Jeodezik gps ağlarinin öLÇÜt matrisleri İle öLÇÜ plani optiMİzasyonu



Yüklə 7,55 Kb.
tarix06.02.2018
ölçüsü7,55 Kb.
#26520


TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı

28 Mart - 1 Nisan 2005, Ankara


jeodezik gps ağlarının ölçüt matrisleri ile ölçü planı optimizasyonu

K. Teke, M. Yalçınkaya

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Jeodezi ve Fotog. Müh. Böl., 61080 Trabzon, mualla@ktu.edu.tr


ÖZET
GPS, son yıllarda jeodezide büyük oranda kullanım alanı bulmuştur. Bu bağlamda, GPS ağlarının optimizasyonu konusu da önem kazanmıştır. GPS ağlarında datum, geometrik yapı ve ölçü duyarlıkları bilindiği durumlarda, seçilen amaç fonksiyonuna göre bazların konfigürasyonunun en uygun biçimde belirlenmesi işlemi, ağın ölçü planı optimizasyonunun yapılması ile gerçekleştirilebilir. Geleneksel yersel ağlardan farklı olarak GPS ağlarında noktaların birbirlerini görme gereksinimi olmadığından ölçü planı optimizasyonunun uygulanabilirliği büyük oranda artmıştır. GPS ağlarının optimizasyonunda, global duyarlık ölçütlerinden seçilen amaç fonksiyonu değerlerinin minimum yapılması, büyük oranda ağ noktalarının konumlarına ve bazların konfigürasyonuna bağlıdır. Duyarlık ölçütlerinden türetilen amaç fonksiyonları ancak sınırlı istekleri karşılayabilmektedir. Bir anda çok daha ayrıntılı beklentileri karşılayan ve ağda istenen konum duyarlığını tam olarak gösteren, önceden hesaplanan ideal bir yapay varyans-kovaryans matrisi biçiminde tanımlanan ölçüt matrisi, optimizasyonda en çok kullanılan amaç fonksiyonudur. Bu bağlamda, çalışmada GPS ağlarının ölçü planı optimizasyonunun ölçüt matrisleri ile yapılması amaçlanmıştır.
Uygulamada, Karadeniz Teknik Üniversitesi Kampus alanı ve Trabzon Hava Alanının bir kısmını kapsayacak biçimde oluşturulan bir GPS ağının ölçü planı optimizasyonu, seçilen bir ölçüt matrisine göre oturumların planlanması esas alınarak yapılmıştır. Deformasyon belirlemeye yönelik tesis edilecek uygulama ağının homojen ve izotrop yapıda olması ve nokta konum duyarlıklarının yüksek olması öngörülmüştür. Bu nedenle ölçüt matrisi, nokta hata elipsoidleri küre görünümünde (izotropluk), tüm hata elipsoidleri eşit büyüklükte (homojenlik), bağıl hata elipsoidlerinin yarıçapları noktalar arasındaki uzunluğun bir fonksiyonu olan tam izotrop yapıda Taylar-Karman matrisi olarak seçilmiştir. Ölçü planından oluşturulan varyans-kovaryans matrisi ile yapay ölçüt matrisini karşılaştırabilmek için iki matris arasında S-dönüşümü ile datum uyumu sağlanmıştır. Minimum ölçü planından başlanarak, ölçü planından hesplanan varyans-kovaryans matrisi ile ölçüt matrisi karşılaştırılmış ve işlemlere yinelemeli olarak devam edilmiştir. İki matrisin yaklaşık eşdeğer olduğu durumda optimum ölçü planına ulaşıldığına karar verilmiştir. Optimum ağa ulaşıldığında ayrıca ağda güvenirlik denetimi de yapılarak ağın şeklinin model ve ölçü hatalarını ortaya çıkarabilme gücü ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda, GPS ağlarının ölçüt matrisiyle ölçü planı optimizasyonuna ilişkin uygulanabilir çözüm önerileri sunulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Duyarlık, güvenirlik, ölçüt matrisiyle optimizasyon, Taylor-Karman ölçüt matrisi



Yüklə 7,55 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə