JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/
Volume–27_Issue-6_April_2023
60
IQTISODIY O‘SISHNI PROGNOZLASHTIRISH NAZARIYASI
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Makroiqtisodiyot kafedrasi o‘qituvchisi PhD
Raximov Xasan Shukurjonovich,
Magistr
Usmonov Navruzbek Erkin o‘g‘li
Annotatsiya:
Ushbu maqolada, iqtisodiyotning o‘sishini prognozlashtirish
nazariyasi haqida so‘z yurutilgan.
Kalit so‘zlar:
Iqtisodiy o‘sish,
yalpi milliy mahsulot, ekstensiv, intensiv,
iqtisodiyot, Markaiy bank, iqtisodiy muhit, prognozlash, makroiqtisodiy modellar.
Annotation:
This article talks about the theory of economic growth forecasting.
Keywords:
Economic growth,
gross national product, extensive, intensive,
economy, Markai Bank, economic environment, forecasting, macroeconomic models.
Аннотация:
В данной статье рассказывается о
теории прогнозирования
экономического роста.
Ключевые слова:
Экономический рост, валовой национальный продукт,
экстенсивный, интенсивный,
экономика, банк Маркай, экономическая среда,
прогнозирование, макроэкономические модели.
Iqtisodiy o‘sish deb, aholi ehtiyojlari uchun zamir bo‘lgan moddiy ne'matlar va
xizmatlami ishlab chiqarishning ko‘payib borishiga aytiladi. Moddiy ne'matlar
deganda biz nafaqat noz-ne'matlarni, balki shu bilan birga ishlab chiqarish
vositalari
va resurslarining ko‘payib o‘sib borishini ham tushunamiz. Iqtisodiy o‘sish real yalpi
milliy mahsulotni (YAMM) aholi jon boshiga nisbiy narxlarida taqsimlash yoki
jamiyat yalpi ishlab chiqarish hajmi ko‘rsatkichlarida o‘z ifodasini topadi. Iqtisodiy
o‘sish mikro va makro ko‘lamda yuz beradi. Mikroiqtisodiy o‘sish xo‘jalik bo‘g'inlari,
firma yoki tarmoq doirasidagi o‘sishni makroiqtisodiy o‘sish esa jamiyat miqyosidagi
mikroiqtisodiy o‘sishni bildiradi. Iqtisodiy o‘sishning hajmini uning kolami va sur'ati
ko‘rsatadi.
Iqtisodiy o‘sishning ikki turi mavjud: ekstensiv va intensiv.
Ekstensiv
rivojlanishida iqtisodiy o‘sishga ishlab chiqarishning avvalgi texnikaviy asosi saqlanib
qolgan holda ishlab chiqarish omillari miqdorining o‘sishi hisobiga mahsulot hajmi
oshadi. Iqtisodiy o‘sishning bu turi ishlab chiqarish samaradorligiga olib kelmaydi.
Intensiv iqtisodiy o‘sish yo‘li yaratilgan mahsulot va xizmatlai;
miqdorining
ko‘payishi, ular sifatining yaxshilanishi, resurslam ing tejamli ishlatilishi, fan-texnika
yutuqlarini ishlab chiqarishga tatbiq etish va mehnat unumdorligini oshirish hisobidan
amalga oshirilishidir. Bu ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligiga uzviy bog‘liq.
Samaradorlik ishlab chiqarish natijalarining xarajatlarga nisbati bilan aniqlanadi.
