Istifadə edilmiş ədəbiyyat



Yüklə 54,04 Kb.
tarix02.01.2018
ölçüsü54,04 Kb.
#19133


Istifadə edilmiş ədəbiyyat:

Nərimanoğlu M.Sülh inkişafın əsas təməlidir / Azərbaycan.-21 sentyabr.-2012.-S.5.

Nərimanoğlu M.Zamanın arzusu / Azərbaycan.-21 sentyabr.-2009.-S.7.

Rza.R. Mənim fikrimcə (məqalələr) / B.Azərnəşr.-1967.



Internetdə

WAP.google.az




AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MƏDƏNİYYƏT VƏ

TURİZM NAZİRLİYİ

Qazax rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin Metodiki və biblioqrafiya şöbəsi

21 sentyabr - Beynəlxalq Sülh Günü

Dünyaya sülh gərəkdir”



(Metodiki vəsait)

Qazax 2015

Redaktor: Münəvvər Süleymanlı Qazax rayon MKS-nin direktor müavini


Tərtib edən: Fatma Hüseynova MKS-nin Metodika və Biblioqrafiya şöbəsi

II oxucu: Mən sülhə səs verirəm,-

Bombaların səsindən

Beşikdəki körpələr

Hıçqırıb oyanmasın


I oxucu: Mən sühə səs verirəm,-

Böyük kəndlər, şəhərlər

Viran olub qalmasın

Tüstü-duman içində.


II aparıcı: Mən sülhə səs verirəm,-

Qədim abidələri

Yerlə yeksan etməsin

Toplar bir an içində


Aparıcılar səhnədə görünür:
I aparıcı: Mən sülhə səs verirəm,-

Ağ saçlı anaların

Gözləri yaşla dolub

Qəlbi darda qalmasın.


II aparıcı: Mən sülhə səs verirəm,-

Cavan qızlar, gəlinlər

Baxıb-baxıb yollara

İntizarda qalmasın,

Biz! Sülhə səs veririk
Aparıcı: Cəmiyyətimizin arzu etdiyi ən böyük dəyər olan Sülhü qorumaq bizim əlimizdədir.

Aparıcı: İçimizdə olan insanlıq və bəşəri sevgini əməllərimizlə üzə çıxaraq, o zaman dünya həqiqətən də yaşanmalı və gözəl olacaq.


Son

(Musiqi bitir, uşaqlar səhnədə qalır)
I oxucu: Sülh-əmin-amanlıq, qurub yaratmaq.

II oxucu: Sülh-azadlıq, bərabərlik və ədalətdir.

III oxucu: Sülh-balaların gülüşü, qəhqəhəsidir.

IV oxucu: Sülh-taleyi üçün nigaran qalmayan qocalıqdır.
II aparıcı: Sülhün carçıları isə gələcəyimiz olan uşaqlardır. Yəni uşaqlar həmişə açıq səma altında atalı-analı yaşamaq arzusundadırlar.
(Uşaqlar əllərindəki şarı və göyərçini havaya

buraxırlar. Mahnı səslənir.)
I aparıcı: 21 sentyabr tarixində bütün dünyada Beynəlxalq Sülh Günü kimi qeyd olunur. Beynəlxalq Sülh Günü BMT-nin 30 noyabr 1981-ci ildəki qərarı ilə bütün dünyada qeyd olunur.

II aparıcı: 21 sentyabr nəinki yalnız xalqlar arasında, ailələlərdə, məktəblərdə köklü zorakılığa qarşı mübarizənin əldə olunmasına nail olmaq üçün bir gündür. Bu səbəbdən də 21 sentyabr bütün planet insanları üçün çox vacibdir.

I aparıcı: Bu səbəbdən də yaşından, irqindən, milliyətindən, dinindən və cinsindən asılı olmayaraq, sülhə nail olmaq istəyən hər kəsin yardımına ehtiyac var. Məhz bu işdə onlara Dünya miqyaslı fəaliyyət göstərən Beynəlxalq Təşkilatlar yardım edir.

II aparıcı: Indidə uşaqların ifasında İnsanları Sülhə səsləyən şairimiz Hüseyn Arifin “Mən Sülhə səs verirəm” şeirlərə qulaq asaq:
(Səhnəyə oxucular daxil olur:)
I oxucu: Mən sülhə səs verirəm,-

Milyonlardan biri tək-

Qoy bir daha ordular

Üz-üzə dauanmasın.




Giriş
Bu gün dünyada yüz milyonlarla insanın dərin ürək çırpıntısı, böyük ümid, şirin arzularla təkrar etdiyi müqəddəs bir söz vardır-Sülh!

Bu süzün böyük mənası qanlı müharibələrin bütün iztirab və ağırlıqlarını görmüş insanlar üçün əzizdir, qiymətlidir. Bu söz ana sözü kimi sadə, həyat sözü kimi şirin, azadlıq sözü kimi əzəmətli və yüksəkdir. Dərisinin rəngindən, dini etiqadlarından asılı olmayaraq, yüz milyonlarla insan sülhü qorumaq, yeni qanlı müharibələrin qabağını almaq üçün birləşməlidir. Bu birlik hər yerdə müharibə qızışdıranları ifşa etmək, xalqların əmin-amanlıq içində yaşamasını, dövlətlər arasındakı mübahisəli məsələlərin danışıq yolu ilə, sülh yolu ilə həll olunmasını təmin etmək əzmində olan adamların birliyidir.

Yer üzündə həyatı gündən-günə, ildən-ilə gözəlləşdirən, böyük səadət, böyük sevinc, saf məhəbbət kimi həyat nemətlərini yaradan elə insanın özüdür. Bu sevinc ayrı-ayrı insanların sevinc və səadəti ilə həmahəng olsa, bir o qədər mənalı, uzunömürlü və dərin olur.

Insan səadətinə düşmən olanlar bəxtiyarlığı ancaq hər cür gözəllik və nəcabətdən uzaq olan heyvani nəşələrində görənlər, insan nəslinin ən eybəcərləşmiş, insan, sima və xasiyyətlərini itirmiş bir zümrəsidir. Böyük bir insan adını ləkələyən belə insanlar dünyanı yeni müharibələrlə qanlı dalğalarda çalxalamaq istəyirlər. Onlar milyonların həyatı bahasına mənfəət, qan bahasına mənfəət, göz yaşları, iniltilər iztirablar, fəryad, səfalət sərgərdanlıq bahasına mənfəət, gəlir, qazanc istəyirlər. Onlar insan səadətinə düşmən, insan sevincinə yad, gözəl insan arzusunun amansız yağışıdırlar.

Bu gün balalarımızın səadət, işıq və sevinc dolu dünyasını vətənimizin hər yerində hiss edən Prezidentimiz dünyada sülhün qorunması üçün daha mətanət, fədakarlıq və böyük qüvvə ilə çalışır.

XX əsrin sonlarından müstəüilliyə qədəm qoysaq da Azərbaycan xalqı azad, demokratik yol ilə irəliləyək bütün dövlətlər və xalqlar ilə sülh və dostluq şəraitində yaşayır. NATO, BMT, ATƏT və s. kimi beynəlxalq təşkilatlar dünyada sülhü nizama salmaq, dünya müharibələrinin qarşısını almaq üçün Beynəlxalq sülhsevər təşkilat olaraq yaradılmışdır. Ancaq dünyada tam sakitliyi heç nə ilə bərqar etmək mümkün olmayıb. Ən azından bu təşkilatlar sülhsevər təşkilat olaraq müharibə ocaqlarında yardımçı kimi öz missiyalarını yerinə yetirirlər.

Illərlə Azərbaycanda mütəlif vaxtlarda münaqişələr olmuş, dinc əhali amansızlıqla qətlə yetişdirilmişdir. Keçən əsrdə qarşılaşdığımız 1918-ci il mart soyqırımı və 1992-ci il Xocalı faciəsi tariximizin qanlı səhifələrindən biridir. 1918-ci ilin 30 mart və 3 aprel tarixləri aeasında Bakı şəhərində və Bakı quberniyasının müxtəlif bölgələrində, eləcə də Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul, Səlyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan, Qazax və digər ərazilərdə Bakı Soveti və daşnak erməni silahlı dəstələrinin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri qırğın tariximizdə dəhşətli iz buraxdı.

Xocalı soyqırmı isə 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərinin işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırımdır. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir. Bu soyqırım zamanı Azərbaycan xalqı yüzlərlə şəhid vermişdir.

Tarixi boyu aqil adamlar topla, silahla deyil elm və zəka ilə silahlanmağı üstün tutmuşlar. Bunun üçün insanları sülh yoluna işıqlı ziyalı yoluna cəlb etmək üçün mübarizə aparmışlar. 1993-cü ildən hakimiyyətə gələn Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev də bu yolda atəşkəsə nail olmuşdur. 2000-2010-cu illər isə Prezidentin fərmanı ilə “Sülh-Mədəniyyət ili” kimielan edilmişdir. Sülh və mədəniyyətimizin inkişafının göstəricisi kimi qədim alətimiz olan tar xalçaçılıq sənəti, qədim musiqi alətimiz sayılan və s. Fransanın Paris şəhərində YUNESKO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-maddi mədəni irs üzrə Reprezentativ siyahısında müzakirə olunaraq bu siyahıya daxil edilib.

Bu yolla kitabxanalarda qarşısında böyük vəzifələr durur. Bu öhdəlikləri yerinə yetirmək üçün kitabxanada kütləvi tədbirlərin



Ədəbi-bədii gecə

(Səhnədə sülh mövzusuna aid rəsmlərlə, ağ göyərçinlərlə bəzədilər. Aparıcılar səhnəyə gəlir.)
I aparıcı: Sülh! Bu sözün dəyərini bəlkə də hər birimiz anlamırıq, lakin düşünməyə dəyər. Biz bu dünyada yaşayırıq, onun bizə bəxş etdikləri ilə qidalanır, gözəllikləri ilə həyatımızı rəngarəng edirik. Dünya-stabilhəyatın əsasıdır. Bu, bütün ölkələrə və onların vətəndaşlarına aiddir. Sülh olduğu zamanda biz təhsil ala və işləyə bilirik, həm maddi, həm də ki, mənəvi cəhətdən inkişaf edə bilirik.

Səhnəyə əlində göyərçin və şarlar tutmuş uşaqlar gəlir. Monitorda sülh rəmzi olan ağ göyərçinlər, müxtəlif sülhməramlı təşkilatların fəaliyyətini əks etdirən slayd nümayiş edilir. Uşaqlar brlikdə sülh nəğməsi oxuyurlar.
Sülh nəğməsi
Dünyanın uşaqları!

Gəlin əl -ələ verək!

ən hündür bir zirvədə

Sülh bayrağı yüksəldək!


Sülh bayrağı daığalansın

Hər tərəfə sülh yaysın,

Dünyadakı balalara

Sevincdən pay ayırsın!


Silah düzəldən əmilər

Silahları yandırsınlar,

Onlar da bizə qoşulub

Sülh nəğməsi oxusunlar!


Sülhün azadlıq nəğməsi

Sevindirsin hər bir kəsi

Göyərçinlər göyə qalxsın

Hamını sülhə çağırsın!

yuvasından qaçqın düşməsindən danışmaq olar. Bu gün sülh şəraitində yaşasaq da nə vaxtsa o torpaqlara qayıda bilməyimiz üçün onların üstünə düşən vəzifələrdən danışmaq, vətənə necə layiqli övlad olmalarından söhbət açmaq olar. Söhbəti elə qurmaq lazımdır ki, onlar müharibənin dəhşətlərini, xain düşmənin iç üzünü təsəvvüründə canlandıra bilsinlər. Özlərini sabahkı Vətəni qorumaq üçün hazırlasınlar.

Bundan başqa uşaqların sülh və müharibə mövzusunda təfəkkürünü ifadə edən rəsm müsabiqəsi keçirmək olar. Bu zaman müharibə və ya sülhün uşaqların təfəkküründə necə əks olunduğunu bilmək üçün onlara sərbəst şərait yaratmaq lazımdır.

Kitabxanada əlcəfin və bukletlərin hazırlanaraq oxuculara paylanması əyani təbliğat vasitələrindən biridir. Beləki sülh mövzusunda bükletlər üçün ədəbiyyat siyahısı seçib qeyd etməklə oxuculara bu mövzuda kömək edə bilərik.

Orta yaş qrup oxucuları ilə fərdi söhbətlər, sual-cavab gecələri keçirmək məqsədə uyğundur. Sual cavab gecəsində aşağıdakı sualları verə bilərik.



  1. Sülh deyəndə nə başa düşürsünüz?

  2. Sülh istəyirsiniz ya müharibə?

  3. Sülh haqqında hansı əsərləri oxumusunuz?

  4. Sülh quşu hansı quşdur?

  5. Hansı sülhməramlı beynəlxalq təşkilatları tanıyırsınız?

Uşaq və yeniyetmələrlə söhbət apararkən xüsusi ilə dil sadəliyinə, yaş xüsusiyyətlərinə diqqət yetirmək lazımdır.

Yuxarı yaşlı oxucularla isə biblioqrafik icmallar, kitabın müzakirəsini keçirmək olar. Xarixi ədəbiyyatdan olan Lev Tolstoyun “Hərb və Sülh” romanını icmal şəklində təşkil edə bilərik. Roman IV cilddə olduğundan uzun uzadı danışmaq deyil, əsas detalları əsərdən götürməklə oxuculara çatdırmaq lazımdır.

Kitabxanada təşkil edilən ədəbi-bədii gecələr də özünə məxsus yer tutur. “Göyərçinim, sülh quşum” adlı ədəbi-bədii gecəyə məktəblilər, müəllimlər, tələbələr, ziyalılar dəvət edilir.

müxtəlif formalardan istifadə etmək olar. Kitab sərgiləri uşaq kitabxanalarında əyani təbliğatın geniş yayılmış formalardan biridir. Sərgi başlıqlarını “Yurdda sülh, cahanda sülh”, “Göyərçinim-sülh quşum”, “Kəssə hər kim tökülən qan izini”, “Sülh içində yaşa”, “Dünyaya Sülh gərəkdir”, “Dünya, erməni genosidinə yox!“ deyək” (guşə) və s. kimi verə bilərik.



  1. Amasya sülh müqaviləsi - Səfəvi dövləti ilə Osmanlı imperatorluğu arasında sülh müqaviləsi. 29 mart 1555-ci ildə bağlanıb. Müqavilə iki dövlət arasında Çaldıran döyüşü (1514) ilə başlayan uzunmüddətli müharibələrin birinci hissəsini yekunlaşdırıb. Sülh razılaşmasına əsasən, Qərbi Gürcüstan – İmperetiya, Meqreliya və Quriya çarlıqları, indiki Ermənistanın qərb hissəsi Osmanlının, Şərqi Gürcüstan-Mesxiya, Kartli, Kaxeti, Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistanın əsas hissəsi) Səfəvilərin ixtiyarına keçib. Osmanlı sultanı I Süleyman və Səfəvi şahı I Təhmasib arasında əldə olunan sülh üzün sürmədi və 1578-ci ildə yeni müharibə (1590-cı ildə İstanbul sülhünədək) başlandı.

  2. Bağdad sülh müqaviləsi – Səfəvilər və Osmanlı dövləti arasında bağlanan sülh müqaviləsi. 6 yanvar 1733-cü ildə bağlanıb. 1733-Səfəvi ordusu Bağdad yaxınlığında baş verən döyüşdə Osmanlı qoşunlarını məğlub edib. Tərəflər arasında imzalanan Bağdad sülh müqaviləsinə əsasən, Osmanlı dövləti 1723-1724-

  3. Gülüstan müqaviləsi (ingiliscə: Treaty of Gulistan) – 1813-cü ilin 12 oktyabr tarixində Rusiya İmperiyası ilə Qacar İran dövləti arasında imzalanmış və tarixi Azərbaycanın ərazisini Rusiya ilə İran arasında bölən birinci müqavilə. Çar Rusiyası Osmanlı İmperiyası ilə 1812-ci ilin yayında imzaladığı Buxarest müqaviləsində Osmanlı İmperiyası rusların Qafqazı işğalını tanıyır, bu torpaqlara iddiasından əl çəkir. 1812-ci ildə Napoleonun Rusiya hücumundan dəyərlənməyə çalışan İran vəlihədi Abbas Mirzə Rusiyanın işğal etdiyi Azərbaycan xalqlarınına hücum etsə də general P.Kotlyarevski bu hücumları dəf edir və bölgədə hərbi-siyasi üstünlük qazanır. Bu hallar İngiltərəni bərk narahat edir və onların təkidi ilə İran Rusiya ilə müqavilə imzalamaq qərarına gəlir. 1813-cü ilin 12 oktyabrında Gülüstan kəndində birinci Rusiya-İran müharibəsinin qurtarmasını bildirən müqavilə imzalanır. Bu müqavilə tarixə imzaladığı yerin adıyla Gülüstan müqaviləsi kimi daxil olur. Müqaviləni İran tərəfdən şahın vəkili Mirzə Əbdülhəsən xan, Rusiya tərəfdən isə Ratişev imzalayır. Bu sülh müqaviləsinin şərtlərinə əsasən Şimali Azərbaycan xanlıqlarından İrəvan və Naxçıvanı çıxmaq şərtilə yerdə qalan bütün xanlıqlar (Talış, Şirvan, Quba, Bakı, Gəncə, Qarabağ, Şəki) Rusiyaya verilir.

2013-cü ilin 12 oktyabrında Gülüstan müqaviləsinin 200 illiyinin Dərbənddə qeyd olunmuşdur.

c:\users\user\documents\scan0004.jpg
c:\users\user\documents\scan0005.jpg

Sərgidə Sülh mövzusuna aid qəzet materialları BMT-nin fəaliyyəti ilə bağlı məlumatları və şəkilləri onların müharibə bölgələrinə etdikləri yardımları verə bilərik


Sərgidə veriləcək şeir parçası və sitatlar
Pozulsun sərhədlər, silinsin xətlər,

Qarışsın bir-birinə şəhərlər, kəndlər.

Çəpərli sərhədlər dağılıb itsin.

Insanlar qəlbində gül-çiçək bitsin.


*** *** ***

Müharibə ən ləyaqətli insanların məşğlubiyyətə uğradığı bir oyundur.



Mustafa Kamal Atatürk.
Xalq ancaq sülh şəraitində müharibənin ağır yükünü hiss edir.

Mustafa Kamal Atatürk.

Kəssə hər kim tökülən qan izini



Qurtaran dahi odur yer üzünü
H.Cavid.
Müharibənin son məqsədi sülhdür.
Aristotel.
Dövrümüzün uşaq və yeniyetmələrini qan tökmək, əzab vermək, zorakılıq prinsipləri ilə deyil, qayğı ilə, sevgi ilə böyüdərək onları sülhsevərlik prinsipləri ilə tərbiyə etmək lazımdır. Kitabxanada bu məqsədlə tez-tez oxucularla söhbətlər aparmaq olar. Söhbət zamanı xain düşmənin məkrini, onların öz övladlarını belə düşünməyərək tamahları ucbatından etdikləri torpaq iddiası, müharibələr zamanı günahsız uşaqların öldürüldüklərini, bu günkü müharibə şəraitində yaşamağımızdan, minlərlə insanın öz yurd-
Yüklə 54,04 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə