İKTİsat fakültesi uzaktan eğİTİm lisans programi



Yüklə 445 b.
tarix04.02.2018
ölçüsü445 b.
#23679


İKTİSAT FAKÜLTESİ UZAKTAN EĞİTİM LİSANS PROGRAMI

  • İKTİSAT FAKÜLTESİ UZAKTAN EĞİTİM LİSANS PROGRAMI




Bir denge bozulması nedeniyle, az veya çok miktardaki bir kar kütlesinin kırılarak eğim yönüne doğru kaymasıdır.

  • Bir denge bozulması nedeniyle, az veya çok miktardaki bir kar kütlesinin kırılarak eğim yönüne doğru kaymasıdır.



















Uzun süreli sıkışma etkisi altında kalan bir kar örtüsünde oluşan deformasyon, kar örtüsünün derinlere doğru yoğunluğunun ve sertliğinin artmasını sağlar.

  • Uzun süreli sıkışma etkisi altında kalan bir kar örtüsünde oluşan deformasyon, kar örtüsünün derinlere doğru yoğunluğunun ve sertliğinin artmasını sağlar.

  • Yerçekimi etkisi ise, karın ağırlığı altında taneler üzerine baskı yaparak örtü içinde oturmaya, yoğunlaşmaya ve dayanımını arttırmaya yardımcı olur. Kar tabakaları kendi duraylılıklarını kaybederken, bazı koşullar altında yeni bir fiziksel oluşuma atlama tahtası haline gelirler ki bu olay ÇIĞ dır!





Mevcut eski kar üzerine, yeniden bir defada 25 cm. daha fazla kar yağması,

  • Mevcut eski kar üzerine, yeniden bir defada 25 cm. daha fazla kar yağması,

  • Mevcut kar üzerine yağmur yağması, güneşin açıp hızlı erimeye sebep olması,

  • Şiddetli bir kar tipisinden sonra 36 saatten fazla bir süreyle hava sıcaklığının 0°C’nin üzerinde olması,

  • (Hava sıcaklığı arttığı sürece ısınan havanın temas ettiği kar yüzeylerinde mikro erimeler meydana gelir. Hava sıcaklığı gece tekrar düştüğünde erime sonrası kar şekil değiştirerek buza dönüşür. Altında bulunan tabakalardan ayrılmaya başlar ve bir kabuk oluşturur).









Kaçkar Dağları gibi yamaçları çimenlerle kaplı dağlarda çığ düşmesi çok daha kolaydır.

  • Kaçkar Dağları gibi yamaçları çimenlerle kaplı dağlarda çığ düşmesi çok daha kolaydır.

  • Kayalık zemin veya ağaçlarla kaplı zeminlerde çığ düşmesi daha zor olur. Çünkü bu objeler çığ düşmesini engellerler. Ancak kar çok yoğun yağarsa kayalık kesim kısa sürede kapanır.

  • Rekristalize olan kar kristalleri yüzünden alt tarafındaki karlarla tek parça haline gelir. Kayalık kesimler ancak böyle bir durumda üzerlerinden kar akmasına izin verebilirler.Yağan kar kayalıkları kapattıktan sonra buradan da çığ düşme riski olabilir.

  • Ağaçlar çığ parkuru içinde engelleyici olabilirler.



Çığlar genellikle “V” profile sahip vadilerden akar. En ideal çığ parkurları bu tür vadilerdir. Ayrıca dışbükey yamaçlar içbükey yamaçlara göre daha fazla potansiyel risk taşırlar.

  • Çığlar genellikle “V” profile sahip vadilerden akar. En ideal çığ parkurları bu tür vadilerdir. Ayrıca dışbükey yamaçlar içbükey yamaçlara göre daha fazla potansiyel risk taşırlar.

  • Risk taşıma nedeni, biriken karın dışa doğru gerilmiş olması ve ince çatlaklar içermesidir. Bu çatlaklar, dengenin kolayca bozulmasına ve çığın kolayca tetiklenmesine sebebiyet verirler.

  • Geniş yamaçlardan akarak vadilere biriken karlar en tehlikeli ve tahrip edici çığları oluştururlar. Bu tip kar kütleleri büyük hacimlidir ve genellikle ıslak olduğundan yoğunlukları fazladır.





Kuzey yamaçlar

  • Kuzey yamaçlar

  • Kuzey yamaçlar dağlarda uzun süre güneş alamayabilir. Bu durumda karın sertleşmesi de daha uzun sürer. Bu olay iki sert tabakanın arasında yumuşak bir tabakanın oluşmasına neden olur ki bu tabaka dizilimi çığ için idealdir.

  • Kış aylarında kuzeye bakan yamaçlar potansiyel çığ riski taşırlar. Bahar aylarında ise tam tersi olur. Havaların ısınmasıyla birlikte tabakalar erimeye ve birbirine daha sıkı bağlanmaya başlarlar.

  • Böylece bahar aylarında kuzey yamaçları çığ açısından daha az risk taşır.



Güney Yamaçlar

  • Güney Yamaçlar

  • Güney yamaçlarda ise ısı sürekli değiştiği için kar kristallerinin gündüz eriyip gece donmalarına neden olur.

  • Kış aylarında bu yamaçlar çok riskli değildir. Sürekli güneş aldıkları için kar tabakaları hızla birbirine kenetlenebilir. Hızlı donma tabakalar arasında zayıf tabaka oluşmasına engel olur. Güney yamaçlarda çığ genellikle ilk kar sonrası düşebilir. Yağan karın üzerine rüzgarın taşıdığı karlar da eklenince çığ oluşabilir.

  • Kış aylarında güvenli olan bu yamaçlar tam tersine bahar aylarında çok risklidir.



1. Tabaka Çığları

  • 1. Tabaka Çığları

  • a. Kuru tabaka çığı

  • b. Islak tabaka çığı

  • c. Noktasal çığlar

  • 2. Toz kar çığları









Farklı dayanımlara sahip birkaç kar tabakasının bulunduğu bölgelerde kar tabakası üzerine yapılan baskı sonunda, tabakanın veya tabakaların kırılarak zayıf tabakalar üzerinde hızla aşağıya doğru akması sonucunda oluşurlar.

  • Farklı dayanımlara sahip birkaç kar tabakasının bulunduğu bölgelerde kar tabakası üzerine yapılan baskı sonunda, tabakanın veya tabakaların kırılarak zayıf tabakalar üzerinde hızla aşağıya doğru akması sonucunda oluşurlar.

  • Tabaka çığları blok halinde kayarlar ve üzerlerinde ne varsa kendileriyle birlikte sürüklerler. Aynı şekilde tabandan koparılan küçük ve iri kar bloklarını da beraberinde sürüklerler.

  • Tabaka çığları kütlesel olarak fazla olduklarından önlerine çıkan engellere büyük basınçlar uygularlar.





Gevşek kar çığları kar yağdıktan sonra havaların ısınması ile ortaya çıkar. Yamaç aşağı esen fön rüzgarları bu ısınmaya katkıda bulunabilir. Fön rüzgarları sayesinde sıcak hava ile ıslanan karın dengesini kaybederek yamaç aşağı doğru hızla akması sonucunda ıslak kar çığları oluşur.

  • Gevşek kar çığları kar yağdıktan sonra havaların ısınması ile ortaya çıkar. Yamaç aşağı esen fön rüzgarları bu ısınmaya katkıda bulunabilir. Fön rüzgarları sayesinde sıcak hava ile ıslanan karın dengesini kaybederek yamaç aşağı doğru hızla akması sonucunda ıslak kar çığları oluşur.

  • Genellikle en üstteki ve/veya hemen altındaki ince tabakanın bir noktadan başlayarak akması şeklinde gerçekleşir.





Toz kar çığları kuru veya gevşek kardan oluşur.

  • Toz kar çığları kuru veya gevşek kardan oluşur.

  • Bir toz kar çığı tepeden aşağı hızla inen ağır bir bulut gibidir.

  • Önce yavaş başlayan hareket gittikçe hızlanarak devam eder. Böyle bir çığa yakalanan bir canlı çığın çarpma etkisinden önce akciğerlerine pompalanan kar-hava karışımı yüzünden hayatını kaybedebilir.















Rüzgarın esme yönüne göre etkinlik düzenlenen bölgede çığ riskinin olup olmayacağı çok rahat bir şekilde anlaşılır.

  • Rüzgarın esme yönüne göre etkinlik düzenlenen bölgede çığ riskinin olup olmayacağı çok rahat bir şekilde anlaşılır.

  • Yağışlı bir havada rüzgar arkanızdan geliyorsa kar yürüdüğünüz yamacın arkasına birikir. Kornişler ters tarafta kalır. Bu tür ortamlar çığ açısından daha güvenlidir.

  • Kar gideceğiniz yönde birikmişse rüzgarın karşınızdan estiğini gösterir. Bu durum, yürüdüğünüz vadilerin size bakan yamaçlarında büyük kar birikimi olacağı anlamına gelir ki ciddi bir çığ riski vardır. Bu yamaçlarda kornişler ve sertleşmemiş bol kar, alttaki sert zemin üzerinde kaymaya hazırdır.





















Klasik Meteorolojik Rasatlar - Rutshkiel (Rootch-kyle) Testi

  • Klasik Meteorolojik Rasatlar - Rutshkiel (Rootch-kyle) Testi

  • Profil Alma - Çökme Testi

  • Kürek Testi - Ram Profili Alma (Ramsond Yöntemi)

  • Kesme Dayanımı Testi - Kayak Sopası ile Kesme Dayanımı Testi

  • Sıkışma Testi - El ile kesme dayanımı Testi

  • Stuffblock Testi - Eğik Düzlem Testi

  • Rutschblock Testi - Kolon Yükleme Testi

  • Sondalama testi

  • Yamaç Testi

  • Korniş Testi





Test için, şüphe edilen zayıf tabakaların daha alt seviyelerine kadar dik sütun şeklinde bir kar kolonu kesilerek hazırlanır.

  • Test için, şüphe edilen zayıf tabakaların daha alt seviyelerine kadar dik sütun şeklinde bir kar kolonu kesilerek hazırlanır.

  • Küreği kar sütununun arkasına sokulup, yamaç eğimi yönünde yenilme oluşana kadar çekilmesi ile uygulanır (EL veya BATON kullanabilirsiniz).

  • Eğer üstteki tabaka veya tabakalar kuvvet uygulanır uygulanmaz kayar ise, bu yenilme tabakalar arasındaki çok zayıf olan bir yüzeyin varlığını gösterir.

  • Bu işlem, şüphe edilen her bir tabaka için uygulanır







  • Çığ konusunda temel eğitimli olmak,

  • Bir kaçış planına sahip olmak,

  • Güvenlik ekipmanlarını kullanabilmek,

  • Alana ait çığ riskini bilmek ve çığ tehlikesini tespit edebilmek (kar stabilite testlerini yapabilmek),

  • Çığa karşı her an hazır bulunmak,

  • Çığ olmuş alanlara kesinlikle girmemek gerekir.











  • Çığın fiziki yapısına ve etraftaki daha güvenli engellere göre alandan hızla ayrılmak,

  • Çığın kenar kısımlarına ulaşmaya çalışmak,

  • Bağırarak veya başka ses kaynakları ile (korna, ıslık, siren vb.) diğer insanları uyarmak,

  • Çığa yakalanmak kaçınılmaz ise, batonları atmak ve etraftaki sabit bir cisme tutunmak,

  • Kırılmış ağaç veya kayalardan korunmak,

  • Yüzme hareketi ile çığın üstünde kalmaya çalışmak,

  • Ağzı sıkıca kapatmak ve nefesi tutarak az oksijen harcamak,

  • VEYA oturma pozisyonu almak ve durma zamanında bacaklarla zemini itmek,

  • Bir eli ile ağzı ve burnu kapatmak, diğer eli de başın üstünde tutarak hava boşluğunu oluşturmak,

  • Başı sürekli sağa ve sola çevirmek,



  • Kişi, yüzeye yakınsa bağırabilir. Aksi durum, oksijen tüketimi demektir,

  • Geniş sırt çantası taşıyan kazazede, yüzeye daha yakın kalabilir,

  • Çığ altında kolay bulunmaya çok uzun kırmızı renkli kurdela kullanımı yardımcı olabilir,

  • Bayılacağını hissettiğinde direnmemeli, bu durumda daha az oksijen tüketilir.

  • Avalung (bir tür oksijen tüpü görevi gören cihaz) varsa, hemen takılmalı,

  • Airbag (çanta şeklinde taşınan, ipi çekildiğinde otomatik olarak şişen ve çığın üstünde kalmak için kullanılan bir nevi balon) varsa, hemen şişirmek,

  • Giysinin ağzı kapatılmalıdır,







Ülkemiz aslında her yıl çığdan onlarca insanın yaşamını kaybettiği bir çığlar ülkesidir.

  • Ülkemiz aslında her yıl çığdan onlarca insanın yaşamını kaybettiği bir çığlar ülkesidir.

  • Doğu Karadeniz, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu başta olmak üzere yoğun kar yağışının olduğu yerler çığ riski içerir. Bingöl, Tunceli ve Bitlis çığ olaylarının en çok görüldüğü illerin başında gelmektedir.

  • Can kaybı göz önüne alındığında çığ, depremden sonra sonra ikinci sıradadır.



Türkiye’de ulaşılabilen çığ kayıtlarına baktığımızda, bugüne kadar 1229 çığ olayında 1428 kişi yaşamını yitirmiştir.

  • Türkiye’de ulaşılabilen çığ kayıtlarına baktığımızda, bugüne kadar 1229 çığ olayında 1428 kişi yaşamını yitirmiştir.

  • Yıllara göre en çok çığ olayının meydana geldiği yıl 1992 yılı olarak saptanmıştır. Bir yılda 157 çığ vakasında tam 447 kişi yaşamını kaybetmiştir.

  • 1976 yılı da kara bir yıl olarak tarihe geçmiş, bu dönemde de 23 olayda 261 kişi yaşamını yitirmiştir.

  • Dağcıların yaşadığı çığ kazaları bu rakamlar karşısında biraz sönük kalıyor gibi. Ama Aladağlar’daki 4 dağcının, Palandöken’de 6 kayakçının ve Zigana’daki yürüyüşçülerin başına gelenler dağcılık adına büyük çığ kazalarıdır.









Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə