahanlarına hazırlaşmalarına metodik kö-
m
ək daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Onlara kömək məqsədlə bütöv bir
elmi-metodiki, t
əşkilati tədbirlər kompleksi hazırlayıb həyata keçirir. Buraya
elmi-metodiki materiallar –
ayrı-ayrı fənlər üzrə qəbul proqramları, imtahana
hazırlığın optimal yollarına dair metodiki tövsiyələr, fənn proqramlarının çətin
mövzularına dair mütəxəssis şərhləri, model testlər və s. daxildir. Məktəblilərə
testl
ərlə işləmək vərdişlərinin artırılması və keçilən mövzuların onlara daha
yaxşı mənimsədilməsi üçün fənlər və siniflər üzrə test kitabçaları hazırlanıb
n
əşr olunur. TQDK imtahana hazırlaşan gənclərə öz hazırlıq səviyyələrini yox-
lamaqda, test imtahanının texnologiyasına bələd olmaqda və ona psixoloji cə-
h
ətdən alışmaqda kömək etmək üçün sınaq imtahanı keçirir. Sınaq imtahanları
əvvəl yalnız Bakıda və ölkənin digər iri şəhərlərində keçirilirdisə, 2001-ci ildən
abituriyentl
ərin və təhsil ictimaiyyətinin müraciətləri nəzərə alınaraq respub-
likanın bir sıra kənd rayonlarında da təşkil olunub [4, 2].
İmtahanı idarə edən heyətin seçilməsi, abituriyentlərin imtahan zalları
174
üzr
ə paylanması, bankdan testlərin seçilməsi, nəticələrin emalı prosesləri tam
avtomatlaşdırılıb və bu iş kompüter vasitəsilə yerinə yetirilir. Komissiyanın
işində respublikanın elmi və pedaqoji kollektivlərinin təcrübəli və tanınmış
nümay
əndələri iştirak edirlər. Bu məqsədlə komissiyada bütün fənnlər üzrə
daimi f
əaliyyət göstərən elmi-metodiki seminarlar və ekspert şuraları təşkil
edilmiş, bu işə Elmlər Akademiyasının, ali və ümumtəhsil məktəblərinin, elmi-
metodiki m
ərkəzlərin təcrübəli mütəxəssisləri cəlb olunmuşlar [2, 1].
Komissiyanın mətbu orqanı olan “Abituriyent” jurnalı 1996-cı ildən
böyük tirajla n
əşr edilir. Jurnalın təkcə 2005-ci ildə 70-dən çox adda sayı və
xüsusi buraxılışı Azərbaycan və rus dillərində nəşr edilib qəbula hazırlaşanların
istifad
əsinə təqdim olunub. Buraya ayrı-ayrı fənlər üzrə qəbul proqramları,
f
ənn proqramlarının çətin mövzularına dair mütəxəssis şərhləri, siniflər və
f
ənlər üzrə test topluları, model testlər, elektron dərs vəsaitləri və s. daxildir.
Bu jurnalda abituriyentl
ərə elmi-metodiki və informatik materiallar vaxtlı-vax-
tında çatdırılır. Müntəzəm nəşrə çevrilən “Abituriyent” jurnalı gənclərin qəbul
imtahanlarına səmərəli və məqsədyönlü hazırlaşmasında əvəzsiz rol oynayır.
İmtahana düşən hər bir fənn üzrə hazırlanan testlər bankı (hər fənn üzrə
orta hesabla 4 mind
ən 8 minədək, birlikdə isə 100 minə qədər testi əhatə edən
bank) 2001-ci ild
ən leqallaşdırılaraq məcmuələr şəklində nəşr və təkrar nəşr
edil
ərək abituriyent və müəllimlərin istifadəsinə verilmişdir. Testlər bankında
sualların qəbul proqramlarına, dərsliklərin bölmələrinə uyğun qruplaşdırılması
ondan istifad
ə edənlərə öz biliklərini yoxlamağa, möhkəmləndirməyə, testlərlə
işləmək vərdişlərinə yiyələnməyə və s.-yə imkan yaratmışdır.
2001-ci ild
ə TQDK-nın İnternetdə saytı açılmışdır. Onun strukturu dün-
yada q
əbul olunmuş standartlara uyğundur. Komissiya İnternet saytının köməyi
il
ə dünya informasiya sisteminə qoşulub. TQDK-nın öz mətbəəsi yaradılıb [4,
3].
Q
əbul imtahanlarına hazırlıq ərəfəsində abituriyentlərin öz hazırlıq səviy-
y
ələrini yoxlamaları, test imtahanının texnologiyasına bələd olmaları üçün sı-
naq imtahanları təşkil olunur. Bölgələrdən olan abituriyentlərin həmin prosesdə
iştirakına şərait yaratmaq məqsədilə bu tədbir mütəmadi qaydada bölgələrdə də
keçirilir. 2005-ci ild
ə bütövlükdə respublikanın 24 rayonunda sınaq imtahanları
keçirilib v
ə onlarda 1300-dən çox abituriyent iştirak edib.
TQDK
ənənəvi olaraq hər il ali və orta ixtisas məktəblərinə tələbə qəbu-
lu
nun geniş və əhatəli elmi-statistik təhlilini aparır, qazanılan nailiyyətləri
ümumil
əşdirir, çatışmazlıqları aşkara çıxarır, nöqsanların aradan qaldırılması
üçün tövsiyy
ələr hazırlayır, daha sonra bütün bunların yekunundan materialları
çap ed
ərək ictimaiyyətə çatdırır [2, 1].
TQDK imtahan prosesinin şəffaflığının təmin edilməsi, imtahanın bütün
m
ərhələlərində ictimaiyyətin hərtərəfli məlumatlandırılması üçün tədbirlər gö-
rür. Q
əbul kampaniyasının gedişi və ayrı-ayrı mərhələləri ardıcıl olaraq İnter-
netd
ə və kütləvi informasiya vasitələrində işıqlandırılır. Dövlət Komissiyası
vaxt
aşırı məlumat konfransları və brifinqlər keçirir, televiziya və radio vasi-
175
t
əsilə müntəzəm olaraq birbaşa tamaşaçılarla canlı ünsiyyəti təmin edən ve-
rilişlər təşkil edir. İmtahandan bir neçə gün sonra isə Komissiya imtahanlarda
t
ətbiq olunmuş test tapşırıqlarını və onların ekspertizadan keçirilmiş düzgün
cavablarını “Abituriyent” jurnalında çap edir. İlboyu qəbul prosesinin bütün
aktual m
əsələlərinə dair məlumatlar Dövlət Komissiyasının İnternet saytında
Az
ərbaycan, rus, ingilis dillərində yerləşdirilir və bunlar müntəzəm olaraq tə-
z
ələnir. Saytda informasiya mübadiləsi xidməti də fəaliyyət göstərir ki, bunun
vasit
əsilə hər kəs qəbulla bağlı maraqlandığı suallara operativ cavab ala bilər.
H
ər il imtahanların nəticələrinin geniş elmi-statistik təhlili aparılır. Əldə olunan
materiallar çap edilib mü
əllimlərin, təhsil işçilərinin istifadəsinə verilir. Ali
m
əktəblərə tələbə qəbulu zamanı abituriyentlərin peşə seçiminin səmərəliliyini
yüks
əltmək məqsədilə ixtisas qruplarının sayı artırılmışdır. Belə ki, 1992-ci
ild
ə 5 ixtisas, 1993-cü ildə 10 ixtisas seçməyə imkan verilirdisə, 1998-ci ildə
ixti
sasların sayı 15 idi. Abituriyentlərə 5 ödənişli ixtisas seçmək imkanı da ya-
radılmışdır [3, 4]. Qeyd etmək lazımdır ki, TQDK eyni zamanda abituri-
yentl
ərlə peşəyönümü işi də aparır. Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət komissiyası
peşəyönümü işinin aparılması istiqamətində təşəbbüs göstərərək ixtisasların
mahiyy
əti, perspektivləri, onlara tələbat sahələri haqqında materiallar hazır-
layıb dərc edir. Eləcə də xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisaslara gənclərin meyl
v
ə marağını gücləndirmək, onların qəbula hazırlığına kömək göstərmək məq-
s
ədilə hər il ali təhsil müəssisələrinin xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisasları ilə
bağlı metodiki materiallar hazırlayıb çap edir, televiziya verilişləri təşkil edir
v
ə s. Görülən tədbirlər, gənclərin peşəyönümü və ixtisas seçimi işinin yaxşı-
laşdırılmasına, abituriyentlərin imtahan nəticələrinə faydalı təsir göstərir [5, 7].
Bütün bunların nəticəsidir ki, son illər abituriyentlərin bilik səviyyəsi və
ixtisaslar üzr
ə keçid balları da yüksəlmişdir. Əgər 1996-cı ildə abituriyentlərin
40 faizi 0-100 bal h
əcmində bilik nümayiş etdirirdisə, 1999-cu ildə bu rəqəm
29 faiz t
əşkil etmişdir [6, 4].
Az
ərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 aprel 2005-ci il tarixli Fərmanı
il
ə “Azərbaycan Respublikasının Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası
haqqında Əsasnamə” yenidən təsdiq olundu. Həmin Əsasnaməyə uyğun olaraq,
t
əşkilat-hüquqi və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq, Azərbaycan
Respublikasının ali təhsil məktəblərinin bütün səviyyələrinə (magistratura da
daxil olmaqla) m
ərkəzləşdirilmiş qaydada tələbə qəbulunun həyata keçirilməsi,
dövl
ətlərarası razılaşmalara əsasən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının
xarici dovl
ətlərin ali məktəblərinə qəbulunun aparılması səlahiyyətləri Tələbə
Q
əbulu üzrə Dövlət Komissiyasına verildi [7, 25].
Testin
əsas məğzi və qayəsi bundan ibarətdir ki, eyni ixtisaslara yiyə-
l
ənmək istəyən şəxslər üçün bərabər imkanlar, bərabər şərait yaradılır, onların
qarşısında eyni imtahan tələbləri qoyur və cavablarının qiymətləndirilməsi pro-
sesi vahid meyarlar
əsasında, heç bir kənar təsir olmadan kompüter vasitəsilə
aparılır [4, 2]. Bu yolla imtahan prosesində subyektivlik faktoru aradan
götürülür, h
ər bir şəxs ali məktəbə öz bilik və bacarığı sayəsində qəbul olmaq
176
i
mkanı qazanır. Test üsulu hər şeydən əvvəl Azərbaycan təhsil sistemində kök
salmış neqativ halların aradan qaldırılmasına istiqamətləndirilmişdir. Bu sistem
t
əhsildə biliyin yeganə və etibarlı dəyərləndirmə vasitəsidir. Hazırda ölkəmizdə
testl
ə qəbul imtahanı bu sahədə olan rüşvətin qarşısını tamamilə almışdır.
Respublikamızda təhsil sisteminin təkmillışdirilməsi prosesində ali və
orta ixtisas m
əktəblərinə tələbə qəbulunun test üsulu ilə keçirilməsi bu sahədə
kök salmış mənfi halları aradan qaldırmışdır. İctimaiyyətdə böyük rəğbətlə
qarşılanmış test üsulu tələbə kontingentinin daha bilikli və istedadlı gənclərdən
t
əşkil edilməsi üçün geniş imkanlara malikdir. Bütün başqa üsullarla müqa-
yis
ədə ali məktəblərə qəbul prosesində ən ədalətli üsul kimi tanınmışdır.
Az
ərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra dünya təcrübəsində
daha müasir, daha
ədalətli hesab olunan test üsulu ölkəmizdə uğurla tətbiq
olunmuş və günü-gündən təkmilləşdirilərək müxtəlif problemlər yaşayan
ölk
əmizin ən əsas nailiyyətlərindən biri kimi dəyərləndirilmişdir.
ƏDƏBİYYAT
1.
Abituriyent jurnalı. Elmi-statistik araşdırma: faktlar, məlumatlar, tövsiyələr. Bakı,1996, № 12
2. Abituriyent jurnalı. Tələbə qəbulu- 98: nəticələr. Bakı, 1998, № 12
3. Abituriyent jurnalı. Tələbə qəbulu- 2000: nəticələr. Bakı, 2000, № 12
4. Abituriyent jurnalı. Tələbə qəbulu- 2001: nəticələr. Bakı, 2001, № 12
4. Abituriyent jurnalı. 2002/2003-cü tədris ili üçün tələbə qəbulunun nəticələrinin elmi-statistik
t
əhlili. Bakı, 2003, № 1
6. Abituriyent jurnalı. Tələbə qəbulu- 2005: nəticələr. Bakı, 2005, № 12
7. “Az
ərbaycan müəllimi” qəz., Bakı, 1993, № 4
8. M
ərdanov M. Azərbaycan təhsil tarixi. IVc. Bakı: Təhsil, 2012, 912 s.
9. Qaffarov T.B. Az
ərbaycan Respublikası. Əsrə bərabər on il (1991- 2001). Bakı: Tural-Ə,
2001, 325 s.
10. Мишин B.Реформа начинается с образования // Yurd jurn., Bakı,1999, № 14, 24 c.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТЕСТОВОЙ СИСТЕМЫ – ПЕРВАЯ УДАЧА
В НАЦИОНАЛЬНОЙ СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ
Г.Г.МАХМУДОВА
РЕЗЮМЕ
В статье были рассмотрены вопросы приема студентов в высшие и средние учеб-
ные заведения Азербайджанской Республики тестовым методом в контексте проводи-
мых в стране первые годы независимости реформ в области образования. Подвергнув
сравнительному анализу применяемые в разных странах мира тестовой системы экзаме-
нирования, мы указали преимущества подобного метода. В статье также изучены меры,
проводимые в нашей стране в целях усовершенствования указанной системы.
Kлючевые слова: тестовая система, прием студентов, высшее образование.
177
THE IMPLEMENTATION OF THE TEST METHOD IS THE FIRST SUCCESS
OF OUR NATIONAL EDUCATION SYSTEM
G.H.MAHMUDOVA
SUMMARY
The article analyzes students’ admission to higher and secondary specialized educational
institutions by test method – one of the important measures of educational reforms implemen-
ted in the country in the first years of independence. The great advantages of the test method
widely used in the education systems of many countries are highlighed, and the activities
carried out in the country to improve this system are studied.
Key words: test system, students’ admission, higher education
178
Dostları ilə paylaş: |